Świętość polityczna w XXI wieku. Między sakralizacją a polityzacją
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.21.2024.94.07Keywords:
sanctity, Christianity, secularization, sacralization, axiology of politicsAbstract
POLITICAL SANCTITY IN THE 21ST CENTURY: BETWEEN SACRALIZATION AND POLITICIZATION
Religion and faith belong to the realm of sanctity but do not fully encompass it. While sanctity fuels religion in both an ontological and phenomenological sense, it can also shape politics in terms of values and morality. Throughout the history of Western civilization, sacrosanct religions have intersected with politics so frequently that the latter can hardly be imagined without the influence of Christianity. Despite ongoing secularization in the 21st century, sanctity as a value remains present in Western politics, which continues to require a foundation in axiology. This article examines the contemporary meanings and functions of political sanctity, which have emerged through the “sacralization” of secular politics and the politicization of sanctity. These two processes are reshaping political axiology in an era of uncertainty. In crisis-prone circumstances exacerbated by the COVID-19 pandemic and economic, inequality political sanctity provides a sense of reassurance while legitimizing politicians and their policies. Finally, the article explores the context and consequences of the sacralization of politics.
Downloads
References
Applebaum A., Twilight of Democracy. The Seductive Lure of Authoritarianism, New York 2020.
Arystoteles, Polityka, tłum. L. Piotrowicz, Kraków 1964.
Bała P., Invocatio Dei w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. w perspektywie porównawczej i historycznej, „Studia Erasmiana Wratislaviensia” 2011, nr 5.
Bar W., Sprawy beatyfikacyjne Roberta Schumana i Alcidego De Gasperiego w aspekcie ich waloru eklezjalnego, „Roczniki Nauk Prawnych” 2016, t. 26, nr 3. DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2016.26.3-5
Bauman Z., Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość, Warszawa 2017. DOI: https://doi.org/10.14515/monitoring.2018.6.22
Bińczyk E., Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa 2018.
Blinken Says U.S. Has `Sacrosanct’ Commitment to NATO’s Article 5, Reuters, 7 III 2022, https://tinyurl.com/2nskc794.
Blok Z., O polityczności, polityce i politologii, Poznań 2009.
Cat-Mackiewicz S., Kropki nad i. Dziś i jutro, Kraków 2012.
Church W.F., Richelieu and Reason of State, Princeton 1972.
Cohen S., The Three Crowns. Structures of Communal Politics in Early Rabbinic Jewry, New York–Melbourne 1990. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511520617
Crouch C., Post-Democracy, Cambridge–Malden 2004.
Democracy Index 2021. The China Challenge, The Economist Intelligence Unit, London 2022, [online] https://www.eiu.com/n/campaigns/democracy-index-2021/.
DiBianca Fasoli A., Saunders A., Andrade I., What is Moral Sanctity? Sanctity in the Moral Worldviews of U.S. Political Liberals, „The Social Science Journal” 2018, vol. 55, no. 4. DOI: https://doi.org/10.1016/j.soscij.2018.03.002
Eliade M., Aspekty mitu, Warszawa 1998.
Ellul J., La subversion du christianisme, Paris 1984.
Gale Garrigues L., Why Costa Rica Tops the Happiness Index, „YES!” 2019, 31 I, [online] https://www.yesmagazine.org/issue/climate-action/2019/01/31/why-costa-rica-tops-thehappiness-index.
Galindo G., EU Founder Robert Schuman on Path to Sainthood, Politico, 19 VI 2021, [online] https://www.politico.eu/article/robert-schuman-saint-european-union-founder/.
Górny M., Mijalski M., Szczęście jako cel polityki państwa – analiza przypadku Zjednoczonych Emiratów Arabskich, „Przegląd Orientalistyczny” 2020, nr 2-3.
Hartig H., About Six-in-ten Americans Say Abortion Should Be Legal in All or Most Cases, Pew Research Center, 13 VI 2022, [online] https://tinyurl.com/yebhrnjb.
Hobbes T., Leviathan, London 1651, [online] https://www.gutenberg.org/files/3207/3207-h/3207-h.htm.
Instaurer la confiance pour renforcer la démocratie, OECD, 13 VII 2022, [online] https://www.oecd-ilibrary.org/governance/instaurer-la-confiance-pour-renforcer-la-democratie_f6a31728-fr.
Jan Paweł II, Encyklika społeczna „Centesimus Annus”, 1991 (25), [online] https://tinyurl.com/3dcz7njt.
Kaczyński: w ciągu kilku lat rocznie będziemy mogli wydać na służbę zdrowia 150-160 mld zł (opis), forsal.pl, 19 IX 2019, [online] https://tinyurl.com/2vryky68, 4 I 2022.
Karwat M., O statusie pojęcia „polityczności”, „Studia Politologiczne” 2015, vol. 37.
Kołakowski L., Obecność mitu, Warszawa 2005.
Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, Sobór Watykański II, 1964 (39-42), [online] https://tinyurl.com/3n43ykk4.
Konstytucja duszpasterska o kościele w świecie współczesnym „Gaudium et Spes”, Sobór Watykański II, 1965 (22), [online] https://tinyurl.com/4u5vx78t.
Kowalczyk S., Podstawy światopoglądu chrześcijańskiego, Wrocław 1995.
Leszczyński D., Polityczna eschatologia, Wrocław 2018.
Luckmann T., Niewidzialna religia, Kraków 2011.
Machiavelli N., The Prince, Florence 1532, [online] http://www.gutenberg.org/files/1232/1232-h/1232-h.htm.
Maskovsky J., Bjork-James S., Introduction, [w:] Beyond Populism: Angry Politics and the Twilight of Neoliberalism, red. J. Maskovsky, S. Bjork-James, Morgantown 2019.
Metz J.B., Teologia Polityczna, Kraków 2000.
Mojsik T., Charisma i charis (charis/charites) w świecie antycznym, [w:] Charyzma. Jej funkcja w życiu religijnym, politycznym i społecznym, red. J. Sieradzan, Białystok 2008.
Napiórkowski M., Turbopatriotyzm, Wołowiec 2019.
Norris P., Inglehart R., Sacred and Secular: Religion and Politics Worldwide, Cambridge 2004. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511791017
Pawełczyk P., Socjotechniczne aspekty gry politycznej, Poznań 2003.
Prezes PiS jest jak punk. Sondaż o cechach liderów, rp.pl, 1 VIII 2021, [online] https://tinyurl.com/c2u9tb3k.
Public Trust in Government: 1958-2022, Pew Research Center, 6 VI 2022, [online] https://www.pewresearch.org/politics/2022/06/06/public-trust-in-government-1958-2022/.
Rancière J., On the Shores of Politics, Verso 2021 [e-book].
Ryszka F., O pojęciu polityki, Warszawa 1992.
Rzegocki A., Idea raison d’état w przeszłości i w kontekście współczesnej integracji europejskiej, Warszawa 2003.
Samsonowicz H., Mity w świadomości historycznej Polaków, [w:] Oblicza polskości, red. A. Kłoskowska, Warszawa 1990.
Sakralizacja, [w:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/sakralizacja; 3971329.html, 12 III 2021.
Schmitt C., Pojęcie polityczności, [w:] C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012.
Smith M., Left-wing vs Right-wing: It’s Complicated, YouGov, 14 VIII 2019 [online] https://yougov.co.uk/topics/politics/articles-reports/2019/08/14/left-wing-vs-right-wing-its-complicated.
Sondaż. Polacy wskazali swoje autorytety. Lewandowski, Wałęsa, Braun i Jaworowicz, wprost.pl, 7 VI 2022, [online] https://tinyurl.com/5b5ab8cf.
Stachowiak P., Alcide De Gasperi, czyli o świętości w polityce, [online] https://tinyurl.com/4nnyppb6.
Staniszkis J., O władzy i bezsilności, Kraków 2006.
Steiger H., Peace Treaties from Paris to Versailles, [w:] Peace Treaties and International Law in European History. From the Late Middle Ages to World War One, red. R. Lesaffer, Cambridge 2004. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511494239.004
Szoszyn R., Ateizm po komunizmie, „Rzeczpospolita” 2016, 28 I, [online] https://www.rp.pl/spoleczenstwo/art11224281-ateizm-po-komunizmie.
Świętość, [w:] Słownik język polskiego PWN, [online] https://sjp.pwn.pl/sjp/swietosc;2528385.html.
Taleb N.N., The Black Swan. The Impact of the Highly Improbable, New York 2007 [e-book].
Tamir Ch. [et al.], The Global God Divide, Pew Research Center, 20 VII 2020, [online] https://tinyurl.com/katxb74p.
Traité de Sainte Alliance, 1815, [online] https://mjp.univ-perp.fr/traites/1815sainte.htm.
Tumiłowicz B., Nacjonalizm przybiera na sile, „Tygodnik Przegląd”, 9 V 2022, [online] https://www.tygodnikprzeglad.pl/nacjonalizm-przybiera-sile/.
Tykfer M., Świętość na nowym zasadach, „Przewodnik Katolicki” 2017, nr 29, [online] https://tinyurl.com/yc4c9hb4, 12 III 2021.
Villa V., Four-in-ten Countries and Territories Worldwide Had Blasphemy Laws in 2019, Pew Research Center, 25 I 2022, [online] https://tinyurl.com/2p8vm2ar.
White J.R., Political Eschatology. A Theology of Antigovernmental Extremism, „American Behavioral Scientist” 2001, vol. 44, no. 6. DOI: https://doi.org/10.1177/00027640121956601
World Happiness Report 2022, Sustainable Development Solutions Network, red. J.F. Helliwell [et al.], New York 2022, [online] https://worldhappiness.report/ed/2022/.
Webe M., Polityka jako zawód i powołanie. Wybór pism, Kraków–Warszawa 1998.
Wójcik W., Doktryny średniowieczne o stosunku władz i udzielaniu pomocy świeckiej, „Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny” 1967, vol. 10, nr 1-2. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1967.10.1-2.05
Zürn M., Politicization Compared: At National, European, and Global Levels, „Journal of European Public Policy” 2019, vol. 26, no. 7. DOI: https://doi.org/10.1080/13501763.2019.1619188
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
