Problem realizmu w polskiej myśli politycznej na uchodźstwie po II wojnie światowej – pytania i tezy
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.25.07Keywords:
realism, idealism, polish political thoughtAbstract
Problems of political realism in Polish political thought in exile after World War II – questions and theses
The study is devoted on the problem of political realism in Polish political thought in exile after World War II (1945‑1989). The author concludes that the categories of “political realism” and “political idealism” are generally inadequate to the history of Polish political thought. There is rather difficult to find the “political realism” or “political idealism” in a clear substantial phenomenon. Very often, political ideas incorporate idealism and realism. Realist analysis of the realities could lead to a moral capitulation under the conviction that the change of the conditions is impossible. Sometimes it permit to keep the “idealist” aims but also avoiding the hopeless decisions (insurrections). Obviously, a future restoration of Polish independence after Yalta required a great geopolitical revolution in Europe. Poles had no means to achieve this aim acting in isolation. They also had no idea to reconcile themselves with the realities of Soviet domination. Polish political thought after Yalta was an exercise in resolving the impossible questions. The most prominent Polish political writer in exile Juliusz Mieroszewski argued that the categories of “realism” and “idealism” are changing in history. Their real sense depends on geopolitical constellation of a given nation in a given time. A perfect policy is idealist in the sphere of aims and realist in the domain of methods as Prince Adam Jerzy Czartoryski thought. Political thinkers of Polish emigration tried to reconsider the lesson of the past – especially from the tragedy of Warsaw Uprising of 1944 – and not to permit for a new insurrection in 1956. Significant internal autonomy of the Polish People’s Republic after 1956 was considered not as a final achievement but only an “stage” on the rather long way to future independence. Mieroszewski’s „evolutionism” was not a sort of reconciliation with the communist order and the dependence on the USSR but a conception based on the conviction that only the internal changes inside the communist regime could bring the real progress in the fight for independence.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Bączkowski W., O prymat spraw wschodnich, „Myśl Polska” R. II, 1937, nr 12.
Google Scholar
Bergman A., Racja stanu?, „Wiadomości” 1957, 11 VIII.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1398-9995.1957.tb03029.x
Google Scholar
Bieńkowski W., Drogi wyjścia, Paryż 1971, Dokumenty, nr 36.
Google Scholar
Bromke A., Poland’s Politics. Idealism versus Realism, Cambridge 1967.
DOI: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674188624
Google Scholar
Bromke A., Policentryzm w Europie Wschodniej, [w:] Państwa komunistyczne u progu lat siedemdziesiątych, red. A. Bromke, T. Rakowska‑Harmstone, Londyn 1973.
Google Scholar
Bromke A., Polska diaspora, Toronto 1972.
Google Scholar
Bromke A., Trwałe nurty w polityce polskiej, „Tematy” 1969, nr 31‑32.
Google Scholar
Bromke A., Sypniewski T., Warsaw Rising. The First Conflict of the Cold War, Toronto 1954.
Google Scholar
Brzeziński Z., Plan gry. USA – ZSRR, [z j. ang. przeł. J. Kowalski], Warszawa 1990.
Google Scholar
Carr E. H., The Twenty Years’ Crisis 1919‑1939.
Google Scholar
An Introduction to the Study of International Relations, London 1946.
Google Scholar
Ciołkoszowie A. i L., Niepodległość i socjalizm 1835‑1945.
Google Scholar
Audycje radiowe, Londyn 1982, Puls Politicus, 1.
Google Scholar
Czartoryski A. J., Pamiętniki i memoriały polityczne 1776‑1809, wybór, oprac., wstęp i przypisy
Google Scholar
J. Skowronek, Warszawa 1986.
Google Scholar
Czartoryski A. J., Sur le système que devrait suivre la Russie, [w:] Czartoryski’s System for Russian Foreign Policy, 1803. A Memorandum, Edited with Introduction and Analysis, ed. P. K. Grimsted, „California Slavonic Papers”, Vol. V, s. 1970, s. 19-91.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520326552-002
Google Scholar
Drewnowski J., O myśl polityczną, Londyn 1976.
Google Scholar
Feldman J., O realizm w politycznym myśleniu, „Kwartalnik Historyczny” 1986, z. 4.
Google Scholar
Friszke A., Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999, Druga Wielka Emigracja 1945-1990, t. 1.
Google Scholar
Gella A., Wprowadzenie czyli o potrzebie nowoczesnej polskiej myśli politycznej, [w:] Sprawy polskie w perspektywie światowej, red. A. Gella, przedm. J. Mirewicz, Londyn 1985.
Google Scholar
Giedroyc J., Mieroszewski J., Listy 1949-1956, cz. 1‑2, wybór i wstęp K. Pomian, Warszawa 1999, Archiwum Kultury, 6.
Google Scholar
Giedroyc J., Miłosz C., Listy 1964-1972, oprac. M. Kornat, Warszawa 2011, Archiwum Kultury, 11.
Google Scholar
Habielski R., Życie społeczne i kulturalne emigracji, Warszawa 1999, Druga Wielka Emigracja 1945‑1990, t. 3.
Google Scholar
Halecki O., The Limits and Divisions of European History, London 1950.
Google Scholar
Instytut Polski i Muzeum Sikorskiego w Londynie, Ambasada Watykan, sygn. A. 44/122/2.
Google Scholar
Jędrzejewicz J., W służbie idei. Fragmenty pamiętnika i pism, Londyn 1972.
Google Scholar
Kołakowski L., Tezy o nadziei i beznadziejności, „Kultura” 1971, nr 6.
Google Scholar
Kornat M., Realizm środków, idealizm wizji. O geopolitycznej wizji Jerzego Giedroycia i Juliusza Mieroszewskiego, [w:] Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kloczkowski, Kraków 2009, Polskie Tradycje Intelektualne, 8.
Google Scholar
Kozłowski K., Gwiazda wytrwałości, „Tygodnik Powszechny” 2005, 18 IX.
Google Scholar
„Kurs” [czasopismo podziemne] 1985, nr 15.
Google Scholar
Listy Władysława Konopczyńskiego do Mariana Kukiela i Oskara Haleckiego z 1947 roku, oprac. M. Kornat, „Arcana” 2003, nr 51-52.
Google Scholar
Machcewicz P., Emigracja w polityce międzynarodowej, Warszawa 1999, Druga Wielka Emigracja 1945‑1990, t. 2.
Google Scholar
Mieroszewski J., Księgi ugody i diaspory Adama Bromke, [w:] J. Mieroszewski, Materiały do refleksji i zadumy, Paryż 1976, Biblioteka „Kultury”, t. 269.
Google Scholar
Mieroszewski J., Materiały do refleksji i zadumy, [w:] J. Mieroszewski, Materiały do refleksji i zadumy, Paryż 1976, Biblioteka „Kultury”, t. 269.
Google Scholar
Morgenthau H. J., Politics among Nations. The Struggle for Power and Peace, New York 1954.
Google Scholar
Nieznane exposé, oprac. A. Ciołkosz, „Zeszyty Historyczne” 1962, z. 1.
Google Scholar
Nowak J., Polska z oddali. 1956‑1976, Londyn 1988, Wojna w eterze. Wspomnienia, t. 2.
Google Scholar
Państwa komunistyczne u progu lat siedemdziesiątych, red. A. Bromke, T. Rakowska‑Harmstone, Londyn 1973.
Google Scholar
Pragier A., Cele wojenne Polski, Rzym 1945, Biblioteka Orła Białego.
Google Scholar
Pragier A., Czas teraźniejszy, Londyn 1975.
Google Scholar
Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kloczkowski, Kraków 2009, Polskie Tradycje Intelektualne, 8.
Google Scholar
Przemówienie Prezydenta RP Augusta Zaleskiego na otwarciu jesiennej sesji IV Rady Narodowej RP, 25 X 1952 r., [w:] Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego 1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
Google Scholar
„Res Publica” 1979, nr 1.
Google Scholar
„Rzeczpospolita” 2002, 9‑11 XI.
Google Scholar
Snyder T., The Reconstruction of Nations. Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569–1999, New Haven–London 2003.
Google Scholar
Sosnkowski K., Materiały historyczne, oprac. i przypisy J. Matecki, Londyn 1966.
Google Scholar
Sosnkowski K., Sytuacja światowa na tle agresji sowieckiej, Londyn 1953.
Google Scholar
Sprawa polska w opinii Europy. Ankieta międzynarodowa zebrana staraniem Redakcji „Krytyki”, Kraków 1900.
Google Scholar
Sprawozdanie Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego za okres od dnia 19 lipca 1957 roku do dnia 11 lipca 1958 roku. Przemówienie Adama Ciołkosza przewodniczącego Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego na posiedzeniu Tymczasowej Rady Jedności Narodowej w Londynie w dniu 11 lipca 1958 roku, Londyn 1958.
Google Scholar
Sprawozdanie z posiedzenia Rady Jedności Narodowej, 17 XII 1966, [w:] Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego 1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
Google Scholar
Sprawozdanie z posiedzenia TRJN poświęcone wypadkom w Kraju, 9 XI 1956, [w:] Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
Google Scholar
Sprawy polskie w perspektywie światowej, red. A. Gella, przedm. J. Mirewicz, Londyn 1985.
Google Scholar
Stroński S., Czego chcą Polacy, Rzym 1946, Biblioteka Orła Białego.
Google Scholar
Swianiewicz S., Refleksje geopolityczne, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1980, z. 53.
Google Scholar
Tarka K., Emigracyjna dyplomacja. Polityka zagraniczna rządu RP na Uchodźstwie 1945‑1990, Warszawa 2003.
Google Scholar
Walicki A., Trzy patriotyzmy. Trzy tradycje patriotyzmu polskiego i ich znaczenie współczesne, Warszawa 1991, Idee.
Google Scholar
Wandycz P., Realizm, idealizm a historia, [w:] P. Wandycz, Polska a zagranica, Paryż 1986, Biblioteka „Kultury”, t. 413.
Google Scholar
Wandycz P., rec.: W. Sulej, „Józef Piłsudski”, Wrocław 1995, „Niepodległość” (Nowy Jork), t. 28, 1996, s. 259‑261. Vol. 28.
Google Scholar
Warszawa nad Tamizą. Z dziejów polskiej emigracji politycznej po drugiej wojnie światowej, red. A. Friszke, Toruń 1994.
Google Scholar
Wereszycki H., Wstęp, [w:] W. Karpiński, M. Król, Sylwetki polityczne XIX wieku. Maurycy Mochnacki, Kaliszanie, Hotel Lambert, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Henryk Kamieński, Cyprian Norwid, Zmartwychwstańcy, Aleksander Wielopolski, Julian Klaczko, Stanisław Tarnowski, Włodzimierz Spasowicz, Michał Bobrzyński, Aleksander Świętochowski, Jan Ludwik Popławski, Kraków 1974.
Google Scholar
Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego 1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
Google Scholar
Żenczykowski T., Dramatyczny rok 1945, Łomianki 2005, Pisma historyczne, 3.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.