Ołtarz Wita Stwosza
Efekt zakończonych prac badawczych i konserwatorskich prowadzonych w latach 2015–2021
DOI:
https://doi.org/10.36123/RK.2021.87.02Słowa kluczowe:
konserwacja ołtarza Wita Stwosza, konserwacja Ołtarza Mariackiego, ołtarz Wita Stwosza, Ołtarz Mariacki, Wit StwoszAbstrakt
Artykuł niniejszy dotyczy prac badawczych i konserwatorskich ołtarza Wita Stwosza w krakowskiej bazylice Mariackiej, prowadzonych w latach 2015–2021. Zawiera najistotniejsze informacje – wybrane z obszernego zakresu interdyscyplinarnych badań i analiz – które charakteryzują istotę podjętych działań, omawia ramy ingerencji konserwatorskiej oraz wymienia zasadnicze osiągnięcia, odkrycia i potwierdzenia autentyczności dzieła, omawia jego datowanie, opisuje, jakich dokonano zmian i co zweryfikowano dzięki zakończonym pracom. Dzieje ochrony i konserwacji ołtarza Wita Stwosza są ściśle związane z historią Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i jej wybitnymi reprezentantami. Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki krakowskiej Akademii ma w tych dziejach znaczący udział.
Bibliografia
Adamowicz Jarosław, Mistrz Rodziny Marii. Dzieła malarstwa tablicowego jednego z krakowskich warsztatów cechowych przełomu XV i XVI wieku / The Master of the Holy Kinship. Works from a panel painting guild workshop in Krakow from the turn of the 16th century, Kraków 2018.
Adamowicz Jarosław, Program badawczo-konserwatorski wielkiego ołtarza Wita Stwosza w bazylice Mariackiej w Krakowie realizowany w latach 2015–2020/2021 w kontekście jego historii konserwacji, w: Studia jubileuszowe 70 lat Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, red. Małgorzata Nowalińska, Kraków 2020.
Białostocki Jan, Sztuka XV wieku, od Parlerów do Dürera, Warszawa 2010.
Bocheński Zbigniew, Uzbrojenie w krakowskich dziełach Wita Stwosza, „Rocznik Krakowski”, T. 26: 1935.
Bratasz Łukasz, Kozłowski Roman, Świątkowska Barbara, „Analiza ryzyka”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r. – styczeń 2021 r.”, t. 2, red. Jarosław Adamowicz.
Cracovia artificum: 1300–1500, wyd. Jan Ptaśnik, „Źródła do Histori Sztuki i Cywilizacji w Polsce”, t. 4, Kraków 1917.
Dettloff Szczęsny, Krakowski projekt na ołtarz bamberski Wita Stwosza, „Rocznik Krakowski”, T. 26: 1935.
Dettloff Szczęsny, Przyczynki do genealogii rodziny Wita Stwosza, „Rocznik Krakowski”, T. 26: 1935.
Dobrowolski Tadeusz, Wystawa polskiej sztuki gotyckiej w Warszawie, „Rocznik Krakowski”, T. 26, 1935.
Dobrowolski Tadeusz, Życie, twórczość i znaczenie społeczne artystów polskich i w Polsce pracujących w okresie późnego gotyku (1440–1520). Z pogranicza historii, teorii i socjologii, Wrocław–Warszawa–Kraków 1965.
„Dokumentacja rysunkowa, Ołtarz Mariacki Wita Stwosza”, rys. Anna Lutomska, PP Pracownie Konserwacji Zabytków, Kraków 1983.
„Dokumentacja rysunkowa, ołtarz Wita Stwosza”, oprac. Marian Paciorek, Agnieszka Luboń, Kraków 1999.
Essenwein August v., Die mittelalterlichen Kunstdenkmale der Stadt Krakau, Leipzig 1869.
Friedberg Marian, Ołtarz krakowski Wita Stwosza. Studium archiwalne, „Przegląd Zachodni”, 1952, nr 7–8.
Gadomski Jerzy, Ołtarz Mariacki Wita Stwosza i jego wzory, w: Kraków w czasach Wita Stwosza, red. Jan M. Małecki, Kraków 1986.
Gadomski Jerzy, Ołtarz Mariacki 1477–1489, w: Wit Stwosz w Krakowie, red. Lech Kalinowski i Franciszek Stolot, Kraków 1987.
Gadomski Jerzy, Wit Stwosz w Krakowie – pytania bez odpowiedzi, w: Wokół Wita Stwosza, red. Dobrosława Horzela, Adam Organisty, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2005.
Grabowski Ambroży, Kraków i jego okolice, Kraków 1836.
Grabowski Ambroży, Wit z Krakowa Stwosz snycerz wieku XV., w: 1844–1850. Rękopisy i artykuły Ambrożego Grabowskiego.
Gutkowska Maria, Ubiory w Ołtarzu Mariackim Stwosza na tle zabytków wieku XV, „Rocznik Krakowski”, T. 26: 1935.
Instytut Odlewnictwa w Krakowie, „Analizy tomografią komputerową”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r.–styczeń 2021 r.”, t. 2, red. Jarosław Adamowicz.
Karczmarczyk Stanisław, „Sprawozdanie z wyników badań i pomiarów struktury budowlano-konstrukcyjnej towarzyszących konserwacji ołtarza Wita Stwosza”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r. – styczeń 2021 r.”, t. 2, red. Jarosław Adamowicz.
Komornicki Stefan, Szydłowski Thadée. Le retable de Notre-Dame à Cracovie, „Rocznik Krakowski”, T. 26:1935.
Kopera Feliks, Wit Stwosz w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, T. 10: 1907.
Korpal Grażyna, Martynowicz Iwona, Adamowicz Jarosław, Postaci krakowskiej Akademii w kontekście historii konserwacji ołtarza Wita Stwosza w bazylice Mariackiej, „Wiadomości ASP”, 2018, nr 83.
Krasnowolski Bogusław, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie 1950–2020. Geneza, historia, znaczenie dla ochrony dziedzictwa, red. Marta Lempart-Geratowska, Kraków 2021.
Łodyńska-Kosińska Maria, Ikonographische Zyklen im krakauer Hochaltar der Marienkirche von Veit Stoss / Problem cyklu ikonograficznego w Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza, „Folia Historiae Artium”, T. 25: 1989.
Marcinkowski Wojciech, Uwagi o typie krakowskiej nastawy Wita Stwosza, „Folia Historiae Artium”, T. 25, 1989.
„Ołtarz główny Wita Stwosza w kościele Najświętszej Marii Panny w Krakowie. Ekspertyza konserwatorska stanu zachowania ołtarza wykonana na zlecenie Urzędu Miasta Krakowa”, Narodowy Instytut Dziedzictwa, materiały przejęte po PP PKZ Kraków, Kraków 1983.
Ostrowski Roman, Tusznio Radosław, „Raport z sesji testowej urządzeń laserowych”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r. – styczeń 2021 r.”, t. 2, red. Jarosław Adamowicz.
Paciorek Marian, Luboń Agnieszka, „Dokumentacja prac przy odczyszczeniu i konserwatorskim przeglądzie Ołtarza Mariackiego w kościele archiprezbiterialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie”, Kraków 1999, Archiwum kościoła Mariackiego / Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.
Pencakowski Paweł, „Ikonografia historyczna ołtarza Wita Stwosza z czasów przed jego konserwacją z lat 1866–1871. Opisy i analizy”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r. – styczeń 2021 r.”, t. 1, red. Jarosław Adamowicz.
Pilikowski Michał, Józef Peszka i Józef Brodowski – założyciele Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, „Wiadomości ASP”, 2012, nr 59.
Pilikowski Michał, Piękna historia. Krakowska Akademia Sztuk Pięknych w latach 1818–1939, Kraków 2018.
Ptak Wojciech, „Analiza dendrologiczna”, w:„Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym p.w. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja badawcza. Październik 2015 r.– styczeń 2021 r.”, t. 1/4, red. Jarosław Adamowicz.
Ptaśnik Jan, Ze studiów nad Witem Stwoszem i jego rodziną, „Rocznik Krakowski”, T. 13: 1911.
Seweryn Tadeusz, Warsztat malarski Stwosza, „Sztuki Piękne”, 1933, t. 9, nr 6.
Skubiszewski Piotr, Cykl wielkanocny w Ołtarzu Mariackim Wita Stosza, „Rocznik Historii Sztuki”, T. 12: 1981.
Strojecki Marcin, „Raport o stanie warunków środowiskowych”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie.
Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r. – styczeń 2021 r.”, t. 2, red. Jarosław Adamowicz.
Szydłowski Tadeusz, O polichromii Ołtarza Mariackiego, „Sztuki Piękne”, 1933, t. 9, nr 6.
Szydłowski Tadeusz, O Wita Stwosza Ołtarzu Mariackim i jego pierwotnym wyglądzie, „Prace Komisji Historii Sztuki”, 1920, t. 2, z. 1.
Szydłowski Tadeusz, Pokłosie rocznicy Wita Stwosza, „Rocznik Krakowski”, T. 26: 1935.
Szydłowski Tadeusz, Ze studiów nad Stwoszem i sztuką jego czasów, „Rocznik Krakowski”, T. 26: 1935.
Szydłowski Tadeusz, „Zmartwychwstanie”. Płaskorzeźba w Mariackim Ołtarzu Stwosza, „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, 1933, nr 106; „Kurier Literacko-Naukowy”, nr 16.
Ślesiński Władysław, Nauczanie konserwacji zabytków dawniej i dziś, „Ochrona Zabytków”, 1971, t. 24, nr 2.
Ślesiński Władysław, Z dziejów nauczania technologii i technik malarskich, „Ochrona Zabytków”, 1965, t. 18, nr 3.
W 500-lecie ołtarza Mariackiego Wita Stwosza, „Folia Historiae Artium”, T. 25: 1989.
Walczak Marek, Wit Stwosz i architektura w Krakowie, w: Wokół Wita Stwosza, red. Dobrosława Horzela, Adam Organisty, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2005.
Walczy Łukasz, Dzieje konserwacji ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie, Biblioteka Krakowska, nr 157, Kraków 2012.
Ważny Tomasz, Barbara Gmińska-Nowak, „Analiza dendrochronologiczna”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r. – styczeń 2021 r.”, t. 2, red. Jarosław Adamowicz.
Wit Stosz. Studia o sztuce i recepcji, red. Adam S. Labuda, Poznań–Warszawa 1986.
Wit Stwosz w Krakowie, red. Lech Kalinowski, Franciszek Stolot, Kraków 1987.
Wokół Wita Stwosza, red. Dobrosława Horzela, Adam Organisty, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2005.
Wokół Wita Stwosza. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej w Muzeum Narodowym w Krakowie 19–22 maja 2005, Studia i Materiały MNK, Kraków 2006.
Zambrzycki Piotr, Selerowicz Anna, „Badania kamerą hiperspektralną”, w: „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza (1477–1489), w kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Krakowie. Dokumentacja opisowa. Październik 2015 r. – styczeń 2021 r.”, t. 2, red. Jarosław Adamowicz.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Szczegóły zob. w zakładce Prawa autorskie i udostępnianie.
