Zwój Estery a Szoa

Biblijne, sensacyjne i atrakcyjne oblicze postpamięci

Authors

  • Paweł Plichta Uniwersytet Jagielloński

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.05

Keywords:

Book of Esther, Code of Esther, Bible, Shoah, postmemory

Abstract

The Book of Esther and Shoah: Biblical, Exciting and Attractive Face of Postmemory

The article contains an analysis of the construction of the narrative of the Shoah, using motifs from the Book of Esther. Non‑fiction book: Code of Esther, 2013 (Le Code d’Esther, 2012), written by French journalists: Bernard Benyamin and Yohan Perez is a record of investigative journalism. During the investigation various interpretations of the “enigmatic” words of Julius Streicher – a Nazi war criminal in the context of the biblical text are recalled. The title of the book and its cover’s design predicts sensation while the attractiveness of the communication is achieved by using of multimedia elements (online videos illustrating the described events, accessible through QR codes placed in the book), and an invitation to interact through thematic websites, social networking sites like Facebook and Twitter. The authors, belonging to the “second generation”, derive knowledge and experiences through mediation, which is the reason of the treatment of the book in terms of post‑memory.

Downloads

Download data is not yet available.

PlumX Metrics of this article

Author Biography

Paweł Plichta, Uniwersytet Jagielloński

Doktor nauk humanistycznych, pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół Biblii jako wieloaspektowego tekstu kulturotwórczego i jego recepcji w kulturach, zagadnień historii kultury, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów religii i relacji międzyreligijnych.

References

Adorno T.W., Prismen. Kulturkritik und Gesellschaft, Berlin–Frankfurt am Main 1955.
Google Scholar

Bar‑Hillel M. i in., Solving the Bible Code Puzzle, „Statistical Science” 1999, Vol. 14, nr 2. DOI: https://doi.org/10.1214/ss/1009212243
Google Scholar

Benhamou R., French Bestseller Unravels Nazi Propagandist’s Cryptic Last Words About Purim, „The Times of Israel” 2012, 28 XII, [online] http://www.timesofisrael.com/french‑best‑seller‑unravels‑nazis‑cryptic‑last‑words‑about‑purim.
Google Scholar

Benyamin B., Perez Y., Kod Estery, przeł. A. Labisko, Kraków 2013.
Google Scholar

Benyamin B., Perez Y., La profezia dell’Olocausto. Il codice segreto di Ester, przeł. A. Mulas, Roma 2014.
Google Scholar

Benyamin B., Perez Y., Le Code d’Esther, Paris 2012.
Google Scholar

Brandstaetter R., Krąg biblijny, Warszawa 1986.
Google Scholar

Brown D., Kod Leonarda da Vinci, przeł. K. Mazurek, Warszawa 2004.
Google Scholar

Buchaniec‑Bartczak A., recenzja Kodu Estery, Forum Żydów Polskich, [online] http://www.fzp.net.pl/ksiazki/kod‑estery.
Google Scholar

Carruthers J., Esther and Hitler. A Second Triumphant Purim, [w:] The Oxford Handbook of the Reception History of the Bible, red. M. Lieb, E. Mason, J. Roberts, Oxford 2013.
Google Scholar

Case J., Kod Genesis, przeł. P. Roman, Warszawa 2005.
Google Scholar

Cohen P., פורים חג A Messianic Perspective on the Feast of Purim, [online] http://messianicradio.podbean.com/mf/web/p6gmqt/PURIM2010.pdf.
Google Scholar

Cygański M., Ormianie – pierwsza ofiara ludobójstwa w XX w. Zbrodnie dokonane przez Turków w latach 1915‑1916, [w:] Polacy w Armenii, red. E. Walewander, Lublin 2000, Biblioteka Polonii. Seria A, t. 21.
Google Scholar

Derovan D., Bible Codes, [w:] Encyclopaedia Judaica, t. 3: Ba‑Blo, red. F. Skolnik, M. Berenbaum, Detroit 2007.
Google Scholar

Dorosz K., Pamięć życia, pamięć śmierci, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
Google Scholar

Doukhan J.B., Kod Apokalipsy, przeł. J. Kauc, Warszawa 2007.
Google Scholar

Drosnin M., Kod Biblii, przeł. J. Jannasz, Warszawa 2003.
Google Scholar

Drosnin M., Kod Biblii 2. Odliczanie, przeł. M. Czekański, Warszawa 2003.
Google Scholar

Drosnin M., Kod Biblii 3. Uratować świat, przeł. M. Czekański, Warszawa 2011.
Google Scholar

Fox N.S., The Hidden Hand of God, „Jewish Bible Quarterly” 1990, Vol. 18, nr 3.
Google Scholar

Frye N., Wielki Kod. Biblia i literatura, przeł. A. Fulińska, wstęp M.P. Markowski, Bydgoszcz 1999.
Google Scholar

Goodman P., The Purim Anthology, Philadelphia 1949.
Google Scholar

Heller Á., Pamięć i zapomnienie. O sensie i braku sensu, przeł. A. Kopacki, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
Google Scholar

Hirsch M., Mourning and Postmemory, [w:] taż, Family Frames. Photography, Narrative and Postmemory, Cambridge 1997.
Google Scholar

Hirsch M., Pokolenie postpamięci, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” 2011, nr 105.
Google Scholar

Hirsch M., Projected Memory. Holocaust Photographs in Personal and Public Fantasy, [w:] Acts of Memory. Cultural Recall in the Present, red. M. Bal, J. Crewe, L. Spitzer, Hanover 1999.
Google Scholar

Hirsch M., Surviving Images. Holocaust Photographs and Work of Postmemory, „The Yale Journal of Criticism” 2001, Vol. 14, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1353/yale.2001.0008
Google Scholar

Hirsch M., Żałoba i postpamięć, przeł. K. Bojarska, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, red. E. Domańska, Poznań 2010.
Google Scholar

History of QR Code, QR Code, [online] http://www.qrcode.com/en/history.
Google Scholar

Jonas H., Idea Boga po Auschwitz, przeł. G. Sowiński, wstęp J.A. Kłoczowski, Kraków 2003, Filozofia i Religia.
Google Scholar

Kaczmarek W.J., Czy Bóg przemówił z komputera? Rewelacje Kodu Biblijnego w świetle nauki oraz dawnych i obecnych wizji, proroctw i przepowiedni, Wrocław 1999.
Google Scholar

Kaniowska K., „Memoria” i „postpamięć” a antropologiczne badanie wspólnoty, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 2004, Vol. 43.
Google Scholar

Katz M., Computorah. On Hidden Codes in the Torah, Jerusalem 1996.
Google Scholar

„Kod Estery” – Bernard Benyamin, Yohan Perez, blog „Pisany inaczej”, [online] http://pisanyinaczej.blogspot.com/2013/07/kod‑estery‑bernard‑benyamin‑yohan‑perez.html.
Google Scholar

Korzeniewski B., Pamięć o Holocauście a granice interpretacji w postpolitycznym świecie, „Nowa Krytyka” 2008, nr 22/23.
Google Scholar

Kraszewski A., Kod Estery. Uniwersalna przestroga dla wszystkich zbrodniarzy, naTemat.pl, [online] http://recenzjeksiazek.natemat.pl/69875,kod‑estery‑uniwersalna‑przestroga‑dla‑wszystkich‑zbrodniarzy.
Google Scholar

Księga Estery, z komentarzem Rabina Meira Lejbusza Ben Jechiela Michaela (Malbima), przeł. S. Pecaric, il. K. Kostic‑Pecaric, Kraków 2006.
Google Scholar

Księgi pięciu megilot, przeł. Cz. Miłosz, Lublin 1984.
Google Scholar

Kucharczyk G., Pierwszy holocaust XX wieku, Warszawa 2004, Biblioteka Frondy.
Google Scholar

Lewy H.E.M., On Memory and Justified Paranoia, wykład z 24 I 2014, Embassy of Israel to the Holy See, [online] http://embassies.gov.il/holysee‑en/Relations/Pages/memory.aspx#p.
Google Scholar

Lisicki P., Poza solidarnością, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
Google Scholar

Nic nie jest oczywiste, czyli „Kod Estery”, blog „Na przekór”, [online] http://naprzekor.blogspot.com/2013/10/nic‑nie‑jest‑oczywiste‑czyli‑kod‑estery.html.
Google Scholar

Nora P., Między pamięcią a historią. Les lieux de memoire, przeł. P. Mościcki, „Tytuł roboczy: Archiwum” 2009, nr 2.
Google Scholar

Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009, Horyzonty Nowoczesności, t. 80.
Google Scholar

Pirkei awot, przeł. M. Friedman, „Almanach Żydowski” 1985‑1986.
Google Scholar

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, red. A. Jankowski, L. Stachowiak, K. Romaniuk, przeł. W. Borowski i in., Poznań 2003.
Google Scholar

Quinzio S., Hebrajskie korzenie nowożytności, przeł. M. Bielawski, Kraków 2005.
Google Scholar

Ronen S., Czy Bóg umarł w Auschwitz? Reakcja teologii żydowskiej na Holocaust, przeł. S. Obirek, „Przegląd Orientalistyczny” 2009, nr 3/4.
Google Scholar

Rubin E., Purim 1946? Not Exactly, Talk Reason, [online] http://www.talkreason.org/articles/Purim.cfm.
Google Scholar

Rüsen J., Pamięć o Holokauście a tożsamość niemiecka, przeł. P. Przybyła, M. Saryusz‑Wolska, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz‑Wolska, Kraków 2009, Horyzonty Nowoczesności, t. 80.
Google Scholar

Rzepkowska A., Zastosowanie kategorii postpamięci w badaniach literackich na przykładzie „Lali” Jacka Dehnela, „Kwartalnik Polonistyczny. Konteksty Kulturowe” 2008, nr 2.
Google Scholar

Sacks J., Cienista dolina. Holocaust w kontekście judaizmu, przeł. P. Śpiewak, oprac. Ł. Tischner, „Znak” 1997, nr 8.
Google Scholar

Satinover J., Kod Biblii. Ukryta prawda, przeł. D. Konieczka. Bydgoszcz 1999.
Google Scholar

פרקי אבות Pirke awot. Sentencje ojców, przeł. E. Gordon, S. Pecaric, Kraków 2009.
Google Scholar

Sierbińska A., Konstrukcje pamięci. „Postpamięć” Marianne Hirsch, postpamięć Christiana Boltanskiego, „Konteksty” 2010, nr 1.
Google Scholar

Synowiec J.S., Gatunki literackie w Starym Testamencie, Kraków 2003.
Google Scholar

Szczęśniak K., Okładka i obwoluta książki jako przedmiot badań interdyscyplinarnych, „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2011, nr 2. DOI: https://doi.org/10.12775/TSB.2011.015
Google Scholar

Szymkiewicz‑Borowska S., Przypadki nie istnieją („Kod Estery” Bernard Benyamin, Yohan Perez), Słowa duże i małe, [online] http://slowaduzeimale.blogspot.com/2013/09/przypadki‑nie‑istnieja‑kod‑estery.html.
Google Scholar

Świderski B., Holocaust. Pusty grób, „Przegląd Polityczny” 2001, nr 52/53.
Google Scholar

Ternon Y., Ormianie. Historia zapomnianego ludobójstwa, przeł. W. Brzozowski, Kraków 2005, Historiai.
Google Scholar

Trzopek P., Kod Biblii, „List” 2006, nr 9.
Google Scholar

Vaux R. de, Instytucje Starego Testamentu, t. 1‑2, przeł. i oprac. T. Brzegowy, Poznań 2004.
Google Scholar

Vitkine A., „Mein Kampf ”. Biografia książki, przeł. G. Przewłocki, Warszawa 2013.
Google Scholar

Witherington III B., Kod Ewangelii, przeł. J.J. Franczak, Kraków 2006.
Google Scholar

Witkowski S., „Wielki Babilon” w Janowej Apokalipsie jako kryptonim imperialnego Rzymu oraz wrogiego Bogu świata, Kraków 2012.
Google Scholar

Witztum D., Rips E., Rosenberg Y., Equidistant Letter Sequences in the Book of Genesis, „Statistical Science” 1994, nr 3 [przekład polski: Ciągi równoodległych liter w Księdze Genesis, [w:] M. Drosnin, Kod Biblii, przeł. J. Jannasz, Warszawa 2003]. DOI: https://doi.org/10.1214/ss/1177010393
Google Scholar

Marianne Hirsch, Department of English and Comparative Literature, Columbia University, [online] http://www.columbia.edu/~mh2349/publications.html.
Google Scholar

http://ksiazki.wp.pl/bid,71859,tytul,Kod‑Estery,ksiazka.html?ticaid=112c52.
Google Scholar

http://www.granice.pl/ksiazka,kod‑estery,284860#opinie.
Google Scholar

http://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,3785,Kod‑Estery#reviews.
Google Scholar

Published

2015-07-20

How to Cite

Plichta, Paweł. 2015. “Zwój Estery a Szoa: Biblijne, Sensacyjne I Atrakcyjne Oblicze postpamięci”. Politeja 12 (3 (35):53-70. https://doi.org/10.12797/Politeja.12.2015.35.05.

Issue

Section

Articles