Gra figurami pamięci zbiorowej w utworze artystycznym. Z zagadnień lingwistyki pamięci
DOI:
https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.27.03Słowa kluczowe:
pamięć zbiorowa, wyobrażenia o narodach, Andrzej Stasiuk, język artystycznyAbstrakt
Playing with Figures of Collective Memory in Artistic Work. Issues in Memory Linguistics
The article presents an ethnolinguistic analysis of A. Stasiuk’s drama Czekając na Turka (‘Waiting for the Turk’). Staged in 2009, the play examines figures of communicative and cultural collective memory, to use Jan Assmann’s terminology. Particular attention is given to linguistic means of lexical and syntactic archaization of literary text, used to elicit associations with the past images of Turks in Polish and European imagination, and in consequence, to propose an interpretation of an important event in European culture and history at the end of the 20th century: the fall of the Berlin Wall. In comparison with the older concept of antemurale Christianitatis (associated with Ottoman Turks’ incursions against European countries), the importance of the modern, current concept is reduced.
Pobrania
Bibliografia
Adamowski J., 1994, Gatunek tekstu a znaczenie słowa (na materiale folkloru polskiego), „Etnolingwistyka” 6, s. 53–64.
Adamowski J., Wójcicka M. (red.), 2012, Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, Lublin.
Assmann J., 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa.
Bartulović A., 2010, ‘We Have Old Debts with the Turk, and It Best Be Settled’. Ottoman Incursions through Discursive Optic of Slovenian Historiography and Literature and Their Applicability in the Twenty-first Century, [w:] B. Jezernik (red.), Imagining ‘the Turk’, Cambridge, s. 111–136.
Bednarek S., 2012, Mnemotopika polska, [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, Lublin, s. 34–43.
Bystroń J.S., 1925, Historia w pieśni ludu polskiego, Kraków.
Chlebda W., 2012, Pamięć ujęzykowiona, [w:] J. Adamowski, M. Wójcicka (red.), Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, Lublin, s. 109–120.
Chłopicki W., Gajda S. (red.), 2008, Współczesny polski dyskurs publiczny w perspektywie międzykulturowej. Dyskusja panelowa, Kraków.
Czachur W., 2018, Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy, [w:] idem (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, Warszawa, s. 7–55.
Dziubiński A., 1997, Na szlakach Orientu. Handel między Polską a Imperium Osmańskim w XVI–XVIII wieku, Wrocław.
[Lubieniecki Z.], 1985, Wielka legacja Wojciecha Miaskowskiego do Turcji w 1640 r., oprac. A. Przyboś, Warszawa.
Marzec B., 2009, Stasiuk prowokuje, „Rzeczpospolita” 26 V, [on-line:] https://www.rp.pl/artykul/310769-Stasiuk-prowokuje-.html (dostęp: 9 VIII 2018).
Niewiara A., 2010, The ‘Dear Neighbour’, that ‘Vicious Murderer’: Imagining ‘the Turk’ in Polish Language and Culture, [w:] B. Jezernik (red.), Imagining ‘the Turk’, Cambridge, s. 149–165.
Niewiara A., w druku, Imagologia – pamięć zbiorowa – umysł i kultura, Katowice.
Nora P., 1997, Entre mémoire et histoire, [w:] idem (red.), Les lieux de mémoire, t. 1: La République, la Nation, Paris, s. 23–43.
Pisarkowa K., 1976, Konotacja semantyczna nazw narodowości, „Zeszyty Prasoznawcze” nr 1, s. 5–26.
Pomian K., 2006, Historia – nauka wobec pamięci, Lublin.
Rejter A., 2000, Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej, Katowice.
Saryusz-Wolska M., Traba R. (red.), 2014, Modi memorandi. Leksykon pamięci, Warszawa.
Stasiuk A., 2009, Czekając na Turka, Wołowiec.
Tazbir J., 1987, Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy. Mity a rzeczywistość historyczna, Warszawa.
Tyrpa A., 2004, Holenderscy osadnicy, niemieccy sąsiedzi i inne narody w oczach Pomorzan (świadectwa językowe), [w:] R. Gaziński, A. Chludziński (red.), Dzieje wsi pomorskiej. III Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Włościbórz, gmina Dygowo, powiat kołobrzeski, 14–16 maja 2004, Dygowo – Szczecin, s. 245–256.
Tyrpa A., 2005, Pieśni ludowe jako dokument kontaktów Ślązaków z cudzoziemcami i obcymi krajami, „Napis” nr 11, s. 164–192.
Wilkoń A., 1976, O języku i stylu „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza. Studia nad tekstem, Kraków.
Wiśniewska H., 1997, Wartościowanie Turków w „Wojnie chocimskiej” Wacława Potockiego, „Przegląd Humanistyczny” 1, s. 45–62.
Wójcicka M., 2014, Pamięć zbiorowa a tekst ustny, Lublin.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Aleksandra Niewiara
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Informacje o finansowaniu
-
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Numer grantu NPRH nr 2aH 15 0208 83
