Obraz społeczności wiejskiej zakrzepły w nazwach synów i córek
Tradycja i zmiana (na przykładzie wsi poddukielskich w Beskidzie Niskim)
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.15.2020.30.10Słowa kluczowe:
językowy obraz świata, wieś, nazwy synów i córek, tradycja, zmianaAbstrakt
The Image of Rural Community Preserved in the Names of Sons and Daughters. Tradition and Change (Based on the Villages of the Dukla Region in the Low Beskids)
The goals of the present article are to reconstruct the linguistic image of the rural community of the Dukla region, preserved in the names of sons and daughters living in the 20th and 21st centuries; as well as to present the direction and rate of changes that take place in this dialect in the formation of analysed anthroponyms. The analysis of the material reveals a dynamic image of the rural community which undergoes significant changes in consequent generations. The names of descendants from the beginning of the 20th century preserved the image of a traditional village that kept true to the fathers’ traditions. The names of further generations of sons and daughters expose a community which, gradually but visibly, loses its language and culture. This refers also to the descendants’ names created with word formation that were consistently removed from the analysed dialect at the turn of the 20th and 21st centuries. As a result, the next generations will probably use the syntactic structure: name + preposition od ‘to’ + gen. sg. of the personal name.
Pobrania
Bibliografia
Bielińska-Gardziel I., 2006, Matka, [w:] J. Bartmiński (red.), Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Lublin, s. 175–180.
Błyskal H., 1999, Nazwiska w parafii Strzyżów w latach 1784–1843, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Seria Filologiczna. Językoznawstwo” 5, s. 17–35.
Grzegorczykowa R., 1999, Pojęcie językowego obrazu świata, [w:] J. Bartmiński (red.), Językowy obraz świata, wyd. 2 popr., Lublin, s. 39–46.
Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1979, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime, Warszawa.
Karaś M., 2017a, Antroponimia, czyli nazwy osobowe Przędzela i okolicy w pow. niżańskim, [w:] idem, Ze studiów leksykologicznych i onomastycznych, wybór i oprac. J. Reichan, M. Rak, „Biblioteka LingVariów”, t. 24, Kraków, s. 195–223.
Karaś M., 2017b, Formanty lingwistyczne i onomastyczne, [w:] idem, Ze studiów leksykologicznych i onomastycznych, wybór i oprac. J. Reichan, M. Rak, „Biblioteka LingVariów”, t. 24, Kraków, s. 147–154.
Karaś M., 2017c, O gwarowych formantach onomastycznych, [w:] idem, Ze studiów leksykologicznych i onomastycznych, wybór i oprac. J. Reichan, M. Rak, „Biblioteka LingVariów”, t. 24, Kraków, s. 155–163.
Kosyl C., 1993, Nazwy osobowe, [w:] J. Bartmiński (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, Wrocław, s. 423–437.
Kurdyła T., 2011, Funkcje formantów rzeczownikowych w polszczyźnie ludowej (na przykładzie trzech wsi podkarpackich), „Biblioteka LingVariów”, t. 12, Kraków.
Kurek H., 1990, Metodologia socjolingwistycznego badania fonetyki języka mówionego środowisk wiejskich (na przykładzie kilku wsi Beskidu Niskiego), Kraków.
Kurek H., 2019a, Obraz społeczności wiejskiej Dukielszczyzny zakrzepły w nazwach kobiet zamężnych. Tradycja i zmiana, [w:] B. Grabka, R. Kucharzyk, A. Tyrpa (red.), Studia dialektologiczne V, Kraków, s. 203–213.
Kurek H., 2019b, Przemiany fleksji nominalnej w polszczyźnie przełomu wieków XX i XXI (na przykładzie imion i nazwisk oraz appellativów), Kraków.
Kurzowa Z., 1975, Elementy kresowe w języku powieści powojennej, Warszawa.
Oronowicz E., 1990, Cechy kresowe w gwarze wsi Munina, „Język Polski” LXX, s. 208–211.
Ostaszewska D., Sławkowa E., 1999, Procesy nazwotwórcze a językowy obraz świata (na materiale średniowiecznej terminologii botanicznej w słowniku Jana Stanki), [w:] A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski (red.), Przeszłość w językowym obrazie świata, Lublin, s. 149–162.
Polański K., 1978, Przyimka składnia, [w:] S. Urbańczyk (red.), Encyklopedia wiedzy o języku polskim, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, s. 266.
SJPSz: M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego, t. I–III, Warszawa 1978–1981.
Tabakowska E., 2015, Bariery kulturowe są zbudowane z gramatyki, [w:] eadem, Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac, red. P. de Bończa Bukowski, M. Heydel, Kraków, s. 97–107.
Wolnicz-Pawłowska E., 1998, Pogranicze południowe, [w:] E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia, Warszawa – Kraków, s. 467–478.
Zaręba A., 1967, Formy nazwisk żon i córek w dialektach języka polskiego, „Onomastica” XII, s. 232–275.
Żywicka B., 2006, Wieś, [w:] J. Bartmiński (red.), Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, Lublin, s. 200–205.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
