Obserwacje dotyczące rozpowszechnienia germanizmów leksykalnych we współczesnym regiolekcie śląskim

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.27.08

Słowa kluczowe:

zapożyczenia, kontakty językowe, wielojęzyczność, dyglosja, frekwencja użycia, kodyfikacja

Abstrakt

Observations on the Spread of Lexical Germanisms in the Contemporary Silesian Regiolect
The article analyses the extent to which Silesians who say that they regularly use the Silesian regiolect still actively use the numerous lexical Germanisms that have been described for Silesian. It is based on a survey of nearly 1,000 respondents about their “subjective frequency” of Germanism usage. Procedures are suggested for distinguishing between Germanisms that tend to be used more frequently and those that tend to be used less frequently. A much-discussed codification of Silesian could dispense with the latter. Factors influencing usage frequency that are discussed in the article include the prevalence of a range of Silesian Germanisms in Polish dialects outside of Silesia as well as knowledge of German. In addition, the extent of Silesian and Polish usage by speakers of Silesian in different communication contexts is also described.

Pobrania

Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Anstatt T., 2016, Subjektive Frequenz als Forschungsmethode, „Wiener slawistischer Almanach” 77, s. 7–35.

Chambers J.K., 2002, Patterns of Variation Including Change, [w:] idem, P. Trudgill, N. Schilling-Estes (red.), The Handbook of Language Variation and Change, Malden, s. 349–372. DOI: https://doi.org/10.1111/b.9781405116923.2003.00020.x

Furgalińska J., 2010, Ślónsko godka – ilustrowany słownik dla Hanysów i Goroli, Warszawa.

Hentschel G., 2018, Śląski – gwara – dialekt – język? Spojrzenie z zewnątrz, [w:] J. Tambor (red.), Pogranicza, mniejszości, regiony, etnolingwistyka, „Polonistyka na początku XXI wieku”, t. 4, Katowice, s. 41–66.

Hentschel G., Fekete I., Tambor J., w druku, Głos w sprawie aktualnego stanu użycia zapożyczeń niemieckich we współczesnym regiolekcie śląskim i postaw językowych jego użytkowników – raport wstępny z projektu badawczego, „Forum Lingwistyczne”.

Jassem W., Gembiak D., 1980, Subiektywne prawdopodobieństwo wyrazów polskich, Warszawa – Poznań.

Kaisig C., 1933, Zur Frage der oberschlesischen Mundart, „Muttersprache” 48 (Beilage), s. 220–223.

Kloss H., 1987, Abstandssprache und Ausbausprache (Abstand-Language and Ausbau-Language), [w:] U. Ammon, N. Dittmar, K.J. Mattheier (red.), Sociolinguistics. An International Handbook of the Science of Language and Society. Soziolinguistik. Ein internationales Handbuch zur Wissenschaft von Sprache und Gesellschaft, Berlin – New York, s. 302–307.

Kortko D., Jodliński L. (red.), 2010, Antologia. Najpiękniejsze śląskie słowa, Katowice.

Laskowski R., Reczek, J., 1961a, Teksty gwarowe. Teksty ze Śląska Opolskiego (z komentarzem), „Język Polski” XLI, s. 207–215.

Laskowski R., Reczek, J., 1961b, Trzy teksty gwarowe ze Śląska, [w:] A. Zaręba (red.), Śląskie teksty gwarowe (z mapką), „Biblioteczka Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego”, nr 14, Kraków, s. 86–91 [Tekst 26], s. 121–124 [Tekst 37], s. 152–154 [Tekst 55].

Lehmann V., 1978, Zur Typisierung des deutsch-polnischen Sprachkontaktes in Oberschlesien, [w:] J. Holthusen, W. Kasack, R. Olesch (red.), Slavistische Studien zum VIII. Internationalen Slavistenkongress in Zagreb 1978, Köln – Wien, s. 323–358.

Lubaś W. (red. z zespołem), 1978/1980, Teksty języka mówionego mieszkańców miast Górnego Śląska i Zagłębia, cz. I–II, Katowice.

Lubaś W., 1998, Czy powstanie śląski język literacki?, „Język Polski” LXXVIII, s. 49–56.

Muysken P., 2000, Bilingual Speech. A Typology of Code-Mixing, Cambridge.

Reiter N., 1960, Die polnisch-deutschen Sprachbeziehungen in Oberschlesien, Wiesbaden.

Reiter N., 1985, Sozialer Status und Funktion des Wasserpolnischen innerhalb der oberschlesischen Industriegesellschaft, „Oberschlesisches Jahrbuch” 1, s. 188–206.

Tambor J. (red.), 2002, Gwara śląska – świadectwo kultury, narzędzie komunikacji. Teksty, Katowice.

Tambor J., 2008, Mowa Górnoślązaków oraz ich świadomość językowa i etniczna, Katowice.

Tambor J., 2013, Ile śląskiego jest w śląskim, [w:] G. Hentschel (red.), Variation und Stabilität in Kontaktvarietäten. Beobachtungen zu gemischten Formen der Rede in Weißrussland, der Ukraine und Schlesien, Oldenburg, s. 1–26.

Tambor J., 2015, Stylizacja – pomysł na reaktywację śląszczyzny, „Poznańskie Studia Slawistyczne” nr 8, s. 215–228, [on-line:] http://dx.doi.org/10.14746/pss.2015.8.14. DOI: https://doi.org/10.14746/pss.2015.8.14

Schilling-Estes N., 2002, Investigating Stylistic Variation, [w:] J.K. Chambers, P. Trudgill, N. Schilling-Estes (red.), The Handbook of Language Variation and Change, Malden, s. 375–401. DOI: https://doi.org/10.1111/b.9781405116923.2003.00022.x

SGP: Słownik gwar polskich, red. M. Karaś (Źródła, t. 1), J. Reichan (t. 2–9, z. 2), S. Urbańczyk (t. 2–5), J. Okoniowa (t. 6–9, z. 2), B. Grabka (t. 7–9, z. 2), R. Kucharzyk (t. 9, z. 2), t. 1–3: Wrocław – Warszawa – Kraków 1977–1991, t. 4–9, z. 2: Kraków 1992–2015.

Słow.: Słownik śląski, [on-line:] http://www.slownikslaski.pl/.

Szołtysek M., 2010, Ślązoki nie gęsi, czyli Konski nojfajniyjszych książek na świecie przełonaczone na śląsko godka, Rybnik.

Opublikowane

2019-05-31

Jak cytować

Hentschel, G. (2019) „Obserwacje dotyczące rozpowszechnienia germanizmów leksykalnych we współczesnym regiolekcie śląskim”, LingVaria, 14(27), s. 113–131. doi: 10.12797/LV.14.2019.27.08.

Numer

Dział

Dialektologia