Relacje pomiędzy kulturą a etnicznością w tekstach Cezarii Anny Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowej
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.11.2014.31_1.04Keywords:
folk culture, ritual, nation, ethnicity, traditionAbstract
Relations between Culture end Ethnicity in the Texts of Cezaria Anna Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowa
The article describes main fields of interest of the outstanding Polish ethnologist, one of the most important researchers of folk rituals and culture in the interwar period. The article analyses her texts dedicated to ethnical and national problems, in which there are deliberations on the research subject of ethnology (whose distinguishing criterion is tradition) and its scientific material, which serve the cognition of culture’s morphology. Research on products of folk culture, mostly from Wileńszczyzna, passed in oral tradition, makes possible such cognition. Interrelationship between ethnicity and culture is present in crucial texts of Cezaria Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowa collected in the volume The Tradition’s Chain written in the years 1922‑1953, such as: ‘From Studies of Wedding Rites of Polish People’ (1929), ‘A Few Notes and News about Ethnography of Wileński District’ (1930), ‘Two Cultures and Two Sciences’ (1936) and ‘Ethnical Groups on the Territory of the Great Duchy of Lithuania and Three Nations’ (1953). Using the phenomenological method in the research of folk culture on the borderland between Poland and Lithuania, Cezaria Jędrzejewiczowa interprets preserved stories, tracks down their main motifs, reveals their genesis and meaning, which has developed over centuries. The article discusses social and cultural determinants of the rural people, such as ties of tradition, ethnical collective consciousness, religion and language.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, j.3142.
Google Scholar
Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Materiały Cezarii Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowej, sygn. 31.
Google Scholar
Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Materiały Rodziny Baudouin de Courtenay, sygn. III‑298.
Google Scholar
Babiński G., Pogranicze polsko‑ukraińskie.
Google Scholar
Etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość, Kraków 1997.
Google Scholar
Barth F., Introduction, [w:] Ethnic Groups and Boundaries. The Social Organisation of Cultural Difference, red. tenże, Boston 1969.
Google Scholar
Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowa C., Łańcuch tradycji. Teksty wybrane, wybór L. Mróz, A. Zadrożyńska, Warszawa 2005, Archiwum Etnologiczne.
Google Scholar
Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowa C., Zakład Etnologii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i jego zadania, Wilno 1933.
Google Scholar
Była taka szkoła. Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie, 1915‑1939, red. E. Sławińska‑Zokościelna, Londyn 1987.
Google Scholar
Bystroń J.S., Etnografia Polski, Warszawa 1947.
Google Scholar
Bystroń J.S., Wstęp do ludoznawstwa polskiego, Lwów 1926, Lwowska Biblioteka Slawistyczna, 1.
Google Scholar
Dégh L., The Study of Ethnicity in Modern European Ethnology, [w:] Folklore, Nationalism and Politics, red. F.J. Oinas, Columbus 1978, Indiana University Folklore Institute Monograph Series.
Google Scholar
Draus J., Oświata i nauka polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie 1939‑1950, Lublin 1993, Źródła i Monografie Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 124.
Google Scholar
Draus J., Życie i działalność Cezarii Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowej (1885‑1967), [w:] Losy Polek żyjących na obczyźnie i ich wkład w kulturę i naukę świata – historia i współczesność. Materiały z IV Sympozjum Biografistyki Polonijnej – Wiedeń 1‑2 września 1999, red. A. Judycka, Z. Judycki, Lublin 1999.
Google Scholar
Draus J., Terlecki R., Polskie szkoły wyższe i instytucje naukowe na emigracji 1939‑1945, Wrocław 1984, Nauka dla Wszystkich, 382.
Google Scholar
Dubicki T., Polscy uchodźcy w Rumunii 1939‑1945. Studia i materiały, Warszawa 1995.
Google Scholar
Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, red. E. Fryś‑Pietraszkowa, A. Kowalska‑Lewicka, A. Spiss, Kraków 2002.
Google Scholar
Gawenda J., Jej życie to walka o wolną naukę i kulturę polską, [w:] M. Ehrenkreutz‑Jasińska, Romualda i Cezaria. Konkurs „Prababka w kolorze sepii”, „Twój Styl” 1993, nr 7/8.
Google Scholar
Gloger Z., Obchody weselne, Kraków 1869.
Google Scholar
Gloger Z., Rok polski w życiu, tradycji i pieśni, Warszawa 1983.
Google Scholar
Historia etnografii polskiej, red. M. Terlecka, Wrocław 1973, Historia Nauk Społecznych i Humanistycznych w Polsce.
Google Scholar
Jackiewicz M., Nauka i uczeni na ziemi wileńskiej od XVI w. do 1945 r., Bydgoszcz 2010, Biblioteka Wileńskich Rozmaitości. Seria B, 74. Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, 9.
Google Scholar
Jasiewicz Z., Polacy z Ukrainy w Kazachstanie. Etniczność i historia, „Lud” 1992, t. 75.
Google Scholar
Jasiewicz Z., Tatarzy polscy. Grupa etniczna czy etnograficzna?, „Lud” 1980, t. 64.
Google Scholar
Judycki Z.A., Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie. Słownik biograficzny pracowników naukowych, Londyn 2008.
Google Scholar
Kabzińska I., Między grupą etniczną a narodem, „Etnografia Polska” 2000, t. 44, z. 1‑2.
Google Scholar
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.
Google Scholar
Kopczyńska‑Jaworska B., Problem świadomości etnicznej i narodowej. Metody i osiągnięcia badań polskiej etnografii, „Lud” 1983, t. 67.
Google Scholar
Kosiński D., Misterium roku polskiego, „Dialog” 2007, nr 7/8.
Google Scholar
Kosiński D., Teatra polskie – historie, Warszawa 2010.
Google Scholar
Limanowski M., Był kiedyś teatr Dionizosa, wstęp, wybór i oprac. Z. Osiński, Warszawa 1994.
Google Scholar
Malinowski B., Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego, Kraków 1915.
Google Scholar
Melodje [!] ludowe litewskie, cz. 1, zebr. A. Juszkiewicz, oprac. O. Kolberg, I. Kopernicki, red. i wyd. Z. Noskowski, J. Baudouin de Courtenay, Kraków 1900.
Google Scholar
Michna E., Łemkowie. Grupa etniczna czy naród?, Kraków 1995, Religiologica Juventa.
Google Scholar
Moszyński K., Człowiek. Wstęp do etnografii powszechnej i etnologii, Wrocław 1958.
Google Scholar
Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, t. 2: Kultura duchowa, cz. 1‑2, Warszawa 1968.
Google Scholar
Obrębski J., Problem etniczny Polesia, „Sprawy Narodowościowe” 1936, R. 10, nr 1‑2.
Google Scholar
Obrębski J., Problem grup etnicznych w etnologii i jego socjologiczne ujęcie, „Przegląd Socjologiczny” 1936, t. 4.
Google Scholar
Pastuszka W., Muzeum Etnograficzne Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Prośba o pomoc, Archeowieści, 5 III 2013, [online] http://archeowiesci.pl/2013/03/05/muzeum‑etnograficzne‑uniwersytetu‑stefana‑batorego‑w‑wilnie‑prosba‑o‑pomoc/.
Google Scholar
Pigoń S., Na drogach kultury ludowej. Rozprawy i studia, wybór i oprac. T. Jodełka‑Burzecki, Warszawa 1974.
Google Scholar
Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie, [online] http://www.puno.edu.pl.
Google Scholar
Posern‑Zieliński A., III. Problematyka etniczna w badaniach etnologicznych i antropologicznych. Studia etniczne w polskiej etnologii po 1945 roku. Ich uwarunkowania, konteksty i nurty, „Lud” 1995, t. 78.
Google Scholar
Róziewicz J., Powiązanie Jana Niecisława Baudouin z petersburskim ośrodkiem naukowym, [w:] Działalność naukowa, dydaktyczna i społeczno‑polityczna Jana Niecisława Baudouina de Courtenay w Rosji, red. tenże, Wrocław 1991.
Google Scholar
Sadowski A., Narody wielkie i małe – Białorusini w Polsce, Kraków 1991.
Google Scholar
Sadowski A., Pogranicze polsko‑białoruskie. Tożsamość mieszkańców, Białystok 1995.
Google Scholar
Sulimirski T., Fundusz Kultury Narodowej 1939‑1946, „Nauka Polska na Obczyźnie” (Londyn) 1961, z. 3.
Google Scholar
Szczepański M.S., Region pogranicza kulturowego w perspektywie socjologicznej. Przypadek Górnego Śląska, [w:] Kultury regionalne i pogranicza kulturowe a świadomość etniczna, red. I. Bukowska‑Floreńska, Katowice 1999, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1749. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 2.
Google Scholar
Szynkiewicz S., Silva ethnicum, [w:] Konflikty etniczne. Źródła, typy, sposoby rozstrzygania, red. I. Kabzińska‑Stawarz, S. Szynkiewicz, Warszawa 1996, Biblioteka Etnografii Polskiej, 51.
Google Scholar
Śródka A., Uczeni polscy XIX‑XX stulecia, t. 1: A‑G, Warszawa 1994.
Google Scholar
Turkowski L., Prof. dr Cezaria Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowa. Wspomnienie, „Lud” 1968, t. 52.
Google Scholar
Zadrożyńska‑Barącz A., Fenomenologiczna koncepcja historii i kultury. Zastosowanie w polskich badaniach etnograficznych, „Etnografia Polska” 1968, t. 12.
Google Scholar
Zamojska D., Cezaria Baudouin de Courtenay‑Ehrenkreutz‑Jędrzejewiczowa, [w:] Kobieta i kultura. Kobiety wśród twórców kultury intelektualnej i artystycznej w dobie rozbiorów i w niepodległym państwie polskim. Zbiór studiów, t. 4, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1996.
Google Scholar
Żmigrodzki M., Lud Polski i Rusi. Wśród Słowian i Ariów, t. 1: Obrzędy weselne, Kraków 1907.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
