Konkordat polski z 1925. Geneza – postanowienia – wykonanie
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.11.2014.29.23Keywords:
Polish concordat, state-Church relations, land reform, Stanisław GrabskiAbstract
Concordat of Poland of 1925
The author reconstructs the historical events and circumstances that had eventually led to the establishment of the Polish concordat of 1925. The article presents the outline of the situation of the Polish Catholic Church after Poland’s reappearance among the independent European nations against the backdrop of the most pressing political and social issues, such as the controversy surrounding the projected land reform. One can also find the analysis of the major political, ecclesiastical and scholarly figures involved in drafting and enacting into law of the concordat, as well as its fate until its abolishment by the communist government in 1945.
Downloads
References
Źródła archiwalne:
Archiwum Akt Nowych
Krajowa Rada Narodowa, 34; 547.
Ministerstwo Administracji Publicznej, 960; 990.
Ministerstwo Informacji i Propagandy, 764.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, 910.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2839; 2840.
Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, 367; 411; 423.
Prezydium Rady Ministrów, 23155.
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie
Acta Hlondiana, IV/12; VI/16; VI/25.
Zespół: Archiwum Prymasa Polski, 104; 100; 112; 135.
Archiwum Instytutu Hoovera na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii Zespół akt Ambasady RP przy Watykanie, mikrofilmy nr 19 i 23.
Instytut Polski i Muzeum im. generała Sikorskiego w Londynie Zespół akt Ambasady RP przy Watykanie, A.44.122/1; A.44.122/33, l. dz. 122/SA/5; l. dz. 122/SA/110.
Literatura:
Czy obowiązuje konkordat między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską, ,,Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1945, nr 1.
Grabski S., Pamiętniki, wstęp. W. Stankiewicz, t. 2, Warszawa 1989.
Krasowski K., Biskupi katoliccy II Rzeczypospolitej. Słownik biograficzny, Poznań 1996.
Krasowski K., Episkopat katolicki w II Rzeczypospolitej. Myśl o ustroju państwa – postulaty – realizacja, Warszawa–Poznań 1992.
Krasowski K., Jak Stanisław Grabski zawierał konkordat ze Stolicą Apostolską, [w:] Studia z historii ustroju i prawa. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Walachowiczowi, red. H. Olszewski, Poznań 2002, Prace Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, t. 7.
Krasowski K., Między Warszawą a Watykanem. Episkopat Polski wobec rządu i Stolicy Apostolskiej
‑1939, [w:] Szkice z dziejów papiestwa, t. 1, red. nauk. I. Koberdowa, J. Tazbir, Warszawa 1989.
Krasowski K., Państwo a Kościół katolicki w Polsce 1945‑1955, Poznań 1997, Studia i Monografie / Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, nr 1.
Krasowski K., Stosunki polsko‑watykańskie po II wojnie światowej (1945‑1989), „Znaki Czasu.
Kwartalnik Polskiego Ośrodka Myśli Soborowej w Rzymie” 1990, nr 20.
Krasowski K., Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historycznoprawne, Warszawa–Poznań 1988.
,,Kronika Diecezji Włocławskiej” 1946, nr 7/8.
Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich (968‑1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1968‑1973, t. 18‑24. DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.6967
Projekty konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, cz. 1, Warszawa 1920.
Raina P., Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Polski, Londyn 1988.
Rataj M., Pamiętniki, oprac. red. J. Dębski, Warszawa 1965.
Sawicki J., Studia nad położeniem prawnym mniejszości religijnych w państwie polskim, Warszawa 1937.
Skubiszewski K., Konkordat z 10 lutego 1925 r. Zagadnienia prawnomiędzynarodowe, [w:] Kościół w II Rzeczypospolitej, red. Z. Zieliński, S. Wilk, Lublin 1981, Rozprawy Wydziału Teologiczno‑Kanonicznego / Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 48. Szwarcenberg‑Czerny
K., Problem polskiego konkordatu, Warszawa 1948, Rozprawy „Przeglądu Powszechnego”, nr 1.
Urban J., Konkordat czy rozdział?, „Przegląd Powszechny” 1918, R. 35, t. 139/140.
Urban J., Wytyczne ustroju Polski, „Przegląd Powszechny” 1919, R. 36, t. 141/142.
Waszkiewicz Z., Przyczyny zerwania konkordatu między Polską a Watykanem w 1945 r. (w świetle współczesnej literatury polskiej), „Zeszyty Naukowe UMK. Nauki Humanistyczno‑Społeczne.
Nauki Polityczne” 1969, t. 3, z. 36.
Wilk S., Episkopat Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918‑1939, Warszawa 1992.
Wisłocki J., Konkordat polski z 1925 r., Poznań 1977, Seria Prawo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nr 87.
Wisłocki J., Uposażenie Kościoła i duchowieństwa katolickiego w Polsce 1918‑1939, Poznań 1981, Seria Prawo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nr 103.
Żongołłowicz B., Dzienniki 1930‑1936, oprac. D. Zamojska, Warszawa 2004, Bibliotheca Europae Orientalis. Fontes.
