(Nie)chciane dziedzictwo?
Wrocław jako palimpsest
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.18.2021.74.16Keywords:
city, palimpsest, heritage, Recovered TerritoriesAbstract
(Un)wanted Heritage? Wrocław as a Palimpsest
The process of so called “degermanization” of Wrocław involved, among other things, removing traces of German history from the urban space by displacement of former residents, changing street names, introducing new symbols and erasing German-language signboards. Despite the communist historical policy in Wrocław, many examples of post-German traces in the urban space have survived. The article describes Wrocław as a palimpsest, a city of intertwined German and Polish records, where old layers are not removed, but only given new meanings. It refers to the project “Spod tynku patrzy Breslau” (From under the plaster Breslau gazes), which aims to conduct a social register of Germanlanguage epigrams in the urban space. It describes the changes in attitudes towards post-German heritage over time, especially after 1989.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Assmann A., Erinnerungsräume. Formen und Wandlungen des kulturellen Gedächtnisses, Monachium1999.
Google Scholar
Bierwiaczonek K., Dymnicka M., Kajdanek K., Nawrocki T., Miasto – Przestrzeń – Tożsamość.
Google Scholar
Studium trzech miast: Gdańsk, Gliwice, Wrocław, Warszawa 2017.
Google Scholar
Brakoniecki K., Atlantyda Północy. Dawne Prusy Wschodnie w fotografii, Olsztyn 1993.
Google Scholar
Chwin S., Krótka historia pewnego żartu, Gdańsk 1999.
Google Scholar
Dolińska K., Makaro J., Mit miasta wielokulturowego – Wrocław, „Kultura i Polityka” 2013, t. 13.
Google Scholar
Dolistowska M., Miasta wielokrotnego zapisu – ikonosfera nowych przestrzeni tożsamości, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2010, R. 107, z. 7-A2, s. 57-60.
Google Scholar
Helmich M., Kujawinski J., Kutschke M., Toman J., „Odniemczanie” i polonizacja czyli z niemieckiego Breslau powstaje polski Wrocław, [w:] Polski Wrocław jako metropolia europejska – Pamięć i polityka historyczna z punktu widzenia oral history, red. P. Ther, T. Królik, L. Henke, [online] https://homepage.univie.ac.at/philipp.ther/breslau/html/odniemczanie.html.
Google Scholar
Kamińska K., „Czytanie miasta”: edukacja międzykulturowa w przestrzeni miejskiej na przykładzie Wrocławia, [w:] Nieformalne nauczanie w edukacji międzykulturowej w szkołach ponadgimnazjalnych. Konteksty i działania, red. A. Wieszaczewska, Bydgoszcz 2015.
Google Scholar
Karpińska G., Miasto wymazywane. Historia łódzkiego przypadku, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 2004, t. 8, s. 165-178.
Google Scholar
Kłopot S.W., The Local Historical Policy in Wrocław 1945-2016, [w:] Re-Imagining the City: Municipality and Urbanity Today from a Sociological Perspective, red. M. Smagacz-Poziemska,
Google Scholar
K. Frysztacki, A. Bukowski, Kraków 2017.
Google Scholar
Kłopot S.W., Trojanowski P., Pamięć wrocławian o prusko-niemieckim dziedzictwie materialnym, „Forum Socjologiczne” 2015, t. 6, s. 53-68.
Google Scholar
Konopczyńska Ż., Odnowili cztery stare szyldy, pracują nad kolejnymi, wyborcza.pl 2019, 11 VI, [online] https://torun.wyborcza.pl/torun/7,48723,24874479,odnowiono-cztery-stareszyldy-pracuja-nad-kolejnymi.html.
Google Scholar
Kostkiewiczowa T., Palimpsest, [hasło w:] Słownik terminów literackich, Wrocław 1989, s. 337-338.
Google Scholar
Lewicka M., Dwa miasta – dwa mikrokosmosy: Wrocław i Lwów w pamięci swoich mieszkańców, [w:] My Wrocławianie: społeczna przestrzeń miasta, red. P. Żuk, J. Pluta, Wrocław 2006.
Google Scholar
Lipski J.J., Dwie ojczyzny – dwa patriotyzmy. Uwagi o megalomanii narodowej i ksenofobii Polaków, „Otwarta Rzeczpospolita” 2011.
Google Scholar
Mapa powstała w toku projektu zamieszczona na stronie Fundacji Dolnośląskość, [online] http://dolnoslaskosc.pl/mapa-pdf-do-pobrania,1854.html.
Google Scholar
Miściorak A., Krajobraz jako nieświadoma pamięć miasta, „Kultura Współczesna: teoria, interpretacje, krytyka” 2015, nr 4, s. 124-141.
Google Scholar
Pabjan B., Czajkowski P., Formy pamięci historycznej miasta. Przestrzeń urbanistyczna jako dziedzictwo kulturowe miasta w świadomości młodzieży, [w:] Pamięć jako kategoria rzeczywistości społecznej, red. J. Styk, M. Dziekanowska, Lublin 2012.
Google Scholar
Pabjan B., Czajkowski P., Pamięć zbiorowa mieszkańców Wrocławia a stosunek do niemieckiego dziedzictwa miasta, [w:] Współczesna teoria i praktyka badań społecznych i humanistycznych, t. 2, red. R. Wiszniowski, J. Juchnowski, Toruń 2013.
Google Scholar
Płóciennik S., Niemieckie napisy w polskim mieście. Ślady dawnych mieszkańców na murach kamienic,wyborcza.pl 2018, 16 III, [online] https://zielonagora.wyborcza.pl/zielonagora/
Google Scholar
,35182,23149291,niemieckie-napisy-przedwojenni-mieszkancy-wciaz-zyja-na-murach.html.
Google Scholar
Post z 1 maja 2021 roku na stronie „Spod tynku patrzy Breslau. I inne poniemieckie miasta”, [online] https://www.facebook.com/spodtynkupatrzybreslau/posts/301317034934440.
Google Scholar
Post z 2 maja 2021 roku na stronie „Spod tynku patrzy Breslau. I inne poniemieckie miasta”, [online] https://www.facebook.com/spodtynkupatrzybreslau/posts/301742711558539.
Google Scholar
Powstała mapa. Jej autorzy chcą ocalić wiedzę o niemieckich śladach we Wrocławiu, Tu Wrocław, 2021, 9 I, [online] https://www.tuwroclaw.com/wiadomosci,powstala-mapa-jej-autorzy-chca-ocalic-wiedze-o-niemieckich-sladach-we-wroclawiu,wia5-3267-58283.html.
Google Scholar
Rybicka E., Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki, „Teksty Drugie” 2011, nr 5, s. 201-211.
Google Scholar
Saryusz-Wolska M., Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Warszawa 2011.
Google Scholar
Scenariusz spektaklu Liżę Twoje serce Teatru Muzycznego Capitol we Wrocławiu, [online] http://www.dialog-pismo.pl/sites/default/files/biblioteka/glinska_man.pdf.
Google Scholar
Siemion P., Niskie Łąki, Warszawa 2000.
Google Scholar
Szaruga L., Dochodzenie do siebie. Wybrane wątki literatury po 1989 roku, Sejny 1997.
Google Scholar
Thum G., Obce miasto. Wrocław 1945 i potem, Wrocław 2008.
Google Scholar
Traba R., Pamięć zapisana w kamieniu, czyli krajobraz kulturowy jako palimpsest, [w:] Dziedzictwo Kresów – nasze wspólne dziedzictwo?, red. J. Purchla, Kraków 2009.
Google Scholar
Witryna fundacji Dolnośląskość, zakładka dotycząca projektu „Spod tynku patrzy Breslau”, [online] http://dolnoslaskosc.pl/informacje-o-projekcie,1830.html.
Google Scholar
Yi-Fu T., Przestrzeń i miejsce, przeł. A. Morawińska, Warszawa 1987.
Google Scholar
Zaguła A., Palimpsest dla przyszłych pokoleń, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2008, R. 105, z. 15-6-A, s. 594-597.
Google Scholar
Zawada A., Bresław. Eseje o miejscach, Wrocław 1997.
Google Scholar
Zawada A., Dolny Śląsk – portret literacki, „Przegląd Polityczny” 2005, nr 70, s. 84-86.
Google Scholar
Downloads
Published
Versions
- 2022-02-25 (2)
- 2021-12-15 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
