Las w życiu codziennym Lasowiaków i Poleszuków

Wybrane zagadnienia

Authors

  • Izabela Wodzińska Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

DOI:

https://doi.org/10.12797/KPK.12.2020.12.06

Keywords:

Sandomierz Primeval Forest, Eastern Polesie, Lasowiacy, Poleszucy, ethnography, material culture, food, forest crops, folk medicine

Abstract

Forest in the Everyday Life of Lasowiacy and Poleszucy. Selected Issues

The article attempts to compare the role of the forest in the everyday life of the inhabitants of the former Sandomierz Primeval Forest (Lasowiacy) and Polesie (Poleszucy/Poleshuks).The study has used the findings of the research conducted by the Museum of Folk Culture in Kolbuszowa in 2008-2014 and 2016-2017, the materials from the Museum’s scientific archives, and information from sources and ethnographic and historical studies on the subject. The obtained material was compared with the information on the use of forest crops by the inhabitants of Easter Polesie from the ethnographic studies by Kazimierz Moszyński and Czesław Pietkiewicz (available as digital resources). Attempts were made to show that the similarity between these groups was evident in the method of harvesting forest crops, meal preparation, and folk medicine. Life in the Sandomierz Primeval Forest and Polesie developeda sense of their own cultural distinctness in Lasowiacy and Poleszucy, expressed in many aspects of everyday life, the richness of customs and annual rituals.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Izabela Wodzińska, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Doktor, historyczka, kustosz w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu historii i kultury materialnej XIX i XX w., życia codziennego i pożywienia. Współautorka projektu pt. „Dziedzictwo kulinarne dawnej Puszczy Sandomierskiej” uhonorowanego wyróżnieniem w konkursie Sybilla (2017). Uczestniczka nagradzanych projektów badawczych. Członkini Zarządu Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego Oddział w Rzeszowie.

References

Biegeleisen H., Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927.
View in Google Scholar

Dragan W., Zbieractwo, łowiectwo, pszczelarstwo i rybołówstwo, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014.
View in Google Scholar

Fischer A., Drzewa w wierzeniach i obrzędach ludu polskiego, Lwów 1938.
View in Google Scholar

Fischer A., Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fischera, red. M. Kujawska et al., Wrocław 2016, Prace i Materiały Etnograficzne, t. 37.
View in Google Scholar

Gaj-Piotrowski W., Kultura społeczna ludu z okolic Rozwadowa, Wrocław 1967.
View in Google Scholar

Grzywacz A., Tradycje zbiorów grzybów w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie” 2015, t. 17, nr 3, s. 188-199.
View in Google Scholar

Ignas K., Obrzędowość rodzinna, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 165-204.
View in Google Scholar

Kielak O., Symbolika leszczyny w polskiej kulturze ludowej, „Adeptus” 2014, nr 3, s. 96-109.
View in Google Scholar

Kolberg O., Tarnowskie-Rzeszowskie, Wrocław 1974, Dzieła Wszystkie, t. 48.
View in Google Scholar

Kolbuszewski J. E., Gwiazdy i grzyby w podaniach ludu. Szkic etnograficzny, „Lud” 1895, t. 1, s. 197-207.
View in Google Scholar

Kotula, F., Z sandomierskiej puszczy, Kraków 1962.
View in Google Scholar

Kowalik K., Z dorobku polskiej dialektologii przełomu XX i XXI wieku w zakresie badania gwary lasowskiej, „Annales Uniwersitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linquistica” 2018, nr 13, s. 59-73, https://doi.org/10.24917/20831765.13.6.
View in Google Scholar

Kowalski P., Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa–Wrocław 1998.
View in Google Scholar

Libera Z., Paluch A., Lasowiacki zielnik, Kolbuszowa 1993, Varia Kolbuszowskie, nr 2.
View in Google Scholar

Marczak M., Ze spostrzeżeń nad Poleszukami, „Ziemia” 1935, nr 6-7, s. 132-136.
View in Google Scholar

Marczyk M., Grzyby w kulturze ludowej, Wrocław 2003.
View in Google Scholar

Matyas K., Rabsice dawnej Puszczy Sandomierskiej. Studium etnograficzne, Lwów 1905.
View in Google Scholar

Maurizio A., Pożywienie roślinne i rolnictwo w ujęciu dziejowym, Warszawa 1926.
View in Google Scholar

Moszyński K., Polesie Wschodnie. Materiały etnograficzne z wschodniej części b. powiatu mozyrskiego oraz z powiatu rzeczyckiego, Warszawa 1928.
View in Google Scholar

Niepokój-Gil J., Od adwentu do Trzech Króli – o pożywieniu w świąteczny czas Bożego Narodzenia, [w:] Puszcza Sandomierska od kuchni. Między tradycją a nowoczesnością, red. K. Smyk, T. Pudłocki, I. Wodzińska, Kolbuszowa 2017, s. 131-166.
View in Google Scholar

Obrębski J., Studia etnosocjologiczne, t. 1: Polesie, oprac. A. Engelking, Warszawa 2007.
View in Google Scholar

Paluch A., Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej, Wrocław 1984, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 752.
View in Google Scholar

Pietkiewicz C., Polesie Rzeczyckie. Materiały etnograficzne, cz. 1: Kultura materialna, Kraków 1928, Prace Komisji Etnograficznej – Polska Akademia Umiejętności, t. 7.
View in Google Scholar

Prokopek M., Etnografia. Materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym, Warszawa 2019.
View in Google Scholar

Radwański J., Wokół kuchni. Tradycje kulinarne na tle przemian społecznych i gospodarczych, [w:] Puszcza Sandomierska od kuchni. Między tradycją a nowoczesnością, red. K. Smyk, T. Pudłocki, I. Wodzińska, Kolbuszowa 2017, s. 65-92.
View in Google Scholar

Rawski J., Krótki rys historyczny północnej części Puszczy Sandomierskiej, [w:] Prace i materiały z badań etnograficznych Ośrodka Mokrzyszowsko-Grębowskiego w powiecie tarnobrzeskim, Rzeszów 1968, s. 19-47.
View in Google Scholar

Referowska-Chodak E., Ludowe zwyczaje związane z grzybami w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie” 2015, t. 17, nr 3, s. 199-217.
View in Google Scholar

Reinfuss R., Problem kultury ludowej Lasowiaków, [w:] Puszcza Sandomierska wczoraj i dziś. Zbiór rozpraw, red. J. Półćwiartek, Rzeszów 1980, s. 107-122.
View in Google Scholar

Ruszel K., Lasowiacy – materiały do monografii etnograficznej, Rzeszów 1994.
View in Google Scholar

Ruszel K., Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów 2004.
View in Google Scholar

Ruszel K., Wstęp, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 7-17.
View in Google Scholar

Słomka J., Pamiętniki włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Kraków 1912.
View in Google Scholar

Smyk K., Językowo-kulturowy obraz sosny w polszczyźnie ludowej, „Literatura Ludowa” 2007, nr 51, s. 17-32.
View in Google Scholar

Szelągowska G., Grzyby w polskiej tradycji kulinarnej, „Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej” 2017, t. 16, s. 213-225.
View in Google Scholar

Szot-Radziszewska E., Sekrety ziół. Wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie, Warszawa 2005.
View in Google Scholar

Tomiccy J. i R., Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa 1975.
View in Google Scholar

Tyszkiewicz J., O schyłkowym pogaństwie na ziemiach polskich, „Kwartalnik Historyczny” 1966, nr 3, s. 549-562.
View in Google Scholar

Udziela M., Medycyna i przesądy lecznicze ludu polskiego. Przyczynek do etnografii polskiej, Warszawa 1891, Biblioteka „Wisły”, t. 7.
View in Google Scholar

Udziela S., Materiały etnograficzne z miasta Ropczyc i okolicy, Kraków 1886.
View in Google Scholar

Wilczyńska E., Symbolika pszczół i mrówek w polskiej kulturze ludowej, „Tekstura” 2013, t. 4, nr 1, s. 17-25.
View in Google Scholar

Wójtowicz-Wierzbicka M., Medycyna ludowa, [w:] Źródła kultury ludowej Puszczy Sandomierskiej, red. K. Ruszel, Kolbuszowa 2014, s. 225-240.
View in Google Scholar

Zańko D., Rabsic znaczy kłusownik, „Skarby Podkarpackie” 2011, nr 3, s. 9-12.
View in Google Scholar

Published

2020-12-01

How to Cite

Wodzińska, Izabela. 2020. “Las W życiu Codziennym Lasowiaków I Poleszuków: Wybrane Zagadnienia”. Krakowskie Pismo Kresowe 12 (December):129-48. https://doi.org/10.12797/KPK.12.2020.12.06.