Obrona praw dysydentów na sejmie 1606 r. za szczególnym uwzględnieniem roli Stanisława Stadnickiego
DOI:
https://doi.org/10.12797/SH.62.2019.02.02Keywords:
protestants, parliament, religious controversies, Stanisław Stadnicki, parliamentary disputesAbstract
Activity of Stanisław Stadnicki in Defense of Dissident Rights at the 1606 Parliament Session
The article analyzes the attitude of Stanisław Stadnicki (~1551-1610) towards religious controversies, with special stress put on the 1606 parliamentary session. These issues have been studied in the past by Wacław Sobieski, yet over a hundred years have passed and new sources and methodology are available today. The presented research proves that the rereading of sources is necessary, as well as the inclusion of secondary findings over the last century and more. In particular, the article shows that Stadnicki’s activity among religious dissidents was wide and multilevel. It extended to the floor of the parliament at the turn of sixteenth to the seventeenth centuries.
References
Źródła drukowane:
Akta synodów różnowierczych w Polsce, t. III: Małopolska 1571-1632, oprac. M. Sipayłło, Warszawa 1983.
Dyaryusze i akta sejmowe r. 1591-1592, wyd. E. Barwiński, Kraków 1911, Scriptores Rerum Polonicarum, t. XXI.
Heidenstein R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594. Ksiąg XII, przeł. M. Gliszczyński, oprac. i wyd. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2015.
Kronika mieszczanina krakowskiego z lat 1575-1595, wyd. H. Barycz, Kraków 1930.
Łubieński S., Droga do Szwecji Zygmunta III, króla polskiego i szwedzkiego, w 1593 roku, przeł. A.B. Jocher, Rozruchy domowe w Polsce w latach 1606-1608, przeł. S. Szczygieł, wyd. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2009.
Radziwiłł A.S., Rys panowania Zygmunta III, wyd. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2011.
Volumina Constitutionum, t. II, cz. 2: 1587-1609, oprac. S. Grodziski, Warszawa 2008.
Opracowania:
Barwicka-Makula A., Od wrogości do przyjaźni. Habsburgowie austriaccy wobec Polski w latach 1587-1592, Katowice 2019.
Byliński J., Marcin Broniewski – trybun szlachty wielkopolskiej w czasach Zygmunta III, Wrocław 1994.
Byliński J., Stanisław Stadnicki h. Szreniawa zw. Diabłem łańcuckim (przed lub w 1551-1610), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 41, Warszawa–Kraków 2002, s. 425-432.
Lepszy K., Rzeczpospolita Polska w dobie Sejmu Inkwizycyjnego (1589-1592), Kraków 1939.
Maciszewski J., Wojna domowa w Polsce (1608-1609), cz. I: Od Stężycy do Janowca, Wrocław 1960.
Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Zygmunt III, Warszawa 1971.
Opaliński E., Rokosz Zebrzydowskiego – element antysystemu ustrojowego czy nieudana rewolucja?, „Przegląd Sejmowy” 2017, nr 4 (141), s. 53-69.
Pietrzyk Z., Stadnicki Stanisław Mateusz h. Szreniawa (zm. ok. 1563), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 41, Warszawa 2002, s. 421-425.
Pirożyński J., Wacław Sobieski (1872-1935), [w:] Złota księga Wydziału Historycznego, red. J. Dybiec, Kraków 2000, s. 182-189.
Podhorodecki L., Wazowie w Polsce, Warszawa 1985.
Sławiński W., Projekty politycznej i religijnej współpracy protestancko-prawosławnej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów pod koniec XVI wieku, „Czasy Nowożytne. Periodyk poświęcony dziejom polskim i powszechnym od XV do XX wieku” 2002, t. 12, s. 33-56.
Sobieski W., Nienawiść wyznaniowa tłumów za rządów Zygmunta III-go, Warszawa 1902.
Sobieski W., Pamiętny sejm (1606), Kraków 1913.
Strzelecki A., Udział i rola różnowierstwa w rokoszu Zebrzydowskiego (1606-1607), „Reformacja w Polsce” 1935/1936, t. 7/8, s. 101-184.
Targosz K., Oprawa artystyczno-ideowa wjazdów weselnych trzech sióstr Habsburżanek (Kraków 1592 i 1605, Florencja 1608), [w:] Theatrum ceremoniale na dworze książąt i królów polskich, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków 1999, s. 207-244.
Urbaniak V., Zamoyszczycy bez Zamoyskiego. Studium dekompozycji ugrupowania politycznego, Warszawa 1995.
Wisner H., Rokosz Zebrzydowskiego albo sandomierski: cezura czy epizod z dziejów walk politycznych początku XVII wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1983, t. 90, z. 3, s. 527-539.
Wisner H., Zygmunt III Waza, Wrocław 1991.
Zhukovich P., Sejmovaâ borʹba pravoslavnogo zapadnorusskogo dvorânstva s cerkovnoj uniej (do 1609 г.), Sankt Petersburg 1901.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Funding data
-
Narodowe Centrum Nauki
Grant numbers UMO-2019/33/N/HS3/01883
