O (nie)widoczności prowadzącego spotkanie ze świadkiem historii – wstępna typologia ról inicjujących wywiady narracyjne

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.15.2020.29.03

Słowa kluczowe:

role nadawczo-odbiorcze, rozmowa, narracja, oral history, pamięć, historia mówiona

Abstrakt

On the (in)visibility of the leader in a meeting with a witness of history: a preliminary typology of roles that initiate narrative interviews

The paper reflects on sender-recipient relations characteristic for the participants of a narrative interview with a witness of history. The research material comprises 1931 verbal activities, collected in the Archive of Oral History of The Warsaw Rising Museum, of people who conducted 32 meetings with participants of the Warsaw Uprising in 1944. The application of the interactive concept of text allowed us to create a preliminary typology of the activities of meeting leaders, viz. to identify four types of initiation: the opening, the complementary, the deepening and ordering, and the reactive one. Further analyses led to the identification of roles taken on by people who conduct meetings with witnesses of history, which we named the journalist, the researcher, and the friend.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Beata Duda - Uniwersytet Śląski, Katowice

Doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Zakładzie Lingwistyki Tekstu i Dyskursu Uniwersytetu Śląskiego. Członkini Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Instytutu Języka Polskiego UŚ „Via Linguae”. Stopień doktora uzyskała w 2015 roku, broniąc rozprawy doktorskiej zatytułowanej Dyskursywne i tekstowe reprezentacje współczesnej przestrzeni miejskiej. Praca powstała pod naukowym kierunkiem prof. zw. dr hab. Bożeny Witosz. Zainteresowania Beaty Dudy skupiają się wokół tekstu i dyskursu, w swoich badaniach wykorzystuje przede wszystkim narzędzia lingwistyki kulturowej oraz założenia semantyki aksjologicznej. Zajmują ją także zagadnienia związane z językiem promocji, szczególnie z szeroko pojętą promocją miejsc i regionów. Obecnie prowadzi badania z zakresu lingwistyki cyfrowej – skoncentrowane wokół kategorii cyberwspólnot, cyberspołeczności i cyberkultur. Jest członkinią zespołu badawczego ds. lingwistyki cyfrowej. Poza działalnością naukową i dydaktyczną podejmuje także działania upowszechniające naukę ‒ organizuje międzynarodowe i ogólnopolskie konferencje naukowe, seminaria i warsztaty oraz realizuje projekty ministerialne (udział w grantach MNiSW oraz MKiDN).

Katarzyna Sujkowska-Sobisz - Uniwersytet Śląski, Katowice

Językoznawczyni, doktor nauk humanistycznych, profesor UŚ, której zainteresowania związane są przede wszystkim z zagadnieniami dotyczącymi komunikacyjno-genologicznego statusu współczesnych tekstów (obok tekstów public relations, są to także negocjacje, kłótnie, spory, a zatem szeroko rozumiany dyskurs handlowy). Zajmują ją także wybrane aspekty teorii tekstu, krytycznej analizy dyskursu, kognitywizmu a także komunikacji międzykulturowej. Z zainteresowaniami naukowymi związana jest działalność dydaktyczna badaczki. Prowadzi ona między innymi wykłady oraz konwersatoria z zakresu lingwistycznej analizy tekstu, kultury języka polskiego, języka promocji, językoznawstwa pragmatycznego i współczesnego języka polskiego. Prowadziła również liczne wykłady i konwersatoria za granicą, między innymi na uniwersytetach w Berlinie, Bochum, Bratysławie, Preszowie, Bańskiej Bystrzycy, Belgradzie, Doniecku, Charkowie, Turynie i Wilnie. W latach 2007-2013 kierownik niestacjonarnych studiów filologii polskiej, natomiast w latach 2012-2015 dyrektor ds. dydaktycznych w Instytucie Języka Polskiego. Sekretarz naukowa „Forum Lingwistycznego” i koordynator wielu grantów, m. in. z programów: Erasmus+ czy Ojczysty – dodaj do ulubionych.

Bernadetta Ciesek-Ślizowska - Uniwersytet Śląski, Katowice

Doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Zakładzie Lingwistyki Tekstu i Dyskursu. Członkini Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Instytutu Języka Polskiego UŚ „Via Linguae”.
Rozprawę doktorską zatytułowaną Dyskursy dyskryminacji i tolerancji w przestrzeni publicznej współczesnej Polski. (Postawy – wartości – strategie komunikacyjne), napisaną pod kierunkiem prof. zw. dr hab. Bożeny Witosz, obroniła w 2015 roku. W pracy naukowej Bernadetta Ciesek-Ślizowska zajmuje się komunikacją społeczną. Obszar teoretyczno-metodologiczny prowadzonych badań wyznacza analiza dyskursu w odmianie krytycznej, lingwistyka tekstu, a także lingwistyka kulturowa i aksjolingwistyka. Szczególnie interesuje się problematyką władzy, dominacji, dyskryminacji, wykluczenia i tolerancji w społecznych praktykach komunikacyjnych oraz dyskursowymi konstrukcjami rzeczywistości. Prowadzi zajęcia dydaktyczne m.in. z praktycznej stylistyki, teorii i praktyki tekstu, lingwistycznej analizy tekstu, dyskursu i jego odmian na filologii polskiej, komunikacji promocyjnej i kryzysowej oraz na antropologii języka i kultury.

Bibliografia

Źródła:

APW1: Archiwum Historii Mówionej (Muzeum Powstania Warszawskiego) – strona główna, [on-line:] http://www.1944.pl/.

APW2: Wywiad z W. Białowąsem przeprowadzony przez M. Rafalską-Dubek, Warszawa, 21 VIII 2013 r., Archiwum Historii Mówionej, [on-line:] http://www.1944.pl/archiwumhistorii-mowionej/wojciech-bialowas,3193.html.

APW3: Wywiad z A. Bienieszewskim przeprowadzony przez M. Bramę, Warszawa 30 V 2006 r., Archiwum Historii Mówionej, [on-line:] http://www.1944.pl/archiwum-historiimowionej/antoni-bieniaszewski,762.html.

APW4: Wywiad z A. Bittnerem przeprowadzony przez M. Bramę, Poznań, 16 V 2006 r., Archiwum Historii Mówionej, [on-line:] http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/antoni-bittner,1145.html.

APW5: Wywiad z K. Bień przeprowadzony przez A. Seta, Warszawa, 18 II 2010 r., Archiwum Historii Mówionej, [on-line:] http://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/krystyna-bien,2127.html.

W1: Fundacja Ośrodka KARTA, [on-line:] http://karta.org.pl/.

W2: Fundacja Kobieca eFKa, [on-line:] http://efka.org.pl/.

W3: Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”, [on-line:] http://pogranicze.sejny.pl/.

W4: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, [on-line:] http://teatrnn.pl/.

W5: Ośrodek Pamięć i Przyszłość, [on-line:] http://www.zajezdnia.org/.

Literatura:

Bauer Z., 2008, Wywiad. Gatunek i metoda, [w:] idem, Dziennikarstwo i świat mediów, red. E. Chudziński, Kraków, s. 333–334.

Boniecka B., 2000, Struktura i funkcje pytań w języku polskim, Lublin.

Ciesek-Ślizowska B., Duda B., Sujkowska-Sobisz K., w druku, Władza nad dyskursem narracji wspomnieniowych. Przypadek Archiwum Historii Mówionej.

Grele R.J., 1996, Directions for Oral History in the United States, [w:] D.K. Dunaway, W.K. Baum (red.), Oral History. An Interdisciplinary Anthology, Walnut Creek, s. 39–62.

Havelock E.A., 2006, Muza uczy się pisać. Rozważania o oralności i piśmienności w kulturze Zachodu, tłum. P. Majewski, Warszawa.

Kaźmierska K., 1997, Wywiad narracyjny – technika i narzędzia analityczne, [w:] M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź, s. 35–44.

Kita M., 1998, Wywiad prasowy. Język, gatunek, interakcja, Katowice.

Moyer J., 1993, Step-by-Step Guide to Oral History, https://dohistory.org/on_your_own/toolkit/oralHistory.html.

Ong W., 1992, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, tłum. J. Japola, Lublin.

Pamięć: W. Czachur (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, Warszawa 2018, https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.

Pamięć, etyka: E. Domańska (red.), Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych (antologia przekładów), Poznań 2002.

Pomian K., 2006, Historia – nauka wobec pamięci, Lublin.

Stolarz A., 2012, Historia mówiona w warsztacie historyka mentalności, „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 2 (20), s. 103–114.

Warchala J., 1991, Dialog potoczny a tekst, Katowice.

Worsowicz M., 2006, Gatunki prasowe. Poradnik dla uczniów i nie tylko…, Łódź.

Zdunkiewicz-Jedynak D., 2008, Wykłady ze stylistyki, Warszawa.

Żydek-Bednarczuk U., 1994, Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice.

Pobrania

Opublikowane

2020-05-16

Jak cytować

Duda, B., Sujkowska-Sobisz, K. i Ciesek-Ślizowska, B. (2020) „O (nie)widoczności prowadzącego spotkanie ze świadkiem historii – wstępna typologia ról inicjujących wywiady narracyjne”, LingVaria, 15(1(29), s. 47–58. doi: 10.12797/LV.15.2020.29.03.

Numer

Tom 15 Nr 1(29) (2020)

Dział

Zagadnienia ogólne

Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 Beata Duda, Katarzyna Sujkowska-Sobisz, Bernadetta Ciesek-Ślizowska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.