Model kultury politycznej Marka Sobolewskiego
Przykład dostosowywania koncepcji teoretycznej Gabriela A. Almonda do warunków społeczeństwa socjalizmu
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.21.2024.90.16Keywords:
political culture, Marek Sobolewski, Gabriel A. Almond, socialism, theoretical modelAbstract
MAREK SOBOLEWSKI’S MODEL OF POLITICAL CULTURE AS AN EXAMPLE OF ADAPTATION OF GABRIEL ALMOND’S THEORETICAL CONCEPT TO THE CONDITIONS OF THE SOCIALIST SOCIETY
The article presents Marek Sobolewski’s attempt to adapt Gabriel A. Almond’s concept of political culture to the conditions of socialist regime and society. It focuses on the theoretical methods of accommodating the capitalist theoretical concept to the socio-political conditions of Poland in the 1970s. It emphasises the mechanisms and tools of constructing theoretical models used by Sobolewski, the strategy of moving away from speculation to the use of analogy, and highlights the usefulness of research intuition. It also displays Sobolewski’s endeavour to reflect within the theoretical concept the guiding principles of the socio-political order of the time. The article focuses on the theoretical rules of constructing and adapting models in the social sciences. Its purpose is not to assess the adequacy, usefulness or accuracy of the concept created, but to showcase the role of the scientific and political conditions of its creation and its theoretical and methodological dimensions.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Almond G.A., Powell G.B. Jr., Kultura polityczna, [w:] Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, red. i wybór: W. Derczyński, A. Jasińska‑Kania, J. Szacki, Warszawa 1975.
Google Scholar
Almond G.A., Verba S., The Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations, Princeton–New York 1963, https://doi.org/10.1515/9781400874569.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781400874569
Google Scholar
Barcikowski A., Panków I., Kultura polityczna społeczeństwa i jej uwarunkowania, [w:] Wprowadzenie do teorii polityki, t. 3, Subiektywny kontekst polityki, red. J.P. Gieorgica, Warszawa 1982.
Google Scholar
Biela A., Analogia w nauce, Warszawa 1989.
Google Scholar
Blok Z., Czynniki determinujące kulturę polityczną oraz modele kultury politycznej, [w:] Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad kulturą polityczną, red. Z. Blok, Poznań 2005.
Google Scholar
Blok Z., Pająk-Patkowska B., Kultura polityczna – propozycja pomiaru pojęcia, [w:] Kultura polityczna jako przedmiot badań, red. A. Sarnecki SJ, Kraków 2016.
Google Scholar
Blok Z., Wstęp, [w:] Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad kulturą polityczną, red. Z. Blok, Poznań 2005.
Google Scholar
Błaszczyk A., Kultura polityczna społeczeństwa polskiego, Warszawa 1990.
Google Scholar
Bodnar A., Stefanowicz J., Kultura polityczna, Warszawa 1981.
Google Scholar
Bokajło W., Niektóre teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad kulturą polityczną, [w:] Studia z teorii polityki, kultury politycznej i myśli politycznej, red. W. Bokajło, Wrocław 1996.
Google Scholar
Borowiec P., Konsekwencje twierdzenia, że „to nie przedmiot konstytuuje teorię, ale teoria swój przedmiot” oraz czy badanie zjawisk politycznych może się obyć bez wstępnej teorii?, [w:] Odmiany współczesnej nauki o polityce, t. 1, red. P. Borowiec, R. Kłosowicz, P. Ścigaj, Kraków 2014.
Google Scholar
Borucka-Arctowa M., Świadomość prawna a świadomość polityczna, [w:] Z badań nad kulturą polityczną, red. M. Sobolewski, Warszawa 1977.
Google Scholar
Citkowska-Kimla A., Między autonomią własnych poglądów a koniecznością wyborów politycznych. Marek Sobolewski wobec totalitaryzmów, [w:] M. Sobolewski, Faszyzm i komunizm.
Google Scholar
Wybór pism, wybór i oprac. A. Citkowska-Kimla, Kraków 2020.
Google Scholar
Dziadkowiec J., Spekulacja jako teoria naukowa i jej związki z praktyką, [w:] Między spekulacją a namysłem. Ku źródłom badania filozoficznego, red. A. Przyłębski, Poznań 2006.
Google Scholar
Dzieje kultury politycznej w Polsce, red. J.A. Gierowski, Toruń 1974.
Google Scholar
Dzwończyk J., Kultura polityczna jako przedmiot polskich badań empirycznych, [w:] Politologia teoretyczna w Polsce. Bilans 50-lecia. Wybrane zagadnienia, red. Z. Blok, A. Stelmach, Poznań 2023.
Google Scholar
Filipiak T., Modele kultury politycznej socjalizmu, [w:] Teoria polityki i stosunków międzynarodowych (niektóre problemy), red. E.J. Pałyga, W.J. Szczepański, Warszawa 1979.
Google Scholar
Jasińska A., Siemieńska R., Wzory osobowe socjalizmu, Warszawa 1975.
Google Scholar
Jaskólski M., Wstęp, [w:] M. Sobolewski, Pisma nieznane i rozproszone, red. K. Chojnicka, M. Jaskólski, Kraków 2003.
Google Scholar
Krauz-Mozer B., Kultura polityczna w ujęciu socjologicznym, [w:] Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad kulturą polityczną, red. Z. Blok, Poznań 2005.
Google Scholar
Krzynówek-Arndt A., Konstytucyjna kultura polityczna w pluralistycznych społeczeństwach demokratycznych: perspektywa liberalnopolityczna i propozycja typologii, [w:] Kultura polityczna jako przedmiot badań, red. A. Sarnecki SJ, Kraków 2016.
Google Scholar
Kultura polityczna społeczeństwa polskiego (1983-1985), cz. 1, Zagadnienia ogólne, teoretyczne i metodologiczne, red. F. Ryszka, Warszawa 1987.
Google Scholar
Kułakowska M., Sposoby rozumienia i operacjonalizacji poszczególnych elementów kultury politycznej,
Google Scholar
[w:] Politologia teoretyczna w Polsce. Bilans 50-lecia. Wybrane zagadnienia, red. Z. Blok, A. Stelmach, Poznań 2023.
Google Scholar
Ludwikowski R.R., Polska kultura polityczna. Mity, tradycje i współczesność, Wrocław–Kraków 1980.
Google Scholar
Łabędź K., Dyskurs nad pojęciem kultury politycznej w polskiej literaturze naukowej, [w:] Kultura polityczna jako przedmiot badań, red. A. Sarnecki SJ, Kraków 2016.
Google Scholar
Łabędź K., Koncepcje kultury politycznej w polskiej politologii, [w:] Politologia teoretyczna w Polsce.
Google Scholar
Bilans 50-lecia. Wybrane zagadnienia, red. Z. Blok, A. Stelmach, Poznań 2023.
Google Scholar
Łabędź K., Proces kształtowania się demokratycznej kultury politycznej, „Polityka i Społeczeństwo” 2006, nr 3.
Google Scholar
Majchrowski J.M., Marek Feliks Sobolewski (1925-1983), [w:] Jubileuszowa Księga Nauk Politycznych.
Google Scholar
Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. A. Zięba, Kraków 2015.
Google Scholar
Markiewicz W., Kultura polityczna a rozwój społeczny, [w:] Marksizm i procesy rozwoju społecznego, red. W. Wesołowski, Warszawa 1979.
Google Scholar
Markiewicz W., Kultura polityczna jako przedmiot badań naukowych, „Kultura i Społeczeństwo” 1976, nr 4.
Google Scholar
Markiewicz W., Socjologia a służba społeczna, Poznań 1972.
Google Scholar
Markiewicz W., Stan teraźniejszy kultury politycznej społeczeństwa polskiego, [w:] Władza, naród, tożsamość. Studia dedykowane Profesorowi Hieronimowi Kubiakowi, red. K. Gorlach, M. Niezgoda, Z. Seręga, Kraków 2004.
Google Scholar
Młyniec E., Kultura polityczna i jej uwarunkowania, [w:] Elementy metodologii nauki o polityce. Rozważania pojęciowe, red. M. Surmaczyński, Wrocław 1989.
Google Scholar
Nauka o polityce. Podręcznik akademicki, red. A. Bodnar, Warszawa 1984.
Google Scholar
Nauka o polityce. Podręcznik akademicki, red. A. Bodnar, Warszawa 1988.
Google Scholar
Nowacki G., Kultura polityczna pokolenia „Sierpnia 80”, Warszawa 1991.
Google Scholar
Nowacki G., Kultura polityczna pokolenia „Sierpnia 80” (studium teoretyczno-empiryczne o kulturze politycznej pokolenia, które zaczęło się kształtować na początku lat osiemdziesiątych), Warszawa 1988.
Google Scholar
Ociepka F., O ideologicznym zaangażowaniu marksistowskich nauk społecznych, [w:] Marksizm i procesy rozwoju społecznego, red. W. Wesołowski, Warszawa 1979.
Google Scholar
Opałek K., Pojęcia „kultury” i „stylu” w nauce o polityce i w prawoznawstwie, Warszawa 1976.
Google Scholar
Perlikowski Ł., Nowakowski P., Paradygmat badań nad kulturą polityczną w Polsce, [w:] Politologia teoretyczna w Polsce. Bilans 50-lecia. Wybrane zagadnienia, red. Z. Blok, A. Stelmach, Poznań 2023.
Google Scholar
Ryszka F., Nauka o polityce a jej nauczanie, Warszawa 1991.
Google Scholar
Ryszka F., Nauka o polityce. Rozważania metodologiczne, Warszawa 1988.
Google Scholar
Sobolewski M., Model socjalistycznej kultury politycznej (próba konceptualizacji tematu), [w:] Z badań nad kulturą polityczną, red. M. Sobolewski, Warszawa 1977.
Google Scholar
Sobolewski M., Obywatele w stanie wyjątkowym, [w:] M. Sobolewski, Pisma nieznane i rozproszone, red. K. Chojnicka, M. Jaskólski, Kraków 2003.
Google Scholar
Szczegóła L., Problemy badań nad kulturą polityczną „schyłkowej” fazy PRL, [w:] Meandry modernizacji, red. D. Bazuń, R. Domke, M. Kwiatkowski, Toruń 2020.
Google Scholar
Śliwa M., Inspiracje badawcze Profesora Marka Sobolewskiego nad zjawiskiem kryzysu parlamentaryzmu, [w:] Prawo konstytucyjne, doktryny polityczne, partie polityczne. Śladami idei Marka Sobolewskiego, red. J.M. Majchrowski, A. Zięba, Kraków 2015.
Google Scholar
Śliwa M., Przegląd stanu badań nad kulturą polityczną w Polsce w XX wieku, [w:] Kultura polityczna jako przedmiot badań, red. A. Sarnecki SJ, Kraków 2016.
Google Scholar
Tyszka A., Antropologiczna i socjologiczna perspektywa badania kultury współczesnej, „Kultura i Społeczeństwo” 1981, t. 25, nr 1-2.
Google Scholar
Wiatr J.J., Socjologia stosunków politycznych, Warszawa 1977.
Google Scholar
Wiatr J.J., Społeczeństwo. Wstęp do socjologii systematycznej, Warszawa 1973.
Google Scholar
Wiśniewski S., Kultura polityczna. Analiza pojęcia i definicja, „Nauki Ekonomiczne” 1988, z. 29.
Google Scholar
Woleński J., Problemy metodologiczne definiowania pojęcia „kultura polityczna”, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Nauk Politycznych” 1980, z. 14.
Google Scholar
Sobolewski M., Wstęp, [w:] Z badań nad kulturą polityczną, red. M. Sobolewski, Warszawa 1977.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
