Nieliterackie źródła do dziejów słownictwa polskiego (do XVIII w.)
Cz. I
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.11.2016.21.11Słowa kluczowe:
język polski, historia polskiego słownictwa, źródłaAbstrakt
Non-literary sources for the history of Polish vocabulary (until the 18th century). Part I
The author discusses non-literary sources for the history of Polish vocabulary from the period from the 16th to the 18th century. They are not always taken into account by the editors of the newest historical dictionaries, despite the fact that they contain a wealth of interesting vocabulary from various areas of everyday life of peasants and townsmen, from the history of law and judicature, trade, craft, military, etc. Many of those words have survived till our times, constituting a lasting legacy of Polish vocabulary and a testimony of the history of culture.
Pobrania
Bibliografia
Skróty nazw źródeł
Czech: J. Czechowicz, Praktyka kryminalna to jest wzór rozważnego i porządnego spraw kryminalnych sądzenia, Chełmno 1769.
GostGosp: A. Gostomski, Gospodarstwo, Kraków 1588.
GrPorz: B. Groicki, Porządek sądów i spraw miejskich prawa majdeburskiego w Koronie polskiej, Kraków 1559.
GrPost: B. Groicki, Postępek … w … sądziech a sprawach około karania na gardle, Kraków 1559.
GrzepGeom: S. Grzepski, Geometria to jest miernicka nauka, Kraków 1566.
InstrGór: Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI–XVIII wieku, oprac. A. Keckowa, Wrocław 1963.
InwKal: Inwentarze dóbr szlacheckich powiatu kaliskiego, t. I: Od XVI do połowy XVIII w., t. II: Z lat 1751–1775, wyd. W. Rusiński, Wrocław 1955–1959.
InwKrak: Inwentarze dóbr ziemskich województwa krakowskiego 1576–1700, wyd. A. Kamiński, A. Kiełbicka, S. Pańków, Warszawa 1956.
InwMPozn: Inwentarze mieszczańskie z wieku XVIII z ksiąg miejskich i grodzkich Poznania, t. I: Z lat 1700–1758; t. II: 1759–1793, wyd. J. Burszta, C. Łuczak, Poznań 1962–1965.
KitOpis: J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, oprac. R. Pollak, wyd. III, Wrocław 1970.
Knapski: G. Knapski, Thesaurus Polono-Latino-Graecus, Kraków 1621.
KsRefKor: Księgi referendarii koronnej z drugiej połowy XVIII wieku, t. I: 1768–1780, t. II: 1781–1794, wyd. A. Keckowa, W. Pałucki, Warszawa 1955–1957.
LKrak: Lustracja województwa krakowskiego 1564, cz. I–II, wyd. J. Małecki, Warszawa 1962–1964.
LMaz: Lustracja województwa mazowieckiego 1565, cz. I–II, wyd. I. Gieysztorowa, A. Żaboklicka; cz. III (indeksy), oprac. I. Gieysztorowa, K. Pacuski, A. Wawrzyńczyk, A. Żaboklicka, Warszawa 1967–1971.
LPłoc: Lustracje województwa płockiego 1565–1789, wyd. A. Sucheni-Grabowska, S.M. Szacherska, Warszawa 1965.
LRaw: Lustracje województwa rawskiego 1564 i 1570, wyd. Z. Kędzierska, Warszawa 1959.
LSand: Lustracja województwa sandomierskiego 1789, t. I–IV, wyd. H. Madurowicz-Urbańska, Wrocław 1965–1971.
LWlkpKuj: Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564–1565, cz. I, wyd. A. Tomczak,
C. Ohryzko-Włodarska, J. Włodarczyk, cz. II, wyd. A. Tomczak, cz. III, wyd. C. Ohryzko-Włodarska, A. Tomczak, M. Woźniakowa, Bydgoszcz 1961–1964.
Mącz: J. Mączyński, Lexicon Latino-Polonicum, Królewiec 1564.
Mrongowiusz: Ch.C. Mrongowiusz, Dokładny słownik polsko-niemiecki krytycznie wypracowany, Królewiec 1835.
MSZP: F. Wysocka (red.), Mały słownik zaginionej polszczyzny, Kraków 2003.
OstrPr: T. Ostrowski, Prawo cywilne albo szczególne narodu polskiego, t. I–II, Warszawa 1784.
PsFl: Psałterz floriański łacińsko-polsko-niemiecki, wyd. R. Ganszyniec, W. Taszycki, S. Kubica, red. L. Bernacki, Lwów 1939.
PT: A. Mickiewicz, Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie, Wrocław 1967.
Sarn: S. Sarnicki, Statuta i metryka przywilejów koronnych, Kraków 1594.
SEBor: W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
SEBr: A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927.
SGKP: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I–VI, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. VII–XI, red. B. Chlebowski, W. Walewski, t. XII–XV, red. B. Chlebowski, Warszawa 1880–1902.
SJAMick: K. Górski, S. Hrabec (red.), Słownik języka Adama Mickiewicza, Wrocław 1962–1983.
SJPXVII/XVIII: K. Siekierska (red.), Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, Kraków 1999–2004.
SL: S.B. Linde, Słownik języka polskiego, Lwów 1854–1860.
SPXVI: Słownik polszczyzny XVI wieku, t. I–IV, red. komitet redakcyjny, t. V–XVII, red.
M.R. Mayenowa, t. XVIII–XXXIV, red. F. Pepłowski, t. XXXV–XXXVI, red. K. Mrowcewicz, P. Potoniec, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1966–2012.
SStp: S. Urbańczyk (red.), Słownik staropolski, Kraków 1953–2002.
SW: J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1900–1927.
SWil: A. Zdanowicz i in. (red), Słownik języka polskiego, Wilno 1861.
TestSand: Cui contingit nasci, restat mori. Wybór testamentów staropolskich z województwa sandomierskiego, oprac. M. Lubczyński, J. Pielas, H. Suchojad, Warszawa 2005.
Troc: M.A. Troc, Nowy dykcyjonarz to jest mownik polsko-niemiecko-francuski, Lipsk 1779.
VolLeg: Volumina legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, wydanego, t. I–VIII, Petersburg 1860, t. IX, Kraków 1889.
ZamZbiór: A. Zamoyski, Zbiór praw sądowych na mocy konstytucyi roku 1776 przez J.W. Andrzeja Zamoyskiego ex-kanclerza koronnego ułożony, cz. I–III, Warszawa 1778.
Zapisy: 1543. Zapisy polskojęzyczne w księgach sądów szlacheckich województwa krakowskiego, wyd. W. Urban, A. Zajda, Kraków 2004.
ZapKościer: Akta prawne miasta Kościerzyny 1579–1597, rkps. Ossolineum, sygn. 4410/II.
ZapWarsz: Zapiski i roty polskie XV–XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, wyd. W. Kuraszkiewicz i A. Wolff, Kraków 1950.
ŹrSand: Źródła i materiały do dziejów szlachty województwa sandomierskiego w XVI–XVIII wieku, t. 3: Akty podziałów dóbr ziemskich szlachty sandomierskiej z XVII wieku, oprac. J. Pielas, Kielce 2014.
Literatura
Fluda-Krokos A., 2011, W XVI-wiecznej kuchni – nazwy naczyń w domach mieszczan poznańskich w inwentarzach z lat 1528–1600, [w:] I. Fiałkowska-Janiak (red.), Zbliżenie. Literatura – kultura – język – translatoryka, Gdańsk, s. 220–229.
Gołąb A., 2007, Dwór szlachecki w świetle słownictwa (na podstawie „Pana Podstolego” I. Krasickiego), Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, praca magisterska, mszps.
Jaglarz K., 2003, Nazwy czeladzi i oficjalistów dworskich w XVI wieku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” MCCLXXII, „Prace Językoznawcze” z. 121, s. 49–67.
Młynarczyk E., 2010, Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku (na materiale krakowskich ksiąg praw miejskich i lustracji królewszczyzn), Kraków.
Zajda A., 1979, Nazwy staropolskich powinności feudalnych, danin i opłat (do 1600 r.), Kraków.
Zajda A., 2010, Historia języka polskiego dzisiaj. Możliwości, zadania i postulaty w zakresie badań nad historią słownictwa polskiego, „LingVaria” 2 (10), s. 75–101.
Zajda A., 2011, „Słowa prawne w rzeczy sobie podobne” Bartłomieja Groickiego, [w:] B. Dunaj, M. Rak (red.), Badania historycznojęzykowe. Stan, metodologia, perspektywy, „Biblioteka »LingVariów«”, t. 14, Kraków, s. 133–150.
Żurowski A., 1977, Nazwy terenów uprawnych w gospodarstwie wiejskim do końca XVI w., „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, „Filologia Polska”, „Nauki Humanistyczno-Społeczne” z. 80, s. 139–159.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
