Uwagi o elizji spółgłosek wargowych we współczesnej polszczyźnie mediów
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.13.2017.25.05Słowa kluczowe:
elizja, spółgłoska wargowa, spółgłoska spalatalizowana, kontekst interwokaliczny, dyftongizacja, język mediów, poprawność artykulacjiAbstrakt
Remarks on the Elision of Labial Consonants in Contemporary Polish Media
Intervocalic elision of labial consonants seems to be one of the most common types of distorting the pronunciation of contemporary Polish words in colloquial speech. This phenomenon was described by Biedrzycki (1978) as typical of everyday speech and unknown to media or in official situations. Now it has entered the world of electronic media on a large scale and has become something of a norm among television presenters as well as experts and actors. All of these speakers tend to employ articulatorily incorrect Polish in official situations. This paper includes a preliminary classification of contexts where the deletion of labials takes place, and as such it is a continuation of Jaskuła (2014). Moreover, an attempt has been made to determine the reasons for elision. Analyses of similar phenomena which can be found in the phonological literature concerning both Polish and other phonological systems have also been taken into account with a view to discovering whether or not there is an interplay between phonetics and phonology in this respect.
Pobrania
Bibliografia
Bethin C., 1992, Polish Syllables. The Role of Prosody in Phonology and Morphology, Columbus.
Biedrzycki L., 1978, Fonologia angielskich i polskich rezonantów. Porównanie samogłosek oraz spółgłosek rezonantowych, Warszawa.
Charette M., 1990, Licence to Govern, „Phonology” 7, nr 1, s. 233–253.
Cyran E., 2010, Complexity Scales and Licensing in Phonology, Berlin – New York.
Duda H., 2009, Czy wymowa [naṷka] tłumaczy się „nieregularnym rozwojem fonetycznym spowodowanym frekwencją”?, „Kwartalnik Językoznawczy” nr 1, s. 1–8.
Dunaj B., 1981, Realizacja spółgłosek w pozycji interwokalicznej w języku polskim, „Zeszyty Naukowe UJ”, „Prace Językoznawcze” nr 70: Studia nad polszczyzną mówioną Krakowa 1, s. 45–56.
Dunaj B., 1985, Grupy spółgłoskowe współczesnej polszczyzny mówionej (w języku mieszkańców Krakowa), Kraków.
Dunaj B., 1989, Język mieszkańców Krakowa, cz. 1: Zagadnienia teoretyczne, fonetyka, fleksja, Warszawa.
Dunaj B., 2015, Gramatyka współczesnego języka polskiego, cz. I: Fonetyka i fonologia, Tarnów.
Gimson A.C., 1980, An Introduction to the Pronunciation of English, London.
Gussmann E., 2007, The Phonology of Polish, Oxford.
Harris J., 1994, English Sound Structure, Oxford.
Jaskuła K., 2006, Ancient Sound Changes and Old Irish Phonology, Lublin.
Jaskuła K., 2013, Decadence of Labials in Polish – Phonetics or Phonology? Referat wygłoszony na międzynarodowej konferencji fonologiczno-fonetycznej „Approaches to Phonology and Phonetics”, UMCS, Lublin, 21–23 czerwca 2013.
Jaskuła K., 2014, Intervocalic Elision of Labials in Polish, [w:] E. Cyran, J. Szpyra-Kozłowska (red.), Crossing Phonetics-Phonology Lines, Newcastle upon Tyne, s. 63–74.
Jaskuła K., 2015, Sounds of Silence in Modern Polish. Referat wygłoszony na międzynarodowej konferencji językoznawczej „Formal Description of Slavic Languages” 11, Universität Potsdam, Poczdam, 2–4 grudnia 2015.
Jones D., 1917, An English Pronouncing Dictionary, London.
Kaye J., Lowenstamm J., Vergnaud J.-R., 1990, Constituent Structure and Government in Phonology, „Phonology” 7, nr 1, s. 193–231, [on-line:] https://doi.org/10.1017/S0952675700001184.
Ladefoged P., Maddieson I., 1996, The Sounds of the World’s Languages, Cambridge.
Mańczak W., 1977, Słowiańska fonetyka historyczna a frekwencja, Kraków.
Mańczak W., 2006, Nieregularny rozwój fonetyczny spowodowany frekwencją, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXII, s. 173–177.
Mańczak W., 2010, W sprawie wymowy nauka [naṷka], „Kwartalnik Językoznawczy” nr 1, s. 71–76.
Oczkoś M., 2007, Sztuka poprawnej wymowy, czyli o bełkotaniu i faflunieniu, Warszawa.
Ostaszewska D., Tambor J., 2000, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa.
Rubach J., 1997, Extrasyllabic Consonants in Polish: Derivational Optimality Theory, [w:] I. Roca (red.), Derivations and Constraints in Phonology, Oxford, s. 551–581.
SEBor: W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
Smoleń S., 2008, Wymowa lektorów i spikerów stacji RMF FM, [w:] Z. Cygal-Krupa (red.), Współczesna polszczyzna. Stan, perspektywy, zagrożenia, Kraków – Tarnów, s. 197–205.
Sołtys-Chmielowicz A., 1997, Klasyfikacje wad wymowy (dyslalii), „Audiofonologia” X, s. 111–116.
Szpyra-Kozłowska J., 2002, Wprowadzenie do współczesnej fonologii, Lublin.
Szpyra-Kozłowska J., 2012, How the Syllable Has Revolutionized Modern Phonology, [w:] K. Jaskuła, W. Malec (red.), Linguistic Meetings across Borders, Zamość, s. 197–211.
Tambor J., 2010, Nauczanie wymowy polskiej. Trudności różnych grup cudzoziemców, [w:] A. Achtelik, M. Kita, J. Tambor (red.), Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, t. 2, Katowice, s. 30–51.
Urbańczyk S., 1979, Tematy imienne zakończone na samogłoskę w języku polskim, „Slavica Lundensia” 7, s. 51–57.
Zajda A., 1977, Problemy wymowy polskiej w ujęciu Słownika, [w:] M. Karaś, M. Madejowa (red.), Słownik wymowy polskiej PWN, Warszawa – Kraków, s. XXXVI–XXXIX.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Krzysztof Jaskuła
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
