Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans. cz. II

Autor

  • Wojciech Chlebda Uniwersytet Opolski, Opole

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.17.2022.34.05

Słowa kluczowe:

Żydzi, Polacy, nośniki pamięci, słowniki, kodyfikacja leksykograficzna

Abstrakt

REMEMBRANCE OF JEWS IN GREAT DICTIONARIES OF POLISH LANGUAGE: RECONNAISSANCE

Nine centuries of Polish-Jewish contacts in all spheres of life left a mark in Polish. The author of the article decided to check how great and how durable this trace is, looking in the great dictionaries of the Polish language for units considered as carriers of the memory of Jews. The author asks the question which prejudges the fact that a certain unit of language can be considered as a carrier of the memory of Jews. Also, the author attempts to establish in which linguistic forms this Jewish element can be manifested in dictionaries. The trial analysis examined the presence of 240 carriers of memory (“verbal judaics”), sampled from journals, memoir literature and tourist guides published after 2000, in two dictionaries intended for the mass audience: the Dictionary of Polish edited by M. Szymczak, and An Alternative Polish Dictionary edited by M. Bańko. It turned out that these dictionaries recorded only 25% of the collected corps of verbal judaics, often depriving the definitions of these units of the Jewish component. The author reflects on the social consequences of this state of affairs and its relationship with the “collective narcissism” of the Polish society and the historical policy pursued by the Polish state.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Altbauer M., 2002, Wzajemne wpływy polsko-żydowskie w dziedzinie językowej, wybór i oprac. M. Brzezina, Kraków.

Chlebda W., 1993, Słownik a „dwuoczne postrzeganie świata”, [w:] J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), O definicjach i definiowaniu, Lublin, s. 195–205.

Głowiński M., 1991, Marcowe gadanie. Komentarze do słów 1966–1971, Warszawa.

ISJP: M Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego, t. I–II, Warszawa 2000.

Janicka E., 2020, Herbarium Polonorum (Heimatphotographie), „Studia Litteraria et Historica” nr 9, s. 1–134, [on-line:] https://archive.org/details/slh.2266 (dostęp: 1 VIII 2021). DOI: https://doi.org/10.11649/slh.2266

Janicka E., Żukowski T., 2016, Przemoc filosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000, Warszawa.

Kapralski S., 2016, Żydzi i zagłada w polskich kulturach pamięci: między antagonizmem i agonem, „Teksty Drugie” nr 6, s. 346–357. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.6.20

Keff B., 2020, Strażnicy fatum. Literatura dekad powojennych o Zagładzie, Polakach i Żydach.

Dyskurs publiczny wobec antysemityzmu, Warszawa.

Kowalska-Leder J., Dobrosielski P., Kurz I., Szpakowska M. (red.), 2017, Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej, Warszawa.

Michlic J.B., 2011, „Pamiętanie dla upamiętnienia”, „pamiętanie dla korzyści” i „pamiętanie, żeby zapomnieć”: różne modele pamięci o Żydach i Zagładzie w postkomunistycznej Polsce, „Kultura i Społeczeństwo” nr 4, s. 225–245. DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2011.55.4.11

Molisak A., Czapliński P. (red.), 2019, Tożsamość po pogromie. Świadectwa i interpretacje Marca ’68, Warszawa.

Narodowy Korpus Języka Polskiego, praca zbiorowa, red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk, Warszawa 2012.

NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, [on-line:] www.nkjp.pl.

SJPD: W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, t. I–XI, Warszawa 1958–1969.

SJPSz: M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego, t. I–III, Warszawa 1978–1981.

Żukowski T., 2018, Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów, Warszawa.

Żukowski T., 2021, Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos, Warszawa.

Pobrania

Opublikowane

2022-11-21

Jak cytować

Chlebda, W. (2022) „Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans. cz. II”, LingVaria, 17(2(34), s. 65–82. doi: 10.12797/LV.17.2022.34.05.

Numer

Dział

Polszczyzna współczesna