Las w życiu codziennym Lasowiaków i Poleszuków
Wybrane zagadnienia
DOI:
https://doi.org/10.12797/KPK.12.2020.12.06Keywords:
Sandomierz Primeval Forest, Eastern Polesie, Lasowiacy, Poleszucy, ethnography, material culture, food, forest crops, folk medicineAbstract
Forest in the Everyday Life of Lasowiacy and Poleszucy. Selected Issues
The article attempts to compare the role of the forest in the everyday life of the inhabitants of the former Sandomierz Primeval Forest (Lasowiacy) and Polesie (Poleszucy/Poleshuks).The study has used the findings of the research conducted by the Museum of Folk Culture in Kolbuszowa in 2008-2014 and 2016-2017, the materials from the Museum’s scientific archives, and information from sources and ethnographic and historical studies on the subject. The obtained material was compared with the information on the use of forest crops by the inhabitants of Easter Polesie from the ethnographic studies by Kazimierz Moszyński and Czesław Pietkiewicz (available as digital resources). Attempts were made to show that the similarity between these groups was evident in the method of harvesting forest crops, meal preparation, and folk medicine. Life in the Sandomierz Primeval Forest and Polesie developeda sense of their own cultural distinctness in Lasowiacy and Poleszucy, expressed in many aspects of everyday life, the richness of customs and annual rituals.
Downloads
References
Biegeleisen H., Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927.
View in Google Scholar
Dragan W., Zbieractwo, łowiectwo, pszczelarstwo i rybołówstwo, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014.
View in Google Scholar
Fischer A., Drzewa w wierzeniach i obrzędach ludu polskiego, Lwów 1938.
View in Google Scholar
Fischer A., Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fischera, red. M. Kujawska et al., Wrocław 2016, Prace i Materiały Etnograficzne, t. 37.
View in Google Scholar
Gaj-Piotrowski W., Kultura społeczna ludu z okolic Rozwadowa, Wrocław 1967.
View in Google Scholar
Grzywacz A., Tradycje zbiorów grzybów w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie” 2015, t. 17, nr 3, s. 188-199.
View in Google Scholar
Ignas K., Obrzędowość rodzinna, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 165-204.
View in Google Scholar
Kielak O., Symbolika leszczyny w polskiej kulturze ludowej, „Adeptus” 2014, nr 3, s. 96-109.
View in Google Scholar
Kolberg O., Tarnowskie-Rzeszowskie, Wrocław 1974, Dzieła Wszystkie, t. 48.
View in Google Scholar
Kolbuszewski J. E., Gwiazdy i grzyby w podaniach ludu. Szkic etnograficzny, „Lud” 1895, t. 1, s. 197-207.
View in Google Scholar
Kotula, F., Z sandomierskiej puszczy, Kraków 1962.
View in Google Scholar
Kowalik K., Z dorobku polskiej dialektologii przełomu XX i XXI wieku w zakresie badania gwary lasowskiej, „Annales Uniwersitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linquistica” 2018, nr 13, s. 59-73, https://doi.org/10.24917/20831765.13.6.
View in Google Scholar
Kowalski P., Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa–Wrocław 1998.
View in Google Scholar
Libera Z., Paluch A., Lasowiacki zielnik, Kolbuszowa 1993, Varia Kolbuszowskie, nr 2.
View in Google Scholar
Marczak M., Ze spostrzeżeń nad Poleszukami, „Ziemia” 1935, nr 6-7, s. 132-136.
View in Google Scholar
Marczyk M., Grzyby w kulturze ludowej, Wrocław 2003.
View in Google Scholar
Matyas K., Rabsice dawnej Puszczy Sandomierskiej. Studium etnograficzne, Lwów 1905.
View in Google Scholar
Maurizio A., Pożywienie roślinne i rolnictwo w ujęciu dziejowym, Warszawa 1926.
View in Google Scholar
Moszyński K., Polesie Wschodnie. Materiały etnograficzne z wschodniej części b. powiatu mozyrskiego oraz z powiatu rzeczyckiego, Warszawa 1928.
View in Google Scholar
Niepokój-Gil J., Od adwentu do Trzech Króli – o pożywieniu w świąteczny czas Bożego Narodzenia, [w:] Puszcza Sandomierska od kuchni. Między tradycją a nowoczesnością, red. K. Smyk, T. Pudłocki, I. Wodzińska, Kolbuszowa 2017, s. 131-166.
View in Google Scholar
Obrębski J., Studia etnosocjologiczne, t. 1: Polesie, oprac. A. Engelking, Warszawa 2007.
View in Google Scholar
Paluch A., Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej, Wrocław 1984, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 752.
View in Google Scholar
Pietkiewicz C., Polesie Rzeczyckie. Materiały etnograficzne, cz. 1: Kultura materialna, Kraków 1928, Prace Komisji Etnograficznej – Polska Akademia Umiejętności, t. 7.
View in Google Scholar
Prokopek M., Etnografia. Materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym, Warszawa 2019.
View in Google Scholar
Radwański J., Wokół kuchni. Tradycje kulinarne na tle przemian społecznych i gospodarczych, [w:] Puszcza Sandomierska od kuchni. Między tradycją a nowoczesnością, red. K. Smyk, T. Pudłocki, I. Wodzińska, Kolbuszowa 2017, s. 65-92.
View in Google Scholar
Rawski J., Krótki rys historyczny północnej części Puszczy Sandomierskiej, [w:] Prace i materiały z badań etnograficznych Ośrodka Mokrzyszowsko-Grębowskiego w powiecie tarnobrzeskim, Rzeszów 1968, s. 19-47.
View in Google Scholar
Referowska-Chodak E., Ludowe zwyczaje związane z grzybami w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie” 2015, t. 17, nr 3, s. 199-217.
View in Google Scholar
Reinfuss R., Problem kultury ludowej Lasowiaków, [w:] Puszcza Sandomierska wczoraj i dziś. Zbiór rozpraw, red. J. Półćwiartek, Rzeszów 1980, s. 107-122.
View in Google Scholar
Ruszel K., Lasowiacy – materiały do monografii etnograficznej, Rzeszów 1994.
View in Google Scholar
Ruszel K., Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów 2004.
View in Google Scholar
Ruszel K., Wstęp, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 7-17.
View in Google Scholar
Słomka J., Pamiętniki włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Kraków 1912.
View in Google Scholar
Smyk K., Językowo-kulturowy obraz sosny w polszczyźnie ludowej, „Literatura Ludowa” 2007, nr 51, s. 17-32.
View in Google Scholar
Szelągowska G., Grzyby w polskiej tradycji kulinarnej, „Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej” 2017, t. 16, s. 213-225.
View in Google Scholar
Szot-Radziszewska E., Sekrety ziół. Wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie, Warszawa 2005.
View in Google Scholar
Tomiccy J. i R., Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa 1975.
View in Google Scholar
Tyszkiewicz J., O schyłkowym pogaństwie na ziemiach polskich, „Kwartalnik Historyczny” 1966, nr 3, s. 549-562.
View in Google Scholar
Udziela M., Medycyna i przesądy lecznicze ludu polskiego. Przyczynek do etnografii polskiej, Warszawa 1891, Biblioteka „Wisły”, t. 7.
View in Google Scholar
Udziela S., Materiały etnograficzne z miasta Ropczyc i okolicy, Kraków 1886.
View in Google Scholar
Wilczyńska E., Symbolika pszczół i mrówek w polskiej kulturze ludowej, „Tekstura” 2013, t. 4, nr 1, s. 17-25.
View in Google Scholar
Wójtowicz-Wierzbicka M., Medycyna ludowa, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 225-240.
View in Google Scholar
Zańko D., Rabsic znaczy kłusownik, „Skarby Podkarpackie” 2011, nr 3, s. 9-12.
View in Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.