The Apostolic Administration of the Lemko region in the light of the documents of the Polish Ministry of Religious Denominations and Public Education of July 1939.
DOI:
https://doi.org/10.12797/RRB.16.2020.16.01Keywords:
Apostolic Administration of the Lemko region, Jakub Medwecki, Antoni Około-Kułak, Henryk Dunin-Borkowski, Eugène Tisserant, Włodzimierz LedóchowskiAbstract
Shortly before the outbreak of World War II, in July and August 1939, the Polish government made efforts in the Holy See to remove the previous head of the Lemko Apostolic Administration, Rev. Jakub Medwecki and appoint a new one. The candidate for this position was a Roman Catholic priest from the Mogilev Archdiocese, Rev. Antoni Około-Kułak. The article analyses the circumstances of these events, the attitude of two Vatican dignitaries (Cardinal Eugène Tisserant and the Jesuit General Włodzimierz Ledóchowski) and presents the profiles of the candidate as well as the initiator of the action, Henryk Dunin-Borkowski, head of the Department of Religious Denominations at the Ministry of Religious Denominations and Public Education.
References
Archiwalia
Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie (Polish Institute and Sikorski Museum), zespół A 44, „Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej”
– IPMS, sygn. A 44 122/19, K. Papee do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Rzym, 22 VIII 1939.
– IPMS, sygn. A 44 122/17, Ks. J. Medwecki do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Sanok, 20 VIII 1938.
– IPMS, sygn. A 44 122/19, Ministerstwo Spraw Zagranicznych do Ambasady RP przy Watykanie, Warszawa, 10 VIII 1939.
– IPMS, sygn. A 44 122/17, Ministerstwo Spraw Zagranicznych do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa 28 XII 1937.
– IPMS, sygn. A 44 122/17, W. Świętosławski do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Warszawa, po 29 IX 1938.
Papieski Instytut Studiów Kościelnych w Rzymie, zespół 705, „Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w Watykanie”
– PISK, sygn. 705/2/0/-/205, Teczka personalna H. Dunin-Borkowskiego.
Źródła drukowane
[Hilchen, Henryk]. 2014. Kościół katolicki na ziemiach polskich. Wspomnienia i refleksje ks. dr Henryka Hilchena z lat 1910-1945. Oprac. Zygmunt Szultka, Henryk Walczak.
Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego „Minerwa”.
Matulewicz, Jerzy. 2012. Listy polskie = Fontes Historiae Marianorum, t. 21. Licheń Stary: nakładem J. Bukowicza, T. Górskiego.
[Szembek, Jan]. 1964. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 1. Oprac. Tytus Komarnicki. London: Orbis.
[Szembek, Jan]. 1965. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 2. Oprac. Tytus Komarnicki. London: Orbis.
[Szembek, Jan]. 1969. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 3. Oprac. Tytus Komarnicki. London: Orbis.
[Szembek, Jan]. 1972. Diariusz i teki Jana Szembeka, 1935-1945, t. 4. Oprac. Józef Zarański. London: Orbis.
Szembek, Jan. 1989. Diariusz, wrzesień-grudzień 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Wronikowska, Dominika, red. 2016. Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w latach 1919-1976. Materiały do studiów nad historią. Rzym: Ambasciata delle Repubblica di Polonia presso la Santa Sede.
Wysocki, Wiesław Jan, red. 2011. Kapelani wrześniowi: służba duszpasterska w Wojsku Polskim w 1939 r.: dokumenty, relacje, opracowania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Żydowo, Kazimierz. 1919. „Pamiętasz?…”. Placówka, nr 12: 15-16.
Opracowania
Chojnowski, Andrzej. 1979. Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dembińska, Maria. 1996. „Henryk Dunin-Borkowski”. W: Ziemianie polscy XX wieku: słownik biograficzny, cz. 3: Życiorysy Andrychiewicz-Żychliński. Red. Antoni Arkuszewski. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 18.
Gałęzowski, Marek. 2005 Wierni Polsce: ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939-1947, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo LTW.
Górski, Tadeusz. 1978. „Około-Kułak Antoni”. W: Polski słownik biograficzny, t. 23. Red. Emanuel Rostworowski, 681-682. Wrocław: Polska Akademia Nauk.
Kozyrska, Antonina. 2004. Arcybiskup Edward Ropp. Życie i działalność. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kunert, Andrzej Krzysztof. 1987. „Henryk Dunin-Borkowski”. W: A. K. Kunert. Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej, t. 2, 49-50. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Kunert, Andrzej Krzysztof. 1996. Ilustrowany przewodnik po Polsce Podziemnej, 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Leszczyński, Paweł A. 2006. Centralna administracja wyznaniowa II RP: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Łapinowa, Irena. 1961. „Hilchen Henryk”. W: Polski słownik biograficzny, t. 9. Red. Kazimierz Lepszy, 514-515. Wrocław–Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk.
Papierzyńska-Turek, Mirosława. 1989. Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939, Warszawa: Akademia Nauk Społecznych.
Stehle, Hansjakob. 1993. Tajna dyplomacja Watykanu. Papiestwo wobec komunizmu (1917-1991), przeł. Ryszard Drecki, Michał Struczyński. Warszawa: Real Press.
Stępień, Małgorzata. 2019. „Ks. dr Henryk Hilchen (1881-1956): szlachcic kapłanem ludu”. More Maiorum, nr 12, 21-29.
Wisłocki, Jerzy. 1977. Konkordat polski z 1925 roku: zagadnienia prawno-polityczne. Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza.
Wisłocki, Jerzy. 1993. Konkordat Polski 1993. Tak czy nie? Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW.
Zięba, Andrzej A. 1996. „Siemaszko Konstanty Mateusz”. W: Polski słownik biograficzny, t. 36. Red. Henryk Markiewicz, 614-616. Warszawa–Kraków.
