Ewolucja kryteriów podziału gramatycznego leksemów (relatory a spójniki)

Autor

  • Maciej Grochowski Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.15.2020.30.05

Słowa kluczowe:

język polski, części mowy, historia gramatyki polskiej, składnia, semantyka, jednostki funkcyjne

Abstrakt

The Evolution of Criteria for a Grammatical Classification of Lexemes (Relative Pronouns vs Conjunctions)

The paper discusses the evolution of the part-of-speech classification of Polish lexemes, and presents the changes in the criteria used to distinguish relative pronouns and conjunctions. The characterization has been based on important works in the field of theoretical Polish grammar, including textbooks, from the beginning of the 20th to the beginning of the 21st century. The author distinguishes two breakthroughs in the history of grammar, the first caused by the influence on research into grammar of the connotation theory, and the other by the influence of the metatext theory.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bobrowski I., 1995, Tzw. konektory względne (relatory) a transformacja przenosząca, [w:] M. Grochowski (red.), Wyrażenia funkcyjne w systemie i tekście. Materiały konferencji naukowej (Toruń 21–23 X 1993), Toruń, s. 69–77.

Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka, „Poradnik Językowy” nr 8, s. 356–364.

Doboszyńska-Markiewicz K., 2013, Operatory adnumeratywne w języku polskim. Dystrybucja i znaczenia, Warszawa.

Gaertner H., 1938, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Głosownia – semantyka – słowotwórstwo, Lwów – Warszawa.

Grochowski M., 1984, Projekt klasyfikacji syntaktycznej polskich leksemów nieodmiennych, „Polonica” X, s. 73–97.

Grochowski M., 1986, Polskie partykuły. Składnia, semantyka, leksykografia, Wrocław.

Grochowski M., 1997, Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków.

Grochowski M., 2003, Szyk jednostek synsyntagmatycznych w języku polskim (główne problemy metodologiczne), „Polonica” XXII–XXIII, s. 203–223.

Grochowski M., 2011, Zenona Klemensiewicza koncepcja składnika wypowiedzenia w świetle współczesnej składni semantycznej, [w:] R. Majkowska, E. Fiałek (red.), Zenon Klemensiewicz 1891–1969. Materiały z posiedzenia naukowego w dniu 19 czerwca 2009 r., „W Służbie Nauki” nr 18, Kraków, s. 47–58.

Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M., 2014, Słownik gniazdowy partykuł polskich, Kraków.

Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M., 2018, Zasady opisu jednostek funkcyjnych w WSJP PAN, [w:] P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, praca zbiorowa, Kraków 2018, s. 191–203.

Heinz A., 1978, Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa.

Jodłowski S., 1971, Studia nad częściami mowy, Warszawa.

Jodłowski S., 1976, Podstawy polskiej składni, Warszawa.

Karolak S., 1984, Składnia wyrażeń predykatywnych, [w:] Z. Topolińska (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, Warszawa, s. 11–211.

Klemensiewicz Z., 1937, Składnia opisowa współczesnej polszczyzny kulturalnej, Kraków.

Klemensiewicz Z., 1938, Gramatyka współczesnej polszczyzny kulturalnej w zarysie, Lwów – Warszawa.

Klemensiewicz Z., 1960, Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego, wyd. 3, Warszawa.

Klemensiewicz Z., 1963, Zarys składni polskiej, wyd. 4, Warszawa.

Kleszczowa K., Szczepanek A. (red.), 2014, Wyrażenia funkcyjne w perspektywie diachronicznej, synchronicznej i porównawczej, Katowice.

Krasnowolski A., 1909, Systematyczna składnia języka polskiego, wyd. 2 popr., Warszawa.

Kuryłowicz J., 1936/1979, Dérivation lexicale et dérivation syntaxique. Contribution à la théorie des parties du discours, „Bulletin de la Société de Linguistique de Paris” 37 (110), s. 79–92; pol. przekład: Derywacja leksykalna a derywacja syntaktyczna. Przyczynek do teorii części mowy (przeł. D. Kurkowska), [w:] H. Kurkowska, A. Weinsberg (red.), Językoznawstwo strukturalne. Wybór tekstów, Warszawa 1979, s. 148–157.

Laskowski R., 1984, Funkcjonalna klasyfikacja leksemów: części mowy, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, s. 26–37.

Laskowski R., 1998, Funkcjonalna klasyfikacja leksemów: części mowy, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, wyd. 2 zm., Warszawa, s. 52–65.

Maldjieva V., 1995, Non-inflected parts of speech in the Slavonic languages. Syntactic characteristics, Warszawa.

Milewski T., 1952/1971, Stanowisko składni w obrębie językoznawstwa, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XI, s. 74–92; przedruk w: A.M. Lewicki (red.), Problemy składni polskiej. Studia, dyskusje, polemiki z lat 1945–1970, Warszawa 1971, s. 17–36.

Milewski T., 1965, Językoznawstwo, Warszawa.

Saloni Z., 1974, Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich, „Język Polski” LIV, 1–2, s. 3–13, 93–101.

Skarżyński M., 1994, Części mowy i ich kategorie w gramatykach polskich XIX i XX wieku (1817–1938), „Rozprawy Habilitacyjne UJ” nr 281, Kraków.

Skarżyński M., 2001, W kręgu gramatyk polskich XIX i XX wieku, Kraków.

SWJP: B. Dunaj (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996.

Szober S., 1957, Gramatyka języka polskiego, wyd. 4, Warszawa.

Ulitzka E., 2008, Podziały leksemów na części mowy w teorii gramatyki (przegląd propozycji klasyfikacyjnych ostatniego stulecia), „Polonica” XXIX, s. 45–79.

Ulitzka E., 2010, Relatory we współczesnych słownikach języka polskiego, „Prace Filologiczne” LVIII, s. 417–436.

Urbańczyk S., 1993, Dwieście lat polskiego językoznawstwa (1751–1950), Kraków.

Wajszczuk J., 1997, System znaczeń w obszarze spójników polskich. Wprowadzenie do opisu, Warszawa.

Wajszczuk J., 2005, O metatekście, Warszawa.

Wajszczuk J., 2010, Functional Class (so Called „Part of Speech”) Assignment as a Kind of Meaning-Bound Word Syntactic Information, „Cognitive Studies” / „Études Cognitives” 10, s. 15–33.

Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, praca zbiorowa, red. P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek, Kraków 2018.

Wierzbicka A., 1971, Metatekst w tekście, [w:] M.R. Mayenowa (red.), O spójności tekstu, Wrocław, s. 105–121.

Wiśniewski M., 1995, O funkcjach gramatycznych wyrażeń typu „oczywiście”, „pewnie”, „wykluczone”, [w:] M. Grochowski (red.), Wyrażenia funkcyjne w systemie i tekście. Materiały konferencji naukowej (Toruń 21–23 X 1993), Toruń, s. 159–170.

Wróbel H., 1996, Nowa propozycja klasyfikacji syntaktycznej polskich leksemów, [w:] idem (red.), Studia z leksykologii i gramatyki języków słowiańskich, Kraków, s. 53–60.

Wróbel H., 2001, Gramatyka języka polskiego, Kraków.

WSJP PAN: P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, [on-line:] wsjp.pl.

Zaron Z., 2003, Funkcjonalna klasyfikacja leksemów polskich (kolejna propozycja), [w:] M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban (red.), Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego, Toruń, s. 179–188.

Pobrania

Opublikowane

2020-08-23

Jak cytować

Grochowski, M. . (2020) „Ewolucja kryteriów podziału gramatycznego leksemów (relatory a spójniki)”, LingVaria, 15(2(30), s. 55–65. doi: 10.12797/LV.15.2020.30.05.

Numer

Dział

Polszczyzna współczesna