Sącz as a Center of Western Lemko Region
DOI:
https://doi.org/10.12797/RRB.16.2020.16.02Keywords:
Lemkos, Nowy Sącz, Rusyn Boarding School, Ukrainian Boarding School, Lemko Bank, Prosvita, Kachkovsky Society, Greek Catholic ChurchAbstract
At the turn of the 19th and the 20th centuries, Nowy Sącz became an important center for the Lemko Region. A group of East Galician activists teamed up with several local Lemko activists to set up Rusyn Boarding School (1898). Ideological differences led the former group to create a rival Ukrainian Boarding School (1902). Ukrainians also established the Lemko Bank (1903) and were behind the erection of a Greek Catholic church in the city (1911). Competing ethnonational agendas were also reflected in the activities of Prosvita (1902) and Kachkovsky (1903) societies. The overall presence of both groups in the city was noticeable. However, after World War I only the Greek Catholic parish continued its activity but when its church was destroyed, the Lemko organized presence in the city also disappeared.
References
A. S. 1904. «Izʺ Lemkovskoj Rusi». Pribavlenіâ kʺ cerkovnymʺ vѣdomostâmʺ, č. 47: 1930-1933.
Azʺ. 1903. «Položenіe i nuždy Galickoj Rusi». Izvѣstіâ Slavânskogo blagotvoritelʹnago obŝestva, č. 3: 35-51.
Baran, Stepan. 1934. «Maxima Cura». Dіlo, č. 307: 1-2.
Bačinsʹkij, Ûlіân. 1995. Ukraïnsʹka іmmіgracіâ v Spolučenih Štatah Ameriki. Kiїv: ІNTEL.
«Bermesâ do vyborčoj roboty». 1911. Lemko, č. 7: 1.
«Blagodѣtelʹ Lemkovŝiny». 1911. Lemko, č. 5: 1.
«Bolâky Lemkovŝiny». 1913. Lemko, č. 38: 1.
«V pamâtʹ Rozalії Kaštanûkovoї». 1923. Svoboda, č. 46: 1
«Vôdozva do bratôvʺ Lemkôvʺ». 1903. Svoboda, č. 40: 4.
«Vôdozva do synôvʺ i donʹokʺ svâtoi Rusi-Ukrainy!». 1903. Svoboda, č. 17: 1.
«Vôdozva o. T. Kačmarčika». 1898. Svoboda, č. 45: 2.
«Vіdozva do vsїh Rusinіv v Americї». 1907. Svoboda, č. 3: 1.
«Vіsti z Lemkіvŝini». 1916, 29 VІІІ. Dїlo.
«Vѣsti zʺ Galičiny». 1904. Pravda, č. 33: 3
«Vѣsti izʺ starogo kraû». 1900. Svoboda, č. 13: 2.
Gerasimenko, Sergej Ûʹevič. 2011. «Kulʹturno-prosvіtnicʹka dіâlʹnіstʹ Mihajla Gruševsʹkogo v Galičinі (1894-1914 roki)». Teorіâ ta metodika navčannâ ta vihovannâ, č. 28: 28-39.
Gladik, Viktor P. 1940. «Korotkіj istoričnyj očerkʺ Lemkovskoj Rusi i russkihʺ selʺ vʺ povѣtahʺ novo-torgskomʺ i novo-sandeckomʺ». Illûstrirovannyj russko-amerikanskij kalendarʹ 1940. Dostup: 20.10.2020. http://rolandanderson.se/Pravda_Press/Kalendar1940/LemkoVillages.php.
Gladilovič, Stepan. 2002. «Andrіj Čajkovsʹkij. Na drugu rіčnicû smerti». V: Andrіj Čajkovsʹkij-spogadi, listi, doslіžennâ, t. 3. Red. Bogdan Âkimovič, Zorâna Grenʹ, Oleksandr Sedlіar, 136-139. Lʹvіv: Mіnіsterstvo osvіti і nauki Ukraїni, Lʹvіvsʹkij nacіonalʹnij unіversitet іm. І. Franka, Naukova bіblіoteka, Nacіonalʹna akademіâ nauk Ukraїni, Іnstitut ukraїnoznavstva іm. І. Krip’âkeviča, Naukova fundacіâ A. Čajkovsʹkogo.
Gončaruk, Mikola Lavrentіjovič і іnč. uporâd., Galʹčenko, Sergіj Anastasіjovič, Žulinsʹkij, Mikola Grigorovič, Burlaka Galina Mikolaїvna і іnč. red. 1999.
Putіvnik po fondah vіddіlu rukopisіv Іnstitutu lіteraturi. Kiїv: Іnstitut lіteraturi іm. T. G. Ševčenka NAN Ukraїni; Vidavničij centr «Spadŝina».
Gorbalʹ, Bogdan. 2000. «Gavriіl Gnatišak», Lemkіvskіj kalendar 2000, 91-93.
Gorbalʹ, Bogdan. 2007. «Galicky Starorusiny і Rusofіli і Odnošynâ do Nih Gabsburskoj і Carskoj Monarhіj do 1914 roku». Rusin, č. 3: 122-145.
«Gorlickij bursak». 1952. Karpatorisskij Kalendarʹ Lemko-Soûza 1952, 65-83.
Ґereta, Іgor. 1997. Terebovlâ: šlâh čerez vіki: іstoriko-kraєznavčij naris. Lʹvіv: Kamenâr.
Direkciâ. 1912. «Lemkіvskij Bank v Novіm Sanči». Pіdgіrsʹkij Dzvіn, č. 19: 3.
Dmitrіv, І. 1999. «Probuditelʹ novosandeččyny (do 145-rіččâ narodžennâ Vasilâ Âvorsʹkogo)». Lemkіvsʹkij kalendar 1999: 41-42.
Doktoruk, Іvan. «Âk stelivsâ menі žittєvij šlâh». Dostup: 20.10.2020. http://zarichchya.org.ua/articles/8/49.
«Dolâ russkoj bursy vʺ Novomʺ Sančѣ». 1912. Pravda, č. 41: 3.
Dr. D. 1912. «Listi do redakcії Pіdgіrsʹkogo Dzvona. ІІІ. Novij-Sanč». Pіdgіrskij dzvіn, č. 3: 3.
Drozdovsʹka, Olesâ. 2001. Ukraїnsʹkі časopisi povіtovih mіst Galičini (1865-1939 rr.). Lʹvіv: Nacіonalʹna akademіâ nauk Ukraїni, Lʹvіvsʹka naukova bіblіoteka іm. V. Stefanika, Naukovo-doslіdnij centr perіodiki.
Dufanec, Teodor Vasilevič. 1966. «Velikij Žertvovatelʹ Lemkovŝiny». Karpatorusskij Kalendarʹ Lemko-Soûza 1966, 55.
«Žertvi na Ukraїnsʹku bursu v Novіm Sanči». 1921. Svoboda, č. 16: 1.
«Žertvi temnoti». 1915. Svoboda, č. 16: 5.
«Žertvy na Russku Bursu vʺ N. Sanči». 1908. Postup, č. 6: 3.
«Žertvy na Russku Bursu vʺ Novomʺ Sanči». 1908. Postup, č. 7: 1.
«Žertvy na Russku Bursu vʺ Novomʺ Sanči». 1908. Postup, č. 8: 1.
«Žertvy na Russkuû Bursu vʺ Novomʺ Sančѣ izʺ Passajkʺ, N.Dž.». 1908. Postup, č. 17: 4.
«Žertvy». 1913. Lemko, č. 44: 5.
«Zagalʹnі Zbori T-va »Prosvіta«». 1937. Dіlo, č. 129: 5.
«Zasїdanâ Vidїlu Naukovogo Tovaristva іmeni Ševčenka». 1900. Lіteratunonaukovij vіstnik, č. 2-11: 77.
Zahіdnij, Mihajlo. 1926. «Perša sproba sil». Dіlo, č. 121: 3-4.
Zvіt Direkciї Spіlki Vzaїmnogo kredita «Lemkіvsʹkij Bank» stovarišenâ zarob-kovogo z obmeženoû porukoû v Novіm Sanči z dіâlʹnosti і rahunkіv za rіk 1903-1909. 1905 [?]. Novij Sanč.
Іlûstrovanij narodnij kalєndar Tovaristva Prosʹvіta za zvičajnij rіk 1911. 1911. Lʹvіv.
«Kamenicâ-cerkovʹ» v Novôm Sančѣ». 1911. Lemko, č. 17/18: 1.
«Kasovij zvіt Obєdnannâ». 1928. Svoboda, č. 216: 2.
Kačmarčikʹ, Ѳeofilʹ. 1908. «Izʺ Lemkovŝiny». Postup, č. 11: 1.
Kačmarčikʺ, Teofilʹ. 1899. «Vôdʺ Gribova. Podâka». Svoboda, č. 16: 2.
Kačmarčikʺ, Teofilʹ. 1898. «Golosʺ z Lemkôvŝiny». Svoboda, č. 38: 2.
Kačmarčikʺ, Ѳeofilʹ Ѳ. 1899. «Vôdʺ Gribova». Svoboda, č. 46: 2.
Kačmarčikʺ, Ѳeofilʹ Ѳ. 1899. «Vôdʺ Gribova». Svoboda, č. 9: 3.
Kačmarčikʺ, Ѳeofilʹ Ѳ. 1904. «Zʺ Lemkovŝiny». Pravda, č. 34: 3.
Kovalʹčik, Petro. 1927. «Jogo zabuto». Svoboda, č. 128: 3.
«Konkursʺ». 1911. Lemko, č. 13/14: 2.
«Konkursʺ». 1912. Lemko, č. 28: 4.
«Konkursʺ». 1912. Lemko, č. 31: 5.
«Konkursʺ». 1913. Lemko, č. 29: 5.
Konstankevič, Ivan. 1898. «Vôdozva do Rusinôv-Lemkôv v Americѣ». Svoboda, č. 32: 1-2.
Konstankevičʺ, Ivan. 1898. «Pamâtajte na Rusku Bursu v Novôm Sonči!». Svoboda, č. 48: 3.
Konstankevičʺ, Ivan. 1898. «Podâka». Svoboda, č. 37: 3.
Konstankevičʺ, Ivan. 1989. «Ne zabuvajie na Rusku Bursu v Novôm Sonči». Svoboda, č. 45: 3.
Korolʹko, Andrіj. 2013. «Etnomistecʹke žittâ ukraїncіv Pokuttâ naprikіncі HІH – na počatku HH st.». V: Pitannâ starodavnʹoї ta serednʹovіčnoї іstorії, arheologії j etnologії: Zbіrnik naukovih pracʹ, t. 1, 169-183. Černіvcі: Vidavnictvo «Prut».
Krasovsʹkij, Іvan. 2000. Dіâčі nauki і kulʹturi Lemkіvŝini. Toronto–Lʹvіv: Fundacіâ Doslіdžennâ Lemkіvŝini u Lʹvovі.
Krasovsʹkij, Іvan. 2010. «Dіâlʹnіstʹ »Prosvіti« na Lemkіvŝinі». Ukraїna: kulʹturna spadŝina, nacіonalʹna svіdomіstʹ, deržavnіstʹ, č. 19: 323.
Kubіjovič, Volodimir. 1970. Menі 70. Pariž–Mûnhen: Naukove Tovaristvo іm. Ševčenka.
Kubіjovič, Volodimir. 1985. Menі 85. Mûnhen: Naukove Tovaristvo іm. Ševčenka.
Kuzʹma, Oleksa. 1960. Listopadovі dnі 1918 r. Nû Jork: Nakladom vidavničoї kooperativi «Červona kalina».
Kurillo, Vasilіj F. 1824. «Krovave sudiliŝe». Talergovskіj alʹmanahʺ, č. 1: 190-197.
Kurillo, Vasilіj F. 1922. «Talergofʺ». Illûstrovannyj russko-amerikanskіj
kalendarʹ 1923. Dostup: 20.10.2020. http://carpatho-russian-almanacs.org/RBO/RBO1923/Talerhof23.php.
«Lemkôvskіj bankʺ v Novôm Sanči». 1904. Svoboda, č. 14: 7.
Lemki zʺ Beresta. 1904. «Golosʺ zʺ Lemkovŝiny. Bratâ Lemki!». Svoboda, č. 11: 3.
Lemkin, Ivan F. 1969. Istoriâ Lemkoviny. Ûnkers, N.J: Izdanie Lemko-Soûza v S. Š. A. i Kanadі.
Lemko. 1903. «O. Kačmarčikʺ zasudženyj». Svoboda, č. 26: 3.
«List zі Starogo kraû. Lemkіvsʹkij Bank v Novіm Sanči». 1907. Svoboda, č. 33: 4.
«Listi do redakcії Pіdgіrsʹkogo Dzvona. ІІІ. Novij-Sanč». 1912. Pіdgіrskij dzvіn, č. 5: 2.
Makuh, Іvan. 2001. Na narodnіj službі. Spogadi. Kiїv: Osnovnі cіnnostі.
Maslej, Oleksandr, Pilipovič, Volodimir. 2004. Dvotižnevik «Naš Lemko»
-1939 rokіv. Vibrana publіcistika. Gorlice: Ob’єdnannâ lemkіv u Polʹŝі.
Morikvas, Nadіâ. 2005. Melanholіâ Stepana Čarnecʹkogo. Lʹvіv: Svіt.
«Na dopomogu rіdnomu kraєvi». 1924. Svoboda, č. 184: 2.
«Na krestinah…». 1903. Svoboda, č. 49: 6.
«Na pomіč rіdnomu kraєvi». 1921. Svoboda, č. 219: 3.
«Na rusku Bursu vʺ Novômʺ Sonči zložili vʺ Mt. Karmelʹ, Pa.». 1899. Svoboda, č. 17: 3.
Naddnіstrânsʹkij, Âroslav. 1940, 14 XI. «Školi, doškіlâ j ditâčі sadki v povіtі Novij Sanč». Krakіvsʹkі vіstі. Dostup: 20.10.2020. https://zbruc.eu/node/44046. «Ne divujte sâ…». 1903. Svoboda, č. 40: 1.
Nečitalûk, Mihajlo. 2002. «Cіnnij dokument do bіografії Andrіâ Čajkovsʹkogo».
V: Andrіj Čajkovsʹkij. Spogadi. Listi. Doslіžennâ, t. 3. Red. Bogdan Âkimovič, Zorâna Grenʹ, Oleksandr Sedlіar, 211-236. Lʹvіv: Mіnіsterstvo osvіti і nauki Ukraїni, Lʹvіvsʹkij nacіonalʹnij unіversitet іm. І. Franka, Naukova bіblіoteka, Nacіonalʹna akademіâ nauk Ukraїni, Іnstitut ukraїnoznavstva іm. І. Krip’âkeviča, Naukova fundacіâ A. Čajkovsʹkogo.
«Novinki – v 1898 r.». 1902. Svoboda, č. 34: 1.
«Novinki: z Lemkіvŝini nam pišutʹ». 1917. Dїlo, č. 52: 3.
«Novy vorogy Lemkovŝiny». 1911. Lemko, č. 3: 2.
«Ogološenâ». 1913. Lemko, č. 38: 4.
«Ogološenâ». 1913. Lemko, č. 39: 5.
«Opovіstki: Nadzvičajnі Zagalʹnі Zbori Fіlії Prosvіti v Novomu Sančі». 1929. Dіlo, č. 49: 6.
«Otzyvʺ». 1911. Lemko, č. 15/16: 4.
«Otʺ administracіi gazety »Lemko«». 1911. Lemko, č. 13/14: 5.
«Otʺ Gribova». 1907. Pravda, č. 49/50: 4.
«Otʺ izdavatelʹstva »Lemka«». 1911. Lemko, č. 13/14: 1.
«Otʺ Redakcіi». 1911. Lemko, č. 7: 1.
Pižʺ, a. 1905. «Zʺ Lemkôvŝiny». Svoboda, č. 52: 2.
Podgoreckіj, Mikola, Golodʺ, Dіonizіj, Kadubecʺ, Izidorʺ. 1898. «Pamâtajte na Rusku Bursu v Novôm Sonči!». Svoboda, č. 49: 3.
Prislopskіj, Roman, Trohanovskіj, Metodij. 1936. «Žertvujte na Bursu!». Lemko, č. 1: 4.
«Pričinki do іstoriії rozvoû ukraїnstva na Lemkіvŝinі». 1932. Svoboda, č. 85: 3.
Prokіp, Andrіj Volodimirovič. 2011. «Pracâ Mihajla Galuŝinsʹkogo nad rozvitkom ukraїnsʹkih oseredkіv Lemkіvŝini, Nadsânnâ, Holmŝini ta Pіdlâššâ».
Ûvіlejnij zbіrnik na pošanu Stepana Geleâ = Vіsnik Lʹvіvsʹkoї komercіjnoї akademії. Serіâ – gumanіtarnі nauki, vip. 10. Lʹvіv: Vidavnictvo Lʹvіvsʹkoї komercіjnoї akademії.
«Prosime Vas porozumѣti». 1911. Lemko, č. 7: 2.
«Recenzії і zamіtki: Andrіj Šeremeta». 1920. Teatralʹne mistectvo, č. 7/8: 17.
Ripeckij, F. Iv. 1905. Illûstrirovannaâ narodnaâ istoriâ Rusi. Ot načala do nainovejših vremen. Lʹvov: Izdatelʹ S. A. Duda.
«Rozvâzanє moskofіlʹskoї bursi v Novіm Sanči». 1912. Pіdgіrskij dzvіn, č. 16: 2.
«Ročnoe sobranіe členôv Russkoj Bursy v Novôm Sančѣ». 1911. Lemko, č. 17/18: 2.
«Russka Bursa vʺ Novomʺ Sanči». 1908. Postup, č. 31: 1.
«Russkaâ Bursa v Novomʺ Sanči v polʹskihʺ rukahʺ». 1937. Karpato Russkoe Slovo, č. 60: 1.
«Russkaâ Bursa vʺ Novomʺ Sanči perehoditʺ vʺ naši ruki». 1920. Prikarpatskaâ Rusʹ, č. 697: 3.
«Russkaâ učeničeskaâ bursa v Novom Sančѣ». 1905. Živaâ Myslʹ, č. 23-24: [73].
«Ruhʺ vʺ voddѣlahʺ R.N.S.». 1903. Svoboda, č. 50: 6.
Semanûkʺ, Matvѣj. 1903. «Zʺ Monessen, Pa.». Svoboda, č. 49: 3.
Semanûkʺ, Matvѣj. 1903. «Na toj list…». Svoboda, č. 49: 3.
Sembrat, Grigorij. «Za ukraїnsʹku stanicû. Ratujmo novosandecʹku bursu (Dopis z Lemkіvŝini)». 1927. Dіlo, č. 196: 2.
«Spravozdanє z etnoґrafіčnoї ekskurzії». 1906. Hronіka Naukovogo Tovaristva іmeni Ševčenka u Lʹvovі, č. 28: 14-15.
Spravozdanє і zamknenє rahunkіv spіlki vzaїmnogo kredita «Lemkіvsʹkij Bank»
zareєstrovanoї z obmeženoû porukoû v Novіm Sanči za VІІ. rіk admіnіstracijnij (1910) predloženі Zagalʹnim Zboram dnâ 15- go n. s. cʹvіtnâ 1911 r. 1911. Novij Sanč.
Spravozdanє і zamknenє rahunkіv spіlki vzaїmnogo kredita «Lemkіvsʹkij Bank» zareєstrovanoї z obmeženoû porukoû v Novіm Sanči za VІІІ. Rіk admіnіstracijnij 1911) predloženі Zagalʹnim Zboram dnâ 15-go n. s. cʹvіtnâ 1912 r. 1912. Novij Sanč.
Spravozdanє і zamknenє rahunkіv spіlki vzaїmnogo kredita «Lemkіvsʹkij Bank» zareєstrovanoї z obmeženoû porukoû v Novіm Sanči za ІH. Rіk admіnіstracijnij (1912) predloženі Zagalʹnim Zboram dnâ 15- go n. s. cʹvіtnâ 1913 r. 1913. Novij Sanč.
«Stіj na storožі. 35-lіtnіj Ûvilej іsnuvannâ Fіlії ta Čitalʹnі Prosvіti v Novomu Sančі». 1937. Naš Lemko, č. 24: 3.
Shimatіsmʺ Vsego Klira Rusko-kaѳoličeskogo Eparhіi Peremyskoj na 1880. 1880.
«Taka naša rada». 1911. Lemko, č. 7: 3.
Tarnovič, Ûlіân. 1936. Іlûstrovana іstorіâ Lemkіvŝini. Lʹvіv: Na storožі.
Trilʹovsʹkij, Kirilo 1999. z mogo žittâ. Kiїv – Edmonton – Toronto: Kanadsʹkij Іnstitut Ukraїnsʹkih Studіj; Vidavnictvo TAKSON.
Trohanovskіj, Petro. 1998. «Kura Što Znosila Zlaty Âjcâ». Lemkіvskіj Kalendar 1998, 106-111.
Filipčak, Іvan. 1932/1941. «C. k. okružna golovna škola v Lavrovі 1788/89-1910/11». Zapiski Čina Sv. Vasilіâ Velikogo, č. 4: 1-192.
«Fіlїâ Tovaristva Prosʹvіti». 1912. Pіdgіrskij dzvіn, č. 16: 3.
Hronіka Ukraїnsʹko-Rusʹkogo Naukovogo Tovaristva іm. Ševčenka 1900. 1899. Lʹvіv: z drukarnї Naukovogo Tovaristva іm. Ševčenka pіd zarâdom K. Bednarsʹkogo.
Čarnecʹkij, Stepan. 2014. «Moâ mandrіvka z Melʹpomenoû (Spogadi)». V: Tot že., Іstorіâ ukraїnsʹkogo teatru v Galičinі. Narisi, stattі, materіali, svіtlini. Lʹvіv: Lіtopis.
«Či tak musitʹ buti?». 1935. Dіlo, č. 28: 3.
«Čitajte Bratâ Rusiny Amerikanʹski». 1904. Svoboda, č. 32: 1.
«Členi bratstva sv. o. Nikolaâ vʹ Pіtsburgu zložili na rusku bursu kʹ Novomʺ Sonči». 1899. Svoboda, č. 38: 3.
Členʺ Novosandeckoi Bursy. 1903. «Zʺ Manville. R. J. (Moskalʹofіlʹski klevety na Ukraincѣvʺ)». Svoboda, č. 38: 3.
Šah, Stepan. 1960. Mіž Sânom a Dunajcem. Spomin. č. 1. Mûnhen: Vidavnictvo «Hristiânsʹkij Golos».
Ševčenko, Kirill Viktorovič. 2010. Slavânskaâ Atlantida. Karpatskaâ Rusʹ i Rusiny v HІH-pervoj polovine HH vv. Moskva: Izdatelʹskij Dom «Regnum».
Šematizm Greko-Katolickoґo Duhovenʹstva Apostolʹskoї Admіnіstracії Lemkov-ŝini 1936, 2-ge vid. 1970. Stamford: Ukrainian Museum and Library.
Ŝ., «(Všehpolʹsʹko-moskofіlʹsʹkij soûz ohoronoû moskovsʹkih burs)». 1913. Svoboda, č. 13: 6.
«Âvorskij zatâgʺ na bursu 200,000 kor. dolgu». 1920. Prikarpatskaâ Rusʹ, č. 697: 3.
Âvorsʹkij, Vasilʹ, Gadzevič, Onufrіj. 1920. «Ukraїnsʹka bursa z Novogo Sanča prositʹ o pomіč». Svoboda, č. 16: 1.
«Âkʺ velʹki zyski može mati gromada sʺ moločnoj spôlki». 1911. Lemko, č. 7: 2.
«Âkʺ lûblâtʺ nasʺ polâki». 1911. Lemko, č. 11: 2.
Ârd. 1941, 5 III. «Ukraїnsʹke žittâ v Novomu Sančі. Kriniččina». Krakіvsʹkі vіstі.
І. Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum IІ. w Nowym Sączu za rok szkolny 1909. 1919.
Aleksander, Tadeusz. 1993. Życie społeczne i przemiany kulturowe Nowego Sącza w latach 1890-1990. Kraków: Oficyna Literacka.
Blažejovskyj, Dmytro. 1995. Historical Šematism of the Eparchy of Peremyšl including the Apostolic Administration of Lemkivščyna (1828-1939). L’viv: Kamenyar.
Brylak-Załuska, Maria. 2000. «Budownictwo i kultura materialna Zachodniej Łemkowszczyzny w Sądeckim Parku Etnograficznym». V: Polska egzotyka w polskich muzeach.
Red. Adam Bartosz, 169-175. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie.
Brylak-Załuska, Maria. 2002. Do cerkwi, do miasta, na tańce: tradycyjny strój Łemków – rusińskich górali karpackich, Nowy Sącz: Muzeum Okręgowe.
Brylak-Załuska, Maria. 2006. «Cofnąć czas: o kulturze zachodniej Łemkowszczyzny w Sądeckim Parku Etnograficznym». Zeszyty Sądecko-Spiskie, č. 1: 97-101.
Custer, Richard D. 2006. «The Influence of Clergy and Fraternal Organizations on the Development of Ethnonational Identity among Rusyn Immigrants to Pennsylvania».
V: Carpatho-Rusyns and Their Neighbors: Essays in Honor of Paul Robert Magocsi.
Red. Bogdan Horbal, Patricia A. Krafcik, Elaine Rusinko, 43-106. Fairfax, Va.: Eastern Christian Publications.
«Die Sitzungen des Ausschusses der Ševčenko-Gesellschaft der Wissenschaften». 1900.
Die Chronik der ukrainischen (ruthenischen) Ševčenko-Gesellschaft der Wissenschaften, č. 2: 12-16.
«Dla ruskich burs». 1902. Kurjer Lwowski, č. 122: 3.
«Do rady powiatowej». 1884. Gazeta Lwowska, č. 104: 4.
Duć-Fajfer, Helena. 2001. Literatura łemkowska w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku = Prace Komisji Wschodnioeuropejskiej PAU, t. 7. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Duć-Fajfer, Olena. 2011. «„Łemko” (1911-1914) – czasopismo inicjujące okres nowoczesności w dziejach Łemkowszczyzny». Rocznik Ruskiej Bursy, 13-18.
«Firmy». 1917. Gazeta Lwowska, č. 217: 8.
First, Grzegorz. 2006. «Stanisław Rzepiński (1861-1944) jako twórca gabinetu archeologicznego w I Gimnazjum w Nowym Sączu». Meander, č. 1/2: 131-144.
H.-d. 1906. «Listy z kraju. Nowy Sącz w sierpniu». Słowo Polskie, č. 378 (wydanie poranne): 1-2.
H.-d. 1906. «Listy z kraju. Nowy Sącz». Słowo Polskie, č. 506: 3-4.
«Honorowi Obywatele Miasta Nowego Sącza». Dostup: 20.10.2020. http://www.nowysacz.pl/honorowi-obywatele-miasta77.
Horbal, Bogdan. 1997. Działalność polityczna Łemków na Łemkowszczyźnie 1918-1921. Wrocław: Arboretum.
«Jak Krynica miastem została». 2003. Rocznik Sądecki, r. 31: 178-186.
(jm). 2016, 26 I. «Cerkiew pw. św. Mikołaja». Twój Sącz. Dostup: 20.10.2020. http://twojsacz.pl/cerkiew-pw-sw-mikolaja.
Kmietowicz, Franciszek. 1899. Przewodnik dla gości udających się do Krynicy. Kraków: nakładem autora.
Krawczyk, Krzysztof. 1973. «Ludność miasta Nowego Sączy w okresie autonomicznym (l. 1866-1914)», Rocznik Sądecki, r. 14: 315-351.
Kroh, Antoni, Trochanowski, Piotr, red. 1984. Łemkowie: katalog wystawy, Nowy Sącz: Sądecka Oficyna Wydawnicza.
Kroh, Magdalena. 1996. «Łemkowszczyzna w Sądeckim Parku Etnograficznym». Zagoroda, č. 1-2: 7-9.
(leś). 2003, 19 I. «Stała tu cerkiew». Dziennik Polski. Dostup: 20.10.2020. http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/1783748,stala-tu-cerkiew,id,t.html.
«Listy z kraju. Z działalności „russkich ludzi” na Łemkowszczyźnie». 1912. Naprzód, č. 21: 5.
Mały rocznik statystyczny. 1938. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Maszczak, Maria Teresa. 2004. «Cerkiew w Sądeckim Parku Etnograficznym przeniesiona ze wsi Czarne». V: Zachodnioukraińska sztuka cerkiewna: część II. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej Łańcut–Kotań 17-18 kwietnia 2004 roku, t. 2. Red. J. Giemza, 483-509. Łańcut: Muzeum – Zamek.
Migrała, Leszek. 2012. Ulica Jagiellońska w Nowym Sączu od końca XIX wieku do 1945 – mieszkańcy i zabudowa. Nowy Sącz: Prezydent Miasta Nowego Sącza i Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Nowym Sączu.
Mikołajczyk, Piotr. 2013. «Łemkowszczyzna sądecka przed I wojną światową». Rocznik Sądecki, r. 41: 109-131.
Moklak, Jarosław, red. 2016. Protokoły zjazdów Łemko-Sojuzu 1931-1935. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze «Historia Iagellonica».
«Moskalofile w Sądeczyźnie». 1914. Nowa Reforma, č. 379: 2.
«Naczelnikiem gminy». 1888. Kurjer Lwowski, č. 132: 4.
Nowak, Damian. 2016. «Wybór źródeł do historii Ruskiej Bursy w Nowym Sączu». Rіčnik Ruskoj Bursy, 35-82.
«Od redakcji». 2004. Vatra, č. 3: 6-7.
«Organizacyja Rusinów w Galicyi zachodniej». 1903. Nowa Reforma, č. 136: 1-2.
«Ovem lupo credis». 1903. Mieszczanin, č. 24: 3.
Pieńkowska, Hanna. 1971. «Ikony sądeckie XVII-XVIII wieku (ze zbirów Muzeum w Nowym Sączu)». Rocznik Sądecki, r. 12: 573-618.
Połomski, Łukasz. «Rusini z Nowego Sącza – wspomnienie o zapomnianej mniejszości łemkowskiej». 2017, 27 V. Gazeta Krakowska. Dostup: 20.10.2020. http://plus.
gazetakrakowska.pl/region/a/rusini-z-nowego-sacza-wspomnienie-o-zapomnianejmniejszosci-lemkowskiej,12107366.
Potoniec, Bogdan. 1997. «Prasa nowosądecka w latach 1891-1996. Katalog czasopism. Część 1 A-Ł». Almanach Sądecki, č. 1: 74-90.
Preisner, Jan. 2003. Jezuici w Nowym Sączu przy kościele Świętego Ducha, t. 2. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Prysłopski, Roman. 1922. List otwarty do Panów Radnych Gminy Miasta Nowego Sącza w sprawie realności «Towarzystwa Ruska Bursa imienia Benedykta Miejskiego w Nowym Sączu» przez austr. władze, w chwili wybuchu światowej wojny – w działalności zasystowanego. Tarnów.
Przejezdny. 1904. «Listy z kraju. Nowy Sącz w październiku (kwestya ruska)». Słowo Polskie, č. 525: 9 (wydanie popołudniowe).
Przewodnik po Nowym Sączu. Rok 1912. 1911. Nowy Sącz: Nakładem Nowosądeckiego Koła T.S.L., 1911.
«Ruska Bursa w Nowym Sączu». 1989. Kurjer Lwowski, č. 358: 2.
Rzońca, Jan. 1999. «Stanisław Rzepiński (1861-1944) – „neohumanista” sądecki». Rocznik Sądecki, r. 27: 250-259.
Słomka, Jan. [1929?]. Pamiętniki włościanina, vyd. 2. Kraków. Dostup: 20.10.2020. http://www.linux.net.pl/~wkotwica/slomka/slomka-12.html#sec_12_12.
Smardz, Franciszek. 1891. «Zgromadzenie chłopskie w powiecie Nowo-Sądeckim». Wieniec Polski, č. 10: 140.
Sprawozdanie c. k. Rady Szkolnej Krajowej o stanie galicyjskich szkół średnich w roku szkolnym 1909/1910; 1911/1912. 1913.
Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum I. Wyższego w Nowym Sączu za rok szkolny 1899; 1911; 1912; 1913; 1914; 1916.
Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum Wyższego w Nowym Sączu za rok 1905. 1905.
Sprawozdanie Stenograficzne z Rozpraw Galicyjskiego Sejmu Krajowego. 4. Posiedzenie 3. Sesyi VIII. Peryodu Sejmu Galicyjskiego. 1907.
Sprawozdanie Wydziału Krajowego z czynności urzędowych. Sprawozdanie z czynności Departamentu I. Wydziału Krajowego za czas od 1. grudnia 1902 do 31. grudnia 1903. 1904.
«Sprawy ruskie». 1903. Nowa Reforma, č. 202: 1.
Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem za Rok 1905. 1906. Lwów.
Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem za Rok 1909. 1910. Lwów.
Stenograficzne Sprawozdania z Drugiej Sesyi Ósmego Peryodu Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem z roku 1905. T. 2. Posiedzenie 44. 1905.
Steranka, Jurko. 1906. «Listy z kraju: Nowa wieś w czerwcu». Związek Chłopski, č. 16: 124-125.
Styczyńska, Irena, Totoń, Anna. 1994. Nowy Sącz, Przewodnik po zabytkach, Nowy Sącz.
Dostup: 20.10.2020. http://www.ux.uis.no/~romek/nowysacz/nsdescript.htm.
Styczyńska, Irena. 2004. «Cerkiew greckokatolicka p.w. Św. Mikołaja w Nowym Sączu».
Almanach Sądecki, č. 2: 63-67.
Szczygieł, Magdalena. 2011. «Ludność Nowego Sącza w latach 1880-1910 na podstawie austriackich spisów powszechnych». Sandecko-spišské zošity/Zeszyty sądecko-spiskie, č. 6: 65-75.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1900; 1901; 1902.
Śliwiński, Wojciech. 2002. «Cerkiew z Czarnego pod wezwaniem Św. Dymitra nareszcie bezpieczna w Sądeckim skansenie». Vatra, č. 4: 12-13.
Śliwiński, Wojciech. 2004. «Cerkiew z Czarnego p.w. Świętego Dymitra w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu». В: Zachodnioukraińska sztuka cerkiewna: część II.
Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej Łańcut–Kotań 17-18 kwietnia 2004 roku, т. 2. Ред. J. Giemza, 475-482. Łańcut: Muzeum – Zamek.
Tabaszewski, Robert Krzysztof. 2014. Adwokaci Nowego Sącza do 1945. Nowy Sącz: Biblioteka Rocznika Sądeckiego.
Tabaszewski, Robert Krzysztof. 2017. «Powstanie i organizacja c.k. Sądu Obwodowego w Nowym Sączu w latach 1855-1914». Rocznik Sądecki, р. 45: 93-120.
«Telegramy Kurjera Lwowskiego». 1899. Kurjer Lwowski, č. 210: 3.
«Teodosiy Talpash». Dostup: 20.10.2020. http://www.talpash.com/in-united-states/theodosiy-talpash.
«Wybory do Sejmu». 1895. Kuryer Lwowski, č. 254: 3.
«Wykaz». 1896. Gazeta Lwowska, č. 86: 9.
«Wystawa krajowa». 1894. Kurjer Lwowski, č. 274: 6.
Załęski, Stanisław. 1906. Jezuici w Polsce, t. 5, č. 2: Jezuici w Polsce porozbiorowej. Kraków: drukiem i nakładem Drukarni Ludowej.
Zaremba, Jacek. 2005, 19 I. «Życie i śmierć sądeckiej cerkwi». Powiat nowosądecki. Portal promocyjny. Dostup: 20.10.2020. http://www.sacz.pl/index.html?id=wiadomosci
