Raczej koniunkturalizm niż idealizm. Kilka refleksji na temat „realizmu” Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i jego członków
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.02Keywords:
United Peasant Party, Polish United Worker’s Party, People’s Republic of Poland rural policy, Stanisław MierzwaAbstract
Opportunism instead of idealism. Some reflections about the “realism” of the United Peasant Party and its members
The article deals with the functioning of the United Peasant Party during the years of the “People’s” Republic of Poland. The essays analyses the scholarly literature and the views of the researchers on the statute od the Party, as well as recounts the basic facts from its history between 1949 and 1989. The author based his findings on a detailed historical research on the operating of UPP in the Krakow region (1949‑1956) and concluded that during the Stalinism period the party did not rise to the expectations of the Polish United Worker’s Party (PZPR), although it acted against the peasant’s cause. During the later times (1956‑1989) it gained some independence but still served the interests of the PZPR. According to the author, the party’s membership was based mainly on opportunistic reasons. On the other hand, as an example of the realistic approach may serve the case of Stanisław Mierzwa.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Archiwum Oddziału IPN w Krakowie, sygn. IPN Kr 010/9287/CD, Akta sprawy agenturalno‑grupowej o kryptonimie „Oset”, t. 3, 6.
Google Scholar
Cimek H., Legalne chłopskie partie rewolucyjne w drugiej Rzeczypospolitej, Białystok 1988.
Google Scholar
Cimek H., Poglądy Międzynarodówki Komunistycznej i Międzynarodówki Chłopskiej w sprawie politycznego ruchu chłopskiego, [w:] Sojusznicy i przeciwnicy ruchu ludowego 1895‑1995, red. J. Jachymek, Lublin 1996.
Google Scholar
Dąbrowski S., Od „okrągłego stołu” do utworzenia rządu T. Mazowieckiego, kierunki i efekty ewolucji politycznej w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym, „Annales UMCS. Sectio K” 1999, Vol. 6.
Google Scholar
Dąbrowski S., Przełomowa dekada. Walka o narodzenie i zjednoczenie ruchu ludowego 1980‑1990, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1992, nr 27.
Google Scholar
Dudek A., Wygaszanie sojuszu. Relacje pomiędzy władzami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w latach 1988‑1989, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010.
Google Scholar
Durlej S., O ZSL polemicznie, [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.
Google Scholar
Fedyszak‑Radziejowska B., Stracone elity, zakwestionowane wartości. Społeczne aspekty doświadczeń mieszkańców wsi w latach 1944‑1990, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010.
Google Scholar
Fitowa A., Stanisław Mierzwa „Słomka”. Na tle swoich czasów, Wierzchosławice 1994.
Google Scholar
Friszke A., Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, Kraków 2010.
Google Scholar
Gmitruk J., Ruch ludowy w Polsce po 1989 r., [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.
Google Scholar
Gmitruk J., Zjednoczone Stronnictwo Ludowe 1949‑1989, Warszawa 2004.
Google Scholar
Gmitruk J., Zjednoczone Stronnictwo Ludowe 1949‑1989. Formy dyskryminacji i ograniczania aktywności ludowców, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1956‑1989).
Google Scholar
Materiały z konferencji naukowej, 27‑28 listopada 2003 r. w Rzeszowie pt. „Wieś i ruch ludowy a władza w PRL w latach 1956‑1989”, t. 2, red. J. Gmitruk, Z. Nawrocki, Warszawa 2004.
Google Scholar
Gucwa S., Aktualne problemy ideologiczne w działalności Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, Warszawa 1978.
Google Scholar
Gucwa S., Od „Wici” do Marszałka Sejmu, Warszawa 1995.
Google Scholar
Ignar S., Sojusz i samodzielność. Artykuły i przemówienia, Warszawa 1983, Biblioteka Myśli Ludowej.
Google Scholar
Jachymek J., Stan badań i postulaty badawcze nad dziejami Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (1949‑1989), [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010.
Google Scholar
Jestem posłem PSL. Rozmowa z Franciszkiem Kieciem, „Gazeta Wyborcza” 1989, 30 VIII.
Google Scholar
Kania J., Marszałkowie i prezesi. Mówią – Dyzma Gałaj, Stanisław Gucwa, Roman Malinowski, Warszawa 1992.
Google Scholar
Kisielewski T., Zapiski historyczno‑polityczne z lat 1981‑1991, Częstochowa 1994.
Google Scholar
Kołodziejczyk A., Marszałek Roman Malinowski – współtwórca Okrągłego Stołu i przełomu politycznego 1989 r., [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010.
Google Scholar
Kukułka J., Klientelizm proradziecki ludowców w Polsce Ludowej, [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.
Google Scholar
Łuczak A., Dekada polskich przemian. Studium władzy i opozycji, Warszawa 2010.
Google Scholar
Malinowski R., Porozumienie 1989. Historia i współczesność, Warszawa 2009.
Google Scholar
Malinowski R., Wielka koalicja. Kulisy, rozmawiają M. Janicki, S. Podemski, Warszawa 1992.
Google Scholar
Mieczkowski A., W obliczu totalitaryzmu – model ludowca w latach 1939‑1949, [w:] Pokolenia i portrety. Wzór osobowy ludowca w XX wieku, red. nauk. A. Wójcik, W. Paruch, Lublin 2000.
Google Scholar
Nieć G., Między tradycją, historią a polityką. Ludowcy w okresie przełomu ustrojowego 1989‑1991, Kraków 2004.
Google Scholar
Pamiętniki nowego pokolenia chłopów polskich. Materiały konkursowe, wybór i oprac. A. Budzyński, J. Gmitruk, t. 1, 2, 4‑7, 10‑13, 15, Warszawa 1996‑2004.
Google Scholar
Paruch W., Błądzenie po obrzeżach komunizmu – o politykach i działaczach Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, [w:] Pokolenia i portrety. Wzór osobowy ludowca w XX wieku, red. nauk. A. Wójcik, W. Paruch, Lublin 2000.
Google Scholar
Paruch W., Politycy Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego – cechy grupowe, „Dzieje Najnowsze” R. 32, 2000, nr 4.
Google Scholar
Prezentacja „Biuletynu IPN” poświęconego dziejom ruchu ludowego w Polsce, [online] www.ipn.gov.pl/portal/pl/2/11305/Prezentacja_Biuletynu_IPN_poswieconego_dziejom_ruchu_ludowego_w_Polsce__Warszawa.html, 2 IV 2012.
Google Scholar
Przemówienie adw. Zbigniewa Dyki wygłoszone w Wierzchosławicach w dniu 19 X 1985 r. nad trumną mec. Stanisława Mierzwy, „Palestra” 1986, nr 5‑6.
Google Scholar
Rolicki J., Edward Gierek. Przerwana dekada. Wywiad rzeka, Warszawa 1990.
Google Scholar
Rutkowski T. P., Wobec opozycji i NSZZ „Solidarność” (1976‑1985), [w:] Stanisław Mierzwa 1905‑1985.
Google Scholar
Ludowiec i działacz niepodległościowy, red. M. Szpytma, Warszawa–Kraków 2011.
Google Scholar
Skicki J., Wkład Stanisława Mierzwy w powołanie oraz działalność Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach oraz Towarzystwa Przyjaciół tego Muzeum, [w:] Stanisław Mierzwa 1905‑1985. Ludowiec i działacz niepodległościowy, red. M. Szpytma, Warszawa–Kraków 2011.
Google Scholar
Szczypiorski A., Wszystko się już rozstrzygnęło, „Przegląd Tygodniowy” 1998, 28 I.
Google Scholar
Szpytma M., Dorobek IPN w zakresie badania historii wsi i ruchu ludowego w latach 2000‑2010 [w druku].
Google Scholar
Szpytma M., Stanisław Mierzwa i ZSL. Wzajemne relacje w okresie tzw. przełomu październikowego 1956‑1957, [w:] Stanisław Mierzwa 1905‑1985. Ludowiec i działacz niepodległościowy, red. M. Szpytma, Warszawa–Kraków 2011.
Google Scholar
Szpytma M., ZSL w województwie krakowskim (1949‑1956). Geneza – ludzie – działalność, Kraków 2013.
Google Scholar
Szpytma M., Zjednoczone? Stronnictwo? Ludowe? Geneza i działalność ZSL ze szczególnym uwzględnieniem okresu stalinowskiego, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2009, nr 10‑11.
Google Scholar
ZSL w województwie krakowskim (1949‑1956). Geneza – ludzie – działalność, Kraków 2013.
Google Scholar
Turkowski R., Spory o miejsce Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w systemie politycznym PRL (1956‑1970), „Rocznik Historyczny Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego” 2005, nr 21.
Google Scholar
Wojtas A., Kooptacja ludowców do komunistycznego systemu politycznego w Polsce i jej konsekwencje, [w:] Historia i polityka. Studia i rozprawy dedykowane Profesorowi Adamowi Koseskiemu w 65. rocznicę urodzin, Pułtusk 2004.
Google Scholar
Wojtas A., Myśl polityczna Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w latach 1949‑1962. Studium z dziejów zniewolonego ruchu politycznego, Toruń 1991.
Google Scholar
Wrona J., System partyjny w Polsce 1944‑1950. Miejsce, funkcje, relacje partii politycznych w warunkach budowy i utrwalania systemu totalitarnego, Lublin 1997.
Google Scholar
Wycech C., W piętnastolecie działalności Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1964, nr 6.
Google Scholar
Wrona J., ZSL – rola i miejsce w systemie partyjnym PRL, [w:] Dzieje i przyszłość ruchu ludowego, t. 2: Polska Ludowa (1944/45–1989), red. nauk. W. Paruch, S. J. Pastuszka, R. Turkowski, Warszawa 2002.
Google Scholar
Wrona J., ZSL w systemie politycznym PRL, [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
