Pragmatyka w klasyfikacji słowotwórczej rzeczownika

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.19.04

Słowa kluczowe:

słowotwórstwo, funkcje słowotwórstwa, funkcje formantów, pragmatyka słowotwórcza, klasyfikacja słowotwórcza, ekspresywność, stylistyka, funkcja poetycka

Abstrakt

Pragmatics in word-formative classification of nouns

The article presents a classification of Polish nominal word formations with a particular regard to derivatives with a categorial pragmatic (expressive) element. It discusses some of the existing proposals of classification, and suggests the author’s own. The highest floor of the classification contains: I. nominations (mutations) and II. renominations; the latter being divided into 1. transpositions, 2a. type modifications (feminitives, diminutives, names of young beings, etc.), and 2b. pragmatic modifications: emotional-evaluative, and stylistic derivatives. Also distinguished are III. mixed derivatives: 1. nominational-modificative, and 2. compound renominations. The general classification of derivatives counts transpositions and modifications as a single word-formative type that stands in opposition to mutations. Moreover, the paper makes more precise the understanding of the poetic function of word-formative affixes and word-formation in general. This function can be viewed as a variety of the pragmatic function, and more literally, as the function that tightly binds the derivative with the poetic language and with the “reality” it creates.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Awdiejew A., Habrajska G., 2004, Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 1, Łask.

Bartmiński J., 1973, O języku folkloru, „Z Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej” t. XXXII, Wrocław.

Bartmiński J., 1993, Ludowy styl artystyczny, [w:] idem (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II: Współczesny język polski, Wrocław, s. 223–233.

Grabias S., 1978, Derywacja a ekspresja, [w:] T. Skubalanka (red.), Studia nad składnią polszczyzny mówionej, Wrocław i in., s. 89–102. Grzegorczykowa R., 1978, Struktura semantyczna wyrażeń ekspresywnych, [w:] M. Szymczak (red.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, „Prace Językoznawcze PAN” t. 91, Wrocław, s. 117−123.

Grzegorczykowa R., 1991, Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy, [w:] J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa (red.), Język a kultura, t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi, Wrocław, s.11−28.

GWJP: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa 1999.

Heltberg K., 1964, O deminutywach i augmentatywach, „Prace Filologiczne” XVIII, cz. 2, s. 93–102.

Honowska M., 1979, Ewolucja metod polskiego słowotwórstwa synchronicznego (w dziesięcioleciu

–1977), „Prace Komisji Językoznawstwa”, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, nr 50.

Jadacka H., 1994, Od czego zależy aktywność słowotwórcza rzeczowników w języku polskim?, „Poradnik Językowy” z. 7, s. 1–10.

Jakobson R., 1989, Poetyka w świetle językoznawstwa, [w:] idem, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t. 2, Kraków, s. 77–124.

Kaproń-Charzyńska I., 2007, Pragmatyczna funkcja formantów w opisie derywatów, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIII, s. 147–156.

Kaproń-Charzyńska I., 2008, Klasyfikacja derywatów ze względu na funkcje formantów, [w:] S. Ondrejovič (red.), Varia XV, Bratysława, s. 280–286.

Kaproń-Charzyńska I., 2011, Funkcja stylistyczna formantów słowotwórczych. Zarys problematyki, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” t. 46, Warszawa, s. 57–69.

Kąś J., 2006, Rozwarstwienie słownictwa w słowniku gwarowym, [w:] J. Sierociuk (red.), Gwary dziś. 3. Wewnętrzne zróżnicowanie języka wsi, Poznań, s. 135–138.

Kleszczowa K., 1981, Ograniczenia semantyczne w procesie derywacji nazw narzędzi, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląśkiego w Katowicach” nr 437, Katowice.

Kurdyła T., 2011a, Funkcje formantów rzeczownikowych w polszczyźnie ludowej (na przykładzie trzech wsi podkarpackich), „Biblioteka «LingVariów»” t. 12, Kraków.

Kurdyła T., 2011b, Jeszcze o derywatach tautologicznych, „LingVaria” nr 1 (11), s. 85–92.

Nagórko A., 2007, Zarys gramatyki polskiej, wyd. 7, Warszawa.

Puzynina J., 1967, Pojęcie regularnej i nieregularnej konstrukcji morfemowej a fakty słowotwórcze, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XX, s. 91–102.

Puzynina J., 1972, O pojęciu synchronicznej pochodności derywatów, [w:] eadem (red.), Problemy współczesnego słowotwórstwa a dydaktyka uniwersytecka, Warszawa, s. 49–58.

Rak M., 2014, Zróżnicowanie stylistyczne gwary w świetle statystyki leksykalnej (na materiale podhalańskim), [w:] M. Rak, K. Sikora (red.), Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia. Materiały konferencji naukowej „Gwara i tekst”, Kraków, 27–28 września 2013 r., „Biblioteka «LingVariów»” t. 17, Kraków, s. 157–166.

Reczek S., 1968, Deminutiva polskie. Charakterystyka, rozwój funkcji stylistycznej, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Rzeszowie” z. 3 (5), s. 373–386.

Rogowska E., 1993, Funkcja formantu słowotwórczego w rzeczownikach zbiorowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego”. „Prace Językoznawcze. Filologia Polska” nr 17–18, Gdańsk, s. 205–212.

Sierociuk J., 1990, Pieśń ludowa i gwara, Lublin.

Grabias S., 1981a, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin.

Grabias S., 1981b, Typy derywacji i składnikowa analiza funkcji formantów, [w:] J. Bartmiński (red.), Pojęcie derywacji w lingwistyce, Lublin, s. 127–147.

Pobrania

Opublikowane

2015-03-01

Jak cytować

Kurdyła, T. . (2015) „Pragmatyka w klasyfikacji słowotwórczej rzeczownika”, LingVaria, 10(19), s. 61–79. doi: 10.12797/LV.10.2015.19.04.

Numer

Dział

Polszczyzna współczesna