Strukturalizm a lingwistyka funkcjonalna
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.08.2013.16.04Słowa kluczowe:
teoria i metodologia językoznawstwa, paradygmaty naukowe, językoznawstwo strukturalne, językoznawstwo funkcjonalne, analiza dystrybucyjna, zintegrowane podejście w językoznawstwieAbstrakt
Structuralism and functional linguistics
The article investigates the relationship between two directions in modern linguistics, the structural and the functional. The author critically appreciates the commonly held opinion about the opposition of these linguistic paradigms, and shows that structuralism largely bases on a functional analysis. Structuralism was a continuation of the functional approach, which diffused across the humanities in the 19th century, and it is from this perspective that the present paper discusses structuralist studies in the fields of lexicology, morphology, and syntax. Particular attention is paid to the functional aspects of distributional analysis, and to integrative approaches in structural linguistics.
Pobrania
Bibliografia
Ágel V., 1997, Ist der Gegenstand der Sprawissenschaft die Sprache?, [w:] A. Kertész (red.), Metalinguistik in Wandel. Die „kognitive Wende“ in Wissenschaftstheorie und Linguistik, Frankfurt am Main etc., s. 57–98.
Apresjan J.D. [= Ю.Д. Апресян], 1995, Izbrannye trudy, T. 2. Integralʹnoe opisanie âzyka i sistemnaâ leksikografiâ, Moskva.
Arapow M.W. [= М.В. Арапов], 1984, Pravilo i isklûčenie, [w:] D.M. Gvišiani (red.), Sistemnye issledovaniâ, Moskva, s. 351–367.
Atajan E.R. [= Э.Р. Атаян], 1987, Âzyk i vneâzykovaâ dejstvitelʹnostʹ. Opyt onto- logičeskogo sravneniâ, Erevan.
Bloomfield L. [= Л. Блумфилд], 1968, Âzyk, Moskva.
Boguszewicz D.G. [= Д.Г. Богушевич], 1985, Edinica, urovenʹ, funkciâ. K probleme klassifikacii edinic âzyka, Minsk.
Bondarko A.W. [= А. В. Бондарко], 1983, Principy funkcionalʹnoj grammatiki i vo-prosy aspektologii, Moskva.
Bondarko A.W. [= А.В. Бондарко], 1984, Funkcionalʹnaâ grammatika, Leningrad.
Bondarko A.W. [= А.В. Бондарко], 1987, K istolkovaniû ponâtiâ „funkciâ”, „IAN OL” 45/3, s. 195–207.
Coseriu E., 1987, Formen und Funktionen. Studien zur Grammatik, Tübingen.
Daneš F., 1987, On Prague School Functionalism in Linguistics, [w:] Functionalism in Linguistics, Amsterdam – Philadelphia, s. 3–38.
Daneš F., Vachek J. [= Ф. Данеш, Й. Вахек], 1967, Pražskie issledovaniâ v oblasti strukturnoj grammatiki na sovremennom ètape, [w:] G.A. Kondrašov (red.), Pra-žskij lingvističeskij kružok, Moskva, s. 325–337.
Davidse K., 1987, M.A.K. Halliday’s Functional Grammar and the Prague School, [w:] Functionalism in Linguistics, Amsterdam – Philadelphia, s. 39–79.
Ehrich U., 1990, Bedeutungsanalyse in einem sprachverstehenden System unter Berücksichtigung pragmatischer Faktoren, Tübingen.
EJO: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław 1999.
Gak W.G. [= В.Г. Гак], 1985, K tipologii funkcionalʹnyh podhodov k izučeniû âzyka, [w:] V.N. Ârceva (red.), Problemy funkcionalʹnoj grammatiki, Moskva, s. 5–15.
Glück H. (red.), 1993, Metzler-Lexikon Sprache, Stuttgart – Weimar.
Grzegorczykowa R., 1992, Problemy dyskusyjne w opisie zjawiska referencji, [w:] Études de linguistique Romane et Slave, Kraków, s. 271–281.
Grzegorczykowa R., 1995, Funkcje modalne niektórych zaimków nieokreślonych we współczesnej polszczyźnie, [w:] M. Grochowski (red.), Wyrażenia funkcyjne w systemie i tekście,
Toruń, s. 143–149.
GWJP: Laskowski, R., 1984, Podstawowe pojęcia morfologii, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, 1984, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, s. 9–58.
Hjelmslev L., 1953, Prolegomena to a theory of language, Baltimore.
Hoffmann L., 1999, Grammatiken und die Funktionalität von Sprache, [w:] R. Freudenberg-Findeisen (red.), Ausdrucksgrammatik versus Inhaltsgrammatik. Linguistische und didaktische Aspekte der Grammatik, München, s. 23–38.
Jachnow H., 1987, Sprachfunktionsforschung, [w:] U. Ammon (red.), Sociolinguistics. An International Handbook of the Science of Language and Society, Berlin – New York, s. 612–626.
Jakobson R. [= Р. Якобсон], 1965, Razrabotka celevoj modeli âzyka v evropejskoj lin-gvistike v period meždu dvumâ vojnami, [w:] V.A. Zvegincev (red.), Novoe v lingvi- stike. IV, Moskva, s. 372–377.
Jakobson R., 1985, Izbrannye raboty, Moskva.
Jakobson R., 1989, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t. 1, Warszawa.
Jespersen O., 1924, Logic and grammar, Oxford. Cyt. za: O. Espersen, Filosofiâ gramma- tiki, Moskva 1958.
Kamałowa A. [= А. Камалова], 1998, Semantičeskie tipy predikatov sostoâniâ v si-stemnom i funkcionalʹnom aspektah, Arhangelʹsk.
Kasperski E., 2000, Spór o funkcjonalizm, [w:] E. Kasperski (red.), Rozważania metodologiczne. Język – literatura – teatr, Warszawa, s. 254–274.
Kiklewicz A., 2008, Pritâženie âzyka. 2. Funkcionalʹnaâ lingvistika, Olsztyn.
Kiklewicz A., 2010, Tęcza nad potokiem. Kategorie lingwistyki komunikacyjnej, socjolingwistyki i hermeneutyki lingwistycznej w ujęciu systemowym, Łask.
Kiklewicz A., Korytkowska M., 2013, Modelowanie płaszczyzny syntaktycznej a segmentacja hasła słownikowego (na przykładzie języków słowiańskich), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXVIII, s. 49−68.
Korżyk K., 1999, Język i gramatyka w perspektywie „komunikatywizmu”, [w:] A. Awdiejew (red.), Gramatyka komunikacyjna, Warszawa – Kraków, s. 9–32.
Kuno S., 1987, Functional syntax. Anaphora, Discourse and Empathy, Chicago – London.
Leszczak, O., 2000, K probleme ponâtiâ funkcii v funkcionalʹno-pragmatičeskoj
metodologii, [w:] E. Kasperski (red.), Rozważania metodologiczne. Język − literatura − teatr, Warszawa, s. 243–254.
Lewandowski T., 1984, Linguistisches Wörterbuch 1, Heidelberg.
Lieb H.-H., 1970, Sprachstadium und Sprachsystem. Umrisse einer Sprachtheorie, Stuttgart. Lyons J., 1975, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa.
Markow J.G. [= Ю.Г. Марков], 1982, Funkcionalʹnyj podhod v sovremennom naučnom znanii, Novosibirsk.
Melchuk I., Zholkovskij A. [= И. Мельчук, А. Жолковский], 1984, Tolkovo-kombina-tornyj slovarʹ sovremennogo russkogo âzyka. Opyt semantiko-sintaksičeskogo opisaniâ russkoj leksiki, Vena.
Melchuk I.A., 1995, Russkij âzyk v modeli „Smysl – Tekst”, Moskva – Vena.
Melniczuk A.S. [= А.С. Мельничук], red., 1992, Metodologičeskie osnovy novyh naprav-lenij v mirovom âzykoznanii, Kiev.
Piernikarski C., 1990, Struktura syntaktycznych grup homogenicznych (w zestawieniu z niektórymi typami grup heterogenicznych), Wrocław.
Pociechina H., 2009, Grammatičeskaâ variativnostʹ v slavânskih âzykah: morfo-nologičeskij aspekt, Olsztyn.
Rudiakow A.N. [= А.Н. Рудяков], 2004, Âzyk, ili počemu lûdi govorât. Opyt funkci- onalʹnogo opredeleniâ estestvennogo âzyka, Kiev.
Saussure F. de., 1990, Zametki po obŝej lingvistike, Moskva.
Saussure F. de., 2002, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa.
Schmidt W., 1969, Skizze der Kategorien und der Methode der funktionalen Grammatik, „Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung“ 22, s. 518–531.
Taylor J.R., 2007, Gramatyka kognitywna, Warszawa.
Tezisy 1967: Tezisy Pražskogo lingvističeskogo kružka, [w:] N.A. Kondrašov (red.), Pražskij lingvističeskij kružok, Moskva, s. 17–41.
Toporow W.N. [= В.Н. Топоров], 1987, O strukturnom izučenii âzyka, [w:] B.I. Kosovskij (red.), Obŝee âzykoznanie. Hrestomatiâ, Minsk, s. 226–238.
Uryson E.W. [= Е.В. Урысон], 2003, Problemy issledovaniâ âzykovoj kartiny mira, Moskva.
Wróbel H., red., 1995, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
