Staropolski imiesłów czynny jako predykatywny atrybut

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.16.2021.31.13

Słowa kluczowe:

imiesłów, staropolszczyzna, składnia, apokryfy

Abstrakt

Old Polish Present Participle as a Predicative Attribute

The author of the article shows that Old Polish (present) participles are transitional categories – they combine the syntactic features of an attribute and a predicate. She also tries to answer the question of how to recognize their nature. Is one of the functions dominant or are they equal? It is also important to reflect on how the choice of terminology used for syntactic description affects the way of perceiving and interpreting linguistic phenomena. The author considers the functionality of terms which already exist in the research tradition and are designed to name the double function of a participle. She also proposes the term: “predicative attribute” (in Polish: “predykatywny atrybut”) referring to the functional syntax of Stanisław Karolak. She shows that an entire separation, in a syntactic description, of the two syntactic functions performed by a participle, is ahistorical and incorrect as it suggests the existence of something which was unclear and only emerging.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bartnicka B., 1967, Adiektywizacja imiesłowów przymiotnikowych w języku polskim, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XXV, s. 233–242.

Bogusławski A., 1978, Jednostki języka a produkty językowe. Problem tzw. orzeczeń peryfrastycznych, [w:] M. Szymczak (red.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, „Prace Językoznawcze – Polska Akademia Nauk”, t. 91, Wrocław, s. 17–30.

Boyer J.L., 1984, The Classification of Participles: A Statistical Study, „Grace Theological Journal” 5.2, s. 163–179.

EJO: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 3 bez zm., Wrocław – Warszawa – Kraków 2003.

Grochowski M., 1997, Wyrażenia funkcyjne: studium leksykograficzne, „Prace Instytutu Języka Polskiego”, nr 104, Kraków.

Grochowski M., 2017, Ewolucja metodologii składni polskiej. Refleksje po 30 latach od wydania GWJPS, „Linguistica Copernicana” 14, s. 197–221, [on-line:] http://dx.doi.org/10.12775/LinCop.2017.012.

Grochowski M., Karolak S., Topolińska Z., 1984, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, Warszawa.

Grybosiowa A., 1973, O spójnikowym połączeniu imiesłowu nieodmiennego z orzeczeniem w dawnej polszczyźnie, „Prace Językoznawcze” 2, s. 83–95.

Grybosiowa A., 1975, Rozwój funkcji składniowej imiesłowów nieodmiennych w języku polskim: związki z nomen, „Prace Komisji Językoznawstwa – Polska Akademia Nauk. Oddział w Krakowie”, t. 42, Kraków.

Heinz A., 1967, Kategorie przejściowe (pośrednie) w języku, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XXV, s. 45–61.

Kaliska A.K., 2016, Wykładniki predykacji w języku polskim i francuskim, „Dysertacje Wydziału Neofilologii UAM w Poznaniu”, t. 3, Poznań.

Karolak S., 1972, Zagadnienia składni ogólnej, Warszawa.

Karolak S., 2002, Podstawowe struktury składniowe języka polskiego, Warszawa.

Klemensiewicz Z., 1937, Składnia opisowa współczesnej polszczyzny kulturalnej, Kraków.

Klemensiewicz Z., 1957, Zarys składni polskiej, wyd. 2, Warszawa.

Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., 1965, Gramatyka historyczna języka polskiego, wyd. 3, Warszawa.

Kleszczowa K., 2018, Terminy wobec przemian kategorii gramatycznych, [w:] T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, O. Ziółkowska (red.), Terminy w językoznawstwie synchronicznym i diachronicznym, „Staropolskie Spotkania Językoznawcze”, t. 3, Poznań, s. 49–59.

Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015, Składnia średniowiecznej polszczyzny, cz. 1: Konteksty, metody, tendencje, Poznań.

Kuryłowicz J., 1960, Esquisses linguistiques, „Prace Językoznawcze – Polska Akademia Nauk”, t. 19, Wrocław.

Laskowski R., 1984, Funkcjonalna klasyfikacja leksemów: części mowy, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, s. 26–37.

Mika T., 2018, Historycznojęzykowa gra w klasy. O nazywaniu wyrażeń funkcyjnych w historii polszczyzny, [w:] T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, O. Ziółkowska (red.), Terminy w językoznawstwie synchronicznym i diachronicznym, „Staropolskie Spotkania Językoznawcze”, t. 3, Poznań, s. 61–75.

Mika T., 2020, Przenoszenie terminów i procedur badawczych pomiędzy językoznawstwem synchronicznym i diachronicznym, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXXVI, s. 231–242.

Mika T., Słoboda A., 2015, Wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie z perspektywy składniowej: wybrane problemy badawcze, Poznań.

Nagórko A., 1998, Zarys gramatyki polskiej: (ze słowotwórstwem), Warszawa.

Petrov I.N., Twardzik W., 2010, Kamień, który odrzucili budując, czyli o staropolskich imiesłowach nieodmiennych w funkcji podmiotu, „Język Polski” XC, s. 5–15.

Petrov I.N., Twardzik W., 2014, O staropolskich imiesłowach dociekliwie i odkrywczo, „Slavia: časopis pro slovanskou filologii” 83, z. 4, s. 423–431.

Słoboda A., 2001, Imiesłowy u Norwida, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, t. 8, s. 139–150.

Słoboda A., 2012, Liczebnik w grupie nominalnej średniowiecznej polszczyzny: semantyka i składnia, Poznań.

Sobotka P., Żabowska M., 2017, Wyodrębnianie, dekodowanie i klasyfikacja historycznych jednostek języka, [on-line:] http://korpusydiachroniczne.pl/wp-content/uploads/2017/10/Sobotka-%C5%BBabowska.pdf (dostęp: 5 XII 2019).

Sokołowska T., 1976, Funkcje składniowe imiesłowów nieodmiennych w języku polskim XVII wieku, „Prace Instytutu Języka Polskiego”, nr 18, Wrocław.

Sokołowska T., 1978, Ślady funkcji przysłówkowej imiesłowu współczesnego w dawnej polszczyźnie, [w:] J. Twardzikowa (red.), Studia z polskiej składni historycznej, cz. 2, „Prace Instytutu Języka Polskiego”, nr 31, Wrocław, s. 65–69.

Taszycki W., 1924, Imiesłowy czynne, teraźniejszy i przeszły I. w języku polskim, „Rozprawy – Polska Akademia Umiejętności. Wydział Filologiczny”, t. LXI, nr 5, Kraków.

Twardzikowie J. i W., 1976, Łaciński ablativus absolutus w polskich XVI-wiecznych przekładach Biblii, [w:] J. Twardzikowa (red.), Studia z polskiej składni historycznej, cz. 1, „Prace Instytutu Języka Polskiego”, nr 17, Wrocław, s. 41–69.

Vetulani G., 2012, Kolokacje werbo-nominalne jako samodzielne jednostki języka: syntaktyczny słownik kolokacji werbo-nominalnych języka polskiego na potrzeby zastosowań informatycznych, cz. 1, „Lingwistyka Komputerowa – Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu”, nr 6, Poznań.

Walczak B., 1995, Zarys dziejów języka polskiego, „Polonistyka”, t. 3, Poznań.

Ziółkowska O., 2020, O funkcji składniowej staropolskich imiesłowów czynnych – konsekwencje edytorskie interpretacji składniowej, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 1, s. 25–33, [on-line:] http://dx.doi.org/10.12775/SE.2020.0003

Żmigrodzki P., 2000, Właściwości składniowe analitycznych konstrukcji werbo-nominalnych w języku polskim, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 1876, Katowice.

Pobrania

Opublikowane

2021-05-10

Jak cytować

Ziółkowska, O. . (2021) „Staropolski imiesłów czynny jako predykatywny atrybut”, LingVaria, 16(1(31), s. 169–180. doi: 10.12797/LV.16.2021.31.13.

Numer

Dział

Polszczyzna historyczna

Informacje o finansowaniu