Minas Bżyszkian i jego relacja o Ormianach Lwowa

Authors

  • Tatevik E. Sargsyan Naukowo-Badawcze Centrum Krymoznawstwa i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Republiki Krymu

DOI:

https://doi.org/10.12797/LH.05.2018.05.07

Keywords:

Minas Bzhyshkyan, Lwów, Polish Armenians

Abstract

Minas Bzhyshkyan and His Report on Armenians in Lwów
Minas Bzhyshkyan, an armenologist, philologist, pedagogue, historian, ethnographer, and musicologist was a member of the Armenian Catholic Mechitarists order. He travelled widely and took scrupulous notes of his journeys, which aided writing his monograph A Journey to Poland and other countries where exiles from Ani live. His work, crucial for research on Armenians in old Poland, was originally published in 1830 in Venice. It was written in classical Armenian, an ancient language of a highly ornate quality. The book is a valuable source of information on geography, architecture, and epigraphy of peoples living on territories travelled by Bzhyshkyan, as well as on the past and present of the Armenian diasporas in the Central Europe and the Black Sea Basin countries. The author presents data on the Armenian community of Lwów and evaluates it against information from other sources.

Author Biography

Tatevik E. Sargsyan, Naukowo-Badawcze Centrum Krymoznawstwa i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Republiki Krymu

Doktor historii, pracownik naukowy Naukowo-Badawczego Centrum Krymoznawstwa i O chrony Dziedzictwa Kulturowego Republiki Krymu w Symferopolu.

References

Źródła archiwalne

Matenadaran: sygn. 1527, sygn. 7442

Źródła drukowane

[Aliszan] Ališan Ġ.Kamenic’. Taregirk’ Hayoc’ Lehastani ew Ṙowmenioy. Venetik, 1896 (G. Aliszan, Kamieniec. Roczniki Ormian Polski i Rumunii, Wenecja 1896)

Arakel z Tebryzu, Księga dziejów, tłum. A. Mandalian, W. Dąbrowski, Warszawa 1981

[Bżyszkian] Bžškean, Č̣anaparhordowt’iwn i Lehastan ew yayl koġmans bnakeals i Haykazanc’ sereloc’ i naxneac’ Ani k’aġak’in. Venetik, 1830, ēǰ 91 [M. Bżyszkian, Podróż do Polski i innych miejsc zamieszkałych przez Ormian, wywodzących się od przodków ze stolicy Ani, Wenecja 1830]

[Historia] Patmowt’iwn Ġrimay yerkri, arareal Martiros vardapet ē Ġrimec’woy՝otanaworčap’ov, A. A. Martirosyan. Martiros Ġrimec’i. Erewan, 1958, ēǰ 142-152 [Historia Krymu, przedstawiona przez wardapeta Martirosa z Krymu w formie wersetów, w: A. A. Martirosyan, Martiros z Krymu, Erywań 1958, s. 142-152]

[Historia] Patmowt’iwn Ġrimay yerkri, arareal Martiros vardapet ē Ġrimec’woy՝otanaworčap’ov, Ġrimihay banasteġçner XV–ХХ dd. Simferopol–Erewan, 2008, ēǰ 141–151 [Historia Krymu, przedstawiona przez wardapeta Martirosa z Krymu w formie wersetów, w: Ormiańscy poeci Krymu z XV-XX wieku, Symferopol–Erywań 2008, s. 141-151]

[Kolofony] ŽD dari hayeren jeṙagreri hišatakaranner, Kazmec’՝L. Xačikyan. Erewan, 1950, ēǰ 529 [Kolofony ormiańskich manuskryptów z XIV wieku, wyd. L. Chaczikian, Erywań 1950]

[Pidu] Pidow A., Karč̣aṙòt teġekowt’iwnk’ zardi vič̣ak, zskzbanē ew zçawalma nēaṙak’ela kank’arozčowt’ eannaṙhays Lehastani, Valaxio ew merjaka ašxarhac’ (1669 t’.). Bṙnimiowt’iwn Hayoc’ Lehastani ënd ekeġec’woyn Hṙovmay, Naxabaniheġ. ewkazmoġ՝K. Ezean, p’astat’ġt’eri t’arg.՝St. Malxasyani. SPb, 1884 [A. Pidu, Krótka informacja o obecnym stanie, początku i rozwoju działalności misyjnej wśród Ormian Polski, Wołoszczyzny i krajów sąsiednich (1669 r.), w: Przymusowe zjednoczenie Ormian Polski z Kościołem rzymskim, red. K. Ezjan, tłum. źródeł S. Malchasian, Petersburg 1884]

[Swod] Svod armânskih pamâtnyh zapisej, otnosâŝihsâ k Krymu i sopredelʹnym regionam (XIV–XV vv.), sost., russ. per., vved. i prim. T. È. Sargsân, Simferopolʹ 2008

[Symeon] Simeon Lehaci, Putevye zametki, per. M. O. Darbinân, Moskva 1965

[Wielki] Mayrc’owc’ak hayer ēnjeṙagrac’ Matenadaranin Mxit’areanc’i Venetik. Hat. Ë Kazmec’՝Sahakvrd. Č̣emč̣emean. Venetik, 1998 [Wielki katalog ormiańskich rękopisów klasztoru Mechitarystów w Wenecji, 8, red. S. Czemczemian, Wenecja 1998]

[Zbiór] Divan hay vimagrowt’yan: 7, (Owkraina, Moldova), Kazmec’՝G. M. Grigoryan. Erewan, 1996 [Zbiór ormiańskich inskrypcji, 7, (Ukraina, Mołdawia), red. G. Grigorian, Erywań 1996]

Opracowania

[Ajwazowski] Ajvazovskij G., Zametka o proishoždenii novorossijskih armân, „Zapiski Odesskogo obŝestva istorii i drevnostej”, 6, 1867, s. 552-554

[Badian, Czipieris] Badân V. V., Čiperis A. M., Torgovlâ Kafy v XIII–XV veka, w: Feodalʹnaâ Tavrika. Materialy po istorii i arheologii, Kiev 1974

[Bazmawep] Bazmavēp. Venetik, 1852 [Bazmawep, Wenecja 1852]

Chowaniec C., Ormianie w Stanisławowie w XVII i XVIII wieku, Stanisławów 1928

Chrząszewski J., Kościoły Ormian polskich, Warszawa 2001

[Encyklopedia] Hayhanragitak. Xmb.՝H. Mkrtič Vard. Potowrean. Hator A. Powk’rēš, 1938, էջ 399 [Encyklopedia ormiańska, red. M. Poturian, 1, Bukareszt 1938]

[Galickij], „Galickij istoričeskij sbornik, izdavaemyj obŝestvom Galicko-russkoj Maticy”, 1, 1853

[Grigorian] Grigorân V. V., Istoriâ armânskih kolonij Ukrainy i Polʹši (armâne v Podolii), Erevan 1980

[Izbaszian] Ûzbašân K. N., Armânskie rukopisi v peterburgskih sobraniâh. Katalog, „Pravoslavnyj palestinskij sbornik”, 104, Sankt-Peterburg 2005

[Kazarian] Kazarân A. Û., Arhitektura armânskogo sobora vo Lʹvove. Istoki kompozicii i dekora pervonačalʹnogo hrama, w: Hudožestvennaâ kulʹtura armânskih obŝin na zemlâh Reči Pospolitoj: Materialy Meždunarodnoj naučnoj konferencii (Minsk, 9-11 oktâbrâ 2012), Minsk 2013, s. 116-126

[Mikaelian] , 2017, էջ 121-131 [T. E . Sargsyan, Przesiedlenie mieszkańców Ani na Krym i jego datowanie, „Prace Naukowe Centrum Studiów Armenologicznych im. Szyraka”, 20, 2017, s. 121-131]

[Sargsjan, Petrosjan] Sargsân T., Petrosân M., Krym. Monastyrʹ Surb Hač, Simferopolʹ 2017

[Timirgazin] Timirgazin A. D., Člen armâno-katoličeskoj Kongregacii Mhitaristov na ostrove Sv. Lazarâ v Venecii Minas Bžškânc (Minas Medici), w: Issledovaniâ po armenistike v Ukraine, 1, Simferopolʹ 2008

Netografia

Vblizi centra Lʹvova obnaružili poselenie drevnih slavân, UNIAN, Informacionnoe agentstvo, [online] http://www.unian.net/society/1001958-vblizi-tsentralvova-obnarujili-poselenie-drevnih-slavyan.html, 15 VII 2016

Downloads

Published

2018-05-16

How to Cite

Sargsyan, T. E. (2018). Minas Bżyszkian i jego relacja o Ormianach Lwowa. Lehahayer, 5, 159–193. https://doi.org/10.12797/LH.05.2018.05.07

Issue

Section

Articles