Gospodarka – polityka – społeczeństwo
Transformacja systemu od otwarcia do zamknięcia granic – Rosja po 1991 roku
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2023.83.07Keywords:
economics, politics, system, security, RussiaAbstract
ECONOMICS – POLITICS – SOCIETY: SYSTEMIC TRANSFORMATION SINCE THE OPENING TILL THE CLOSURE OF THE BORDERS – RUSSIA AFTER 1991
The article presents the breakthrough moments of the transformation of Russia as a dynamic system of interconnected elements and phenomena from the area of politics, economy and social life. The research period covered the years 1991-2021. The theoretical and methodological framework was provided by Marian Mazur’s systemic approach. It allowed to assess the system through the prism of the functionality of its main modules and the deliberate impact on the environment. As a result, a model of the system was provided. It allows to recognize, order, and predict the processes within the system. The final conclusions are the following: Since 1991, Russia, included in the system treated as the interaction of three functional modules: power, management, and information, has gone through a path that has led its inhabitants back to the Soviet-era scheme. The above-mentioned modules, functioning in democratic countries independently, in the case of Russia merged into one – previously managed. The latter took over the functions of the others, becoming the source of all information. On the one hand, it acts as a centrifugal force, generating the binding perspective of reality, and on the other hand, it has a centripetal character, attracting all resources to maintain its status quo.
Downloads
References
|3% rossiân gotovy golosovat’ na Medvedeva [3% россиян готовы голосовать на Медведева], [online] https://www.levada.ru/2011/12/22/3-rossiyan-gotovy-golosovat-za-medvedeva/.
Abassy M., Nieformalne źródła władzy rosyjskich „imperatorów”. Wybrane aspekty, [w:] Rosja. Między imperium a mocarstwem nowoczesnym, red. A. Dudek, R. Mazur, Toruń 2010.
Åslund A., Jak budowano kapitalizm. Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosji i Azji Środkowej, przeł. M. Rusiński, Warszawa 2010.
Aslund: Vojna v Ukraine obhoditsâ Rossii v $45 mlrd v god [Аслунд: Война в Украине обходится России в $45 млрд в год], Gordon, 21 VI 2018, [online] https://gordonua.com/publications/aslund-voyna-v-ukraine-obhoditsya-rossii-v-45-mlrd-v-god-250734.html.
Auty R., Sustaining Development in Mineral Economies: The Resource Curse Thesis, London 1993, https://doi.org/10.4324/9780203422595. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203422595
Awen P., Koch A., Rewolucja Gajdara. Historia rosyjskich reform z pierwszej ręki, przeł. J. Stawiński, przedm. L. Balcerowicz, Warszawa 2015.
Berezovskij B., Ličnye svobody – glavnyj zakon demokratičeskogo obŝestva. Otkrytoe pis’mo prezidentu Rossijskoj Federacii Vladimiru Putinu, „Kommersant” [Березовский Б., Личные свободы – главный закон демократического общества. Открытое письмо президенту Российской Федерации Владимиру Путину, „Коммерсант”], 31 V 2000, [online] https://www.kommersant.ru/doc/149293.
Blair T., A Journey, London 2010.
Blake H., Krwawe pozdrowienia z Rosji. Jak Władimir Putin eliminuje swoich przeciwników, przeł. H. Pustuła-Lewicka, Warszawa 2021.
Bodner M., Russia’s 8 Most Memorable Davos Moments, „The Moscow Times”, 22 I 2014, [online] https://www.themoscowtimes.com/2014/01/22/russias-8-most-memorable-davosmoments-a31309.
Ceny ropy Brent, Investing, [online] https://pl.investing.com/commodities/brent-oil-historical-data.
Commander S., Schankerman M., Enterprise Restructuring and Social Benefits, „Economist of Transition and Institutional Change” 1997, vol. 5, no. 1, s. 1-24, https://doi.org/10.1111/j.1468-0351.1997.tb00001.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-0351.1997.tb00001.x
Domańska M., Kryzys w Rosji. Degradacja modelu zarządzania gospodarką, Warszawa 2018, [online] https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/prace_61_pl_kryzys-w-rozji_net.pdf.
Domańska M. i in., Rosja u progu 2021 roku. Sytuacja polityczna, społeczna i gospodarcza, „Komentarze OSW” 2021, nr 371, [online] https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/komentarze_371_0.pdf.
Ežegodnaâ informaciâ ob ispolnenii federal’nogo bûdžeta [Ежегодная информация об исполнении федерального бюджета], [online] https://minfin.gov.ru/ru/statistics/fedbud/execute/?id_65=80041yezhegodnaya_informatsiya_ob_ispolnenii_federalnogo_byudzhetadannye_s_1_yanvarya_2006_g.
Ežemesâčnyj monitoring social’no-èkonomičeskogo položeniâ i samočuvstviâ naseleniâ 2015 g. – oktâbr’ 2018 g., Institut social’nogo analiza i prognozirovaniâ [Ежемесячный мониторинг социально-экономического положения и самочувствия населения 2015 г. – октябрь 2018 г., Институт социального анализа и прогнозирования], [online] https://www.ranepa.ru/images/News/2018-11/20-11-2018-monitoring.pdf.
Falkowski K., Bezpieczeństwo ekonomiczne Rosji w warunkach sankcji gospodarczych UE w kontekście posiadanych międzynarodowych przewag konkurencyjnych, „Studia Europejskie” 2015, nr 4, s. 153-172.
Federal’nyj konstitucionnyj zakon ot 22.03.2001 N 2-FKZ „O vnesenii izmenenij i dopolneniâ v Federal’nyj konstitucionnyj zakon «O Gosudarstvennom gimne Rossijskoj Federacii»” [Федеральный конституционный закон от 22.03.2001 N 2-ФКЗ „О внесении изменений и дополнения в Федеральный конституционный закон «О Государственном гимне Российской Федерации»”], [online] http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_30809/314699d9c3d43326957d5f11742c820d4ecc500b/.
Forbes: V Rossii sokratilos’ čislo dollarovyh milliarderov [Forbes: В России сократилось число долларовых миллиардеров], Delfi, 16 IV 2015, [online] https://www.delfi.lt/ru/abroad/russia/forbes-v-rossii-sokratilos-chislo-dollarovyh-milliarderov.d?id=67724090.
Gontmakher E., Assessing the Shadow Economy in Russia, Geopolitical Intelligence Services Reports Online, [online] https://www.gisreportsonline.com/r/russia-shadow-economy/.
Goscilo H., Putin as Celebrity and Cultural Icon, Routledge 2013, https://doi.org/10.4324/9780203108048. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203108048
Gudkov L., Priroda ‘Putinizma’ [Гудков Л., Природа ‘Путинизма’], ANO Levada-Centr, 15 XII 2009, [online] https://www.levada.ru/2009/12/15/lev-gudkov-priroda-putinizma/.
van Herpen M.H., Wojny Putina: Czeczenia, Gruzja, Ukraina 2014, przeł. M. Witkowska, J. Szajkowska, Warszawa 2014.
Hoffman D.E., The Oligarchs: Wealth and Power in the New Russia, New York 2011.
Hruŝeva N., Zuby proč ot Rossii! [Хрущева Н., Зубы проч от России!], ANO Levada-Centr, 7 VI 2021, [online] https://www.levada.ru/2021/06/07/zuby-proch-ot-rossii/.
Human Development Report 2020, Russian Federation, [online] https://hdr.undp.org/sites/default/files/Country-Profiles/RUS.pdf.
Index of Economic Freedom, [online] https://www.heritage.org/index/country/russia.
Inflacja – Federacja Rosyjska, Bank Światowy, [online] https://data.worldbank.org/indicator/FP.CPI.TOTL.ZG?locations=RU.
Informaciâ o social’no-èkonomičeskom položenii Rossii 2020 god, Rosstat [Информация о социально-экономическом положении России 2020 год, Росстат], [online] https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/6WHhWc1N/oper-12-2020.pdf.
Informaciâ o social’no-èkonomičeskom položenii Rossii, Rosstat [Информация о социальноэкономическом положении России, Росстат], [online] https://rosstat.gov.ru/compendium/document/50800.
Koncepciâ dolgosročnogo social’no-èkonomičeskogo razvitiâ Rossijskoj Federacii na period do 2020 goda [Концепция долгосрочного социально-экономического развития Российской Федерации на период до 2020 года], [online] https://docs.cntd.ru/document/902130343.
Konończuk W., „Sprawa Jukosu”. Przyczyny i konsekwencje, Warszawa 2006, [online] https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/prace_25_0.pdf.
Konsolidirovannye bûdžety sub’ektov Rossijskoj Federacii i bûdžetov territorial’nyh gosudarstvennyh vnebûdžetnyh fondov, Federal’noe kaznačejstvo [Консолидированные бюджеты субъектов Российской Федерации и бюджетов территориальных государственных внебюджетных фондов, Федеральное казначейство], [online] https://roskazna.gov.ru/ispolnenie-byudzhetov/konsolidirovannye-byudzhety-subektov/1019/.
Koškina Û., Dolâ rossiân s pât’û i bolee mikrozajmami dostigla pika za dva goda [Кошкина Ю., Доля россиян с пятью и более микрозаймами достигла пика за два года], RBC, 12 I 2022, [online] https://www.rbc.ru/finances/28/01/2022/61f292439a7947830ef2d93a.
Kosowska K., Rosyjski sektor naftowy wobec nowych wyzwań na rynku krajowym i zagranicznym, Kraków 2016.
Krymskij èffekt isčez [Крымский эффект исчез], ANO Levada-Centr, 9 XII 2020, [online] https://www.levada.ru/2020/12/09/krymskij-effekt-ischez/.
Kryzys gospodarczo-finansowy w Rosji. Uwarunkowania, przejawy, perspektywy, Warszawa 2015, [online] https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/raport_kryzys_w_rosji_net_0.pdf.
Kupina N.A., Ideologema „inostrannyj agent”: tri dnâ v iûle 2012 goda, „Političeskaâ lingvistika” [Купина Н.А., Идеологема „иностранный агент”: три дня в июле 2012 года, „Политическая лингвистика”] 2012, nr 3, s. 43-48.
Lucey C., Miller M., The Hunt for an Eternal Legacy: Putin and the Vampire Legend in Modern Russia, „Folklorica” 2018, no. 22, s. 25-56, https://doi.org/10.17161/folklorica.v22i.13563. DOI: https://doi.org/10.17161/folklorica.v22i.13563
Makowski Ł. i in., Dwie dekady transformacji gospodarczej i politycznej Federacji Rosyjskiej. Osiągnięcia, problemy, perspektywy, Poznań 2013.
Marciniak W., Rozgrabione imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, Kraków 2001.
Mazur M., Cybernetyczna teoria układów samodzielnych, Warszawa 1966.
Menkiszak M., Fischer E., Kryzys putinowskiego modelu gospodarki w Rosji, Analizy OSW, 17 XII 2014, [online] https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-12-17/kryzysputinowskiego-modelu-gospodarki-w-rosji.
Naval’nyj v tûrme uže 464 dnâ [Навальный в тюрме уже 464 дня], [online] https://navalny.com/.
Nisnevič Û.A., Administrativnaâ reforma: celi i rezul’taty, „Vestnik RUDN”, seriâ „Politologiâ” [Нисневич Ю.А., Административная реформа: цели и результаты, „Вестник РУДН”, серия „Политология”] 2008, nr 4, s. 5-16, [online] https://cyberleninka.ru/article/n/administrativnaya-reforma-tseli-i-rezultaty/viewer.
Odobrenie deâtel’nosti Vladimira Putina, Analitičeskij Centr Ûriâ Levady [Одобрение деятельности Владимира Путина, Аналитический Центр Юрия Левады], ANO Levada-Centr, [online] https://www.levada.ru/indikatory/.
Osnovnye social’no-èkonomičeskie pokazateli urovnâ žizni naseleniâ, Rossijskij statističeskij ežegodnik – 2009g. [Основные социально-экономические показатели уровня жизни населения, Российский статистический ежегодник – 2009г.], [online] https://gks.ru/bgd/regl/b09_13/IssWWW.exe/Stg/html1/06-01.htm.
Paszyc E., Wiśniewska I., Gospodarka rosyjska pod rządami Putina. Czynniki wzrostu i hamulce rozwoju, Warszawa 2005, [online] https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/prace-osw/2005-08-15/gospodarka-rosyjska-pod-rzadami-putina-czynniki-wzrostu-i-hamulce.
Pavlovskij G., 1999-2009. Demokratizaciâ Rossii. Hronika političeskoj preemstvennosti, Moskva [Павловский Г., 1999-2009. Демократизация России. Хроника политической преемственности, Москва] 2010.
Pavlovskij G., O negativnyh posledstviâh „letnego nastupleniâ” oppozicionnogo kursu Prezidenta RF men’šinstva: Analitičeskaâ zapiska [Павловский Г., О негативных последствиях „летнего наступления” оппозиционного курсу Президента РФ меньшинства: Аналитическая записка], 2 IX 2003, [online] https://regnum.ru/news/polit/152647.html.
Pis’mennaâ E., Sistema Kudrina. Istoriâ klûčevogo èkonomista putinskoj Rossii, Moskva [Письменная Е., Система Кудрина. История ключевого экономиста путинской России, Москва] 2013.
PKB – Federacja Rosyjska, Bank Światowy, [online] https://data.worldbank.org/indicator/NY-.GDP.MKTP.CD?locations=RU.
Poverty in Russia Public Policy and Private Responses, red. J. Klugman, Economic Development Institute of The World Bank, Washington 1997, [online] https://documents1.worldbank.org/curated/en/552951468759008099/pdf/multi-page.pdf.
Późny Putin. Koniec rozwoju, koniec stabilności, red. M. Menkiszak, Warszawa 2015.
Radi Kryma poterpim [Ради Крыма потерпим], ANO Levada-Centr, 11 XI 2014, [online] https://www.levada.ru/2014/11/11/radi-kryma-poterpim/.
Rogov K., Krizis: Novyj sezon, „Vedomosti” [Рогов К., Кризис: Новый сезон, „Ведомости”], 11 IX 2015.
Rogoża J., W cieniu Putina. Prezydentura Dmitrija Miedwiediewa, Warszawa 2011.
Rossijskaâ èkonomika. Nastoâŝee i perspektivy posle reform, red. E.G Âsina, Moskva [Российская экономика. Настоящее и перспективы после реформ, ред. Е.Г Ясина, Москва] 2019.
Rossijskij biznes pokazal sil’nejšee padenie pribyli za 16 let [Российский бизнес показал сильнейшее падение прибыли за 16 лет], FinExpertiza, 12 VIII 2020, [online] https://finexpertiza.ru/press-service/researches/2020/padenie-pribyli-za-16-let/.
Rosstat zafiksiroval sniženie doli malogo biznesa v èkonomike [Росстат зафиксировал снижение доли малого бизнеса в экономике], „Kommersant”, 28 I 2020, [online] https://www.kommersant.ru/doc/4234236.
Rosyjski kryzys finansowy 1998 roku, RosjaPL, 20 IV 2014, [online] https://www.rosjapl.info/historia-rosji-ukrainy-zsrr/gospodarka-rosji/rosyjski-kryzys-finansowy-1998-roku.html.
Sadowski J., Między Pałacem Rad a Pałacem Kultury. Studium kultury totalitarnej, Kraków 2009.
Sankcje UE wobec Rosji w sprawie Ukrainy (od 2014 r.), Rada Unii Europejskiej, [online] https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/sanctions/restrictive-measures-against-russia-overukraine/.
Sialitskaya Y., „Klątwa bogactwa” a polityka gospodarcza państwa [rozprawa doktorska], Poznań 2013.
Sobanet A., Generation Stalin: French Writers, the Fatherland, and the Cult of Personality, Bloomington 2018, https://doi.org/10.2307/j.ctv4ncnq1. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv4ncnq1
Stopa bezrobocia – Federacja Rosyjska, Bank Światowy, [online] https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS?locations=RU.
The European Union and Russia: Close Neighbours, Global Players, Strategic Partners, Luxembourg 2007, [online] https://eeas.europa.eu/archives/docs/russia/docs/russia_brochure07_en.pdf.
Tul’činskij G., Rossijskaâ političeskaâ kul’tura. Osobennosti i perspektivy, Sankt-Peterburg [Тульчинский Г., Российская политическая культура. Особенности и перспективы, Санкт-Петербург] 2015.
U.S. Decides to Grant Russia Status of ‘Market Economy’, The Wall Street Journal, 7 VII 2002, [online] https://www.wsj.com/articles/SB102338086855952080.
Ukaz Prezidenta Rossijskoj Federacii ot 21.07.2020 № 474 „O nacional’nyh celâh razvitiâ Rossijskoj Federacii na period do 2030 goda” [Указ Президента Российской Федерации от 21.07.2020 № 474 „О национальных целях развития Российской Федерации на период до 2030 года”], [online] http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202007210012.
Uroven’ žizni, Čislennost’ naseleniâ, imeûŝego sredneduševye denežnye dohody niže veličiny prožitočnogo minimuma, i deficit denežnogo dohoda, Rosstat [Уровень жизни, Численность населения, имеющего среднедушевые денежные доходы ниже величины прожиточного минимума, и дефицит денежного дохода, Росстат], [online] https://rosstat.gov.ru/folder/13397.
Volkov L., Putin uveren, čto graždane Rossii podderživaût priznanie DNR i LNR [Волков Л., Путин уверен, что граждане России поддерживают признание ДНР и ЛНР], ANO Levada-Centr, [online] https://www.levada.ru/2022/02/24/putin-uveren-chto-grazhdanerossii-podderzhivayut-priznanie-dnr-i-lnr-no-tak-li-eto-na-samom-dele-intervyu-denisavolkova/.
Vsesoûznaâ kommunističeskaâ partiâ (b) v rezolûciâh i rešeniâh s’ezdov, konferencij i plenumov CK (1898-1935), cz. 2: 1925-1935, Moskva [Всесоюзная коммунистическая партия (б) в резолюциях и решениях съездов, конференций и пленумов ЦК (1898-1935), cz. 2: 1925-1935, Москва] 1936, [online] http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/vkpb1926.htm.
Wiśniewska I., „Niewidzialna ręka… Kremla”. Kapitalizm państwowy po rosyjsku, Warszawa 2017, [online] https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/PUNKT_WIDZENIA_14.pdf.
Wiśniewska I., Dubas A., Rogoża J., Rosja w kryzysie: rok pierwszy, „Raport OSW”, 27 I 2010, [online] https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/Rosja%20w%20kryzysie%20rok%20pierwszy.pdf.
Zubarevič N.V., Gorina E.A., Social’nye rashody v Rossii: federal’nyj i regional’nye bûdžety, Moskva [Зубаревич Н.В., Горина Е.А., Социальные расходы в России: федеральный и региональные бюджеты, Москва] 2015, [online] https://www.hse.ru/data/2015/05/19/1097215048/2015_3q_SocialSpendings_fin_z.pdf.
Zygar M., Wszyscy ludzie Kremla. Tajne życie dworu Władimira Putina, przeł. A. Sowińska, Warszawa 2017.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.