Mechanizmy identyfikacji wątków katastroficznych w dyskursie medialnym
DOI:
https://doi.org/10.12797/Keywords:
catastrophism, crisis, catastrophic threads, media discourse, discourse analysisAbstract
THE MECHANISMS OF IDENTIFYING CATASTROPHIC THREADS IN MEDIA DISCOURSE
The Great War, the October Revolution, not even the World War II have managed to put catastrophism to an end. Each one of these cataclysms materialized fears, on which the catastrophisms, acknowledged as an specific ideological formation, had fed on, but some of them throughout the second part of the twentieth century have changed its forms and revised themselves. The catastrophic moods are undoubtedly fanned by the media, which are probably the most effective at it, given the fact that the media discourses are the ones commonly observed in mediatized society. The purpose of this article is to present a theoretical and methodological concept, which enables identifying the catastrophic treads in the media discourse. The purpose of identifying the catastrophic threads in media discourse can be served by two research methods - the content analisys and the discourse analysis. The usage of both these methods enables reconstitution of both static (lexical semantic) and dynamic (taking into the account the relations of signs to interpreters, therefore pragmatic) discourse structures. The main goal of content analysis is to identify the catastrophic threads, while the discourse analysis enables identyfying discoursive manifestations of catastrophic threads, which I acknowledge simply as the catastrophic threads in context, it’s scope being the functional, axiological and ontological domain of discourse.
References
Arendt H., Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, tłum. M. Godyń, W. Madej, Warszawa 1994.
Awdiejew A., Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, Kraków 1987.
Balcerzan E., Notatka o katastrofizmie, „Studia polonistyczne” 1978, nr 5.
Bartyzel J., „Kryzys” czy „przesilenie”? Mesjanizm jako próba przezwyciężenia świadomości katastroficznej, Łódź 1979. Przedruk w: „Pressje” 2012, teka 28, s. 120-144, https://pressje.pl/media/pressje_shop/article/article__issue_383.pdf.
Białek-Szwed O., Obrazy agresji w mediach – próba analizy problemu, [w:] Iwona Hofman, Danuta Kępa-Figura (red.), Współczesne media. Język mediów, Lublin 2013, s. 327-349.
Dabert D., Mowa kontrolowana. Szkice o języku publicznym w Polsce po 1989 roku, Poznań 2003.
Dawson Ch., Postęp i religia. Studium historyczne, tłum. H. Bednarek, Warszawa 1958.
Dijk T. A. van, Badania nad dyskursem, [w:] Teun A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces, tłum. G. Grochowski, Warszawa 2010, s. 9-44.
Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja kulturowa, Warszawa 1998.
Dziadek A., Katastrofizm – przypadek Anatola Sterna, [w:] Jerzy Fiećko, Jens Herlth, Krzysztof Trybuś (red.), Katastrofizm polski w XIX i XX wieku; idee, obrazy, konsekwencje, Poznań 2014, s. 43-156.
Fiećko J., Katastrofizm romantyków: Malczewski, Mickiewicz, Krasiński, Słowacki. Krótki kurs, [w:] Jerzy Fiećko, Jens Herlth, Krzysztof Trybuś (red.), Katastrofizm polski w XIX i XX wieku; idee, obrazy, konsekwencje, Poznań 2014, s. 59-85.
Fukuyama F., Koniec historii, Kraków 2009.
Gajda S., Tekst/dyskurs oraz jego analiza i interpretacja [w:] Maria Krauz, Stanisław Gajda (red.), Współczesne analizy dyskursu. Kognitywna analiza dyskursu a inne metody badawcze, Rzeszów 2005, s. 11-20.
Gawor L., Katastrofizm konsekwentny. O poglądach Mariana Zdziechowskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza, Lublin 1998.
Gawor L., Katastrofizm w polskiej myśli społecznej i filozofii 1918-1939, Lublin 1999.
Gawor L., Próba typologii myśli katastroficznej, „Kultura i wartości” 2015, nr 13, s. 9-26.
Grzymski J., Metafora „Europy”, [w:] Bohdan Kaczmarek (red.), Metafory polityki 4, Warszawa 2013, s. 168-186.
Herlth J., Nad przepaścią. Wątki katastroficzne w retoryce mesjanizmu polskiego, „Pamiętnik Literacki” 2011, nr 1, s. 77-91.
Herlth J., Epickość życia nowoczesnego: obrazowość estetyczna i wzorce postępowania katastrofizmu polskiego, [w:] Jerzy Fiećko, Jens Herlth, Krzysztof Trybuś (red.), Katastrofizm polski w XIX i XX wieku: idee, obrazy, konsekwencje, Poznań 2014, s. 255-268.
Hymes D., Socjolingwistyka i etnografia mówienia, [w:] Michał Głowiński (oprac.), Język i społeczeństwo, Warszawa 1980, s. 41-82.
Jastrzębski Z., Literatura pokolenia wojennego wobec dwudziestolecia, Warszawa 1969.
Jastrzębska G., Człowiek w obliczu katastrofy. Antropologia filozoficzna teorii katastroficznych, [w:] Jakub Litwin (red.), Zagadnienia historiozoficzne, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1977, s. 225-259.
Kaczorowski B., Literatura polska: epoki literackie, prądy i kierunki, dzieła i twórcy, Warszawa 2007.
Kamińska-Szmaj I., Judzi, zohydza, ze czci oziera. Język propagandy politycznej w prasie 1919-1923, Wrocław 1994, http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-5589.pdf.
Kawka M., Dyskurs i tekst, [w:] Józef Szocki, Krzysztof Woźniakowski (red.), Literatura, prasa, biblioteka. Studia i szkice ofiarowane profesorowi Jerzemu Jarowieckiemu w 65-lecie urodzin i 40-lecie pracy naukowej, Kraków 1997, s. 87-94.
Kawka M., Dyskurs szkolny, Kraków 1999.
Kawka M., Sytuacja wypowiadania, wypowiedź a wskaźniki kontekstualizacji w tekście, [w:] Jan Ożdżyński, Teodezja Rittel (red.), Konteksty kulturowe dyskursie edukacyjnym, Kraków 2002, s. 25-36.
Kawka M., Sześć dyskursów o języku, Skopje 2012.
Kawka M., O badaniu języka dyskursu medialnego, „Media i Społeczeństwo. Medioznawstwo - komunikologia - semiologia - socjologia mediów - media a pedagogika” 2014, nr 4, s. 164-171.
Kawka M., Językoznawcze oblicza prasoznawstwa, [w:] Maciej Kawka, Ryszard Filas, Paweł Płaneta (red.), Zeszyty Prasoznawcze. Analiza zawartości [1957-2012]. Metody, tematy, autorzy, Kraków 2016, s. 192-216.
Kawka M., Płaneta P., Dyskursy o Macedonii, Kraków 2013.
Kłosiński K., Dyskurs katastroficzny, [w:] Tadeusz Bujnicki, Tadeusz Klata (red.), Katastrofizm i awangarda, Katowice 1979, s. 23-39.
Kott J., Postęp i głupstwo, t. II, Warszawa 1956.
Kryszak J., Katastrofizm ocalający. Z problematyki poezji tzw. Drugiej Awangardy, Warszawa – Poznań – Toruń 1978.
Kuderowicz Z., Filozofia dziejów, Warszawa 1983.
Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, tłum. T. P. Krzeszowski, Warszawa 2010.
Mann T., Pozycja Freuda w nowoczesnej umysłowości, [w:] Tomasz Mann, Moje czasy. Eseje, tłum. W. Kunicki, Poznań 2002, s. 206-229.
Markowski A., Puzynina J., Kultura języka, [w:] Jerzy Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001, s. 49-71.
Mazurek S., Wątki katastroficzne w myśli rosyjskiej i polskiej 1917-1950, Wrocław 1997.
Michałowski P., Katastrofizm, [w:] Anna Skoczek (red.), Literatura współczesna (1939-1956), Bochnia – Kraków – Warszawa 2005, s. 15-18.
Okołowski P., Filozofia i los. Szkice tychiczne, Kraków 2015.
Paszek J., Artysta w powieści katastroficznej, [w:] Tadeusz Bujnicki, Tadeusz Klata (red.), Katastrofizm i awangarda, Katowice 1979, s. 7-21.
Płaneta P., Dyskurs o Macedonii na łamach polskiej prasy w latach 2000-2007, [w:] Maciej Kawka, Irena Stawowy-Kawka (red.), Tożsamość narodowa w społeczeństwie multietnicznym Macedonii. Historia – kultura – literatura – media, Kraków 2008, s. 225-245.
Eugeniusz Płomieński J., Rozważania nad twórczością St. Ign. Witkiewicza, [w:] Tadeusz Kotarbiński, Jerzy Eugeniusz Płomieński (red.), Stanisław Ignacy Witkiewicz. Człowiek i twórca. Księga pamiątkowa, Warszawa 1957, s. 5-9.
Rossi P., Zatonięcie bez świadka. Idea postępu, tłum. A. Dudzińska-Facca, Warszawa 1998.
Russell B., Szkice sceptyczne, tłum. A Kurlandzka, Warszawa 1957.
Spengler O., Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii powszechnej, tłum. J. Marzęcki, Warszawa 2014.
Szpakowska M., Światopogląd Stanisława Ignacego Witkiewicza, Gdańsk 1976.
Tonsor S. J., Jacob Burckhardt: Tradition and the Crisis of Western Culture, „Modern Age” 1997, vol. 39, nr 1, s. 10, http://www.mmisi.org/ma/39_01/tonsor.pdf.
Trybusiewicz J., De Maistre, Warszawa 1968.
Wilkoń T., Katastrofizm w poezji polskiej w latach 1930-1939. Szkice literackie, Katowice 2016.
Wilkoń T., Wstęp, [w:] Teresa Wilkoń, Katastrofizm w poezji polskiej w latach 1930-1939. Szkice literackie, Katowice 2016, s. 7-14.
Witkiewicz S. I., Pożegnanie jesieni, Kraków 2010.
Wojnowska B., [hasło:] Katastrofizm, [w:] Rafal Łąkowski (red.), Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom I, Warszawa 1984, s. 428-429.
Wojtak M., Głosy z teraźniejszości. O języku współczesnej polskiej prasy, Lublin 2010.
Wyka K., Rzecz wyobraźni, Warszawa 1959.
Zdziechowski M., W obliczu końca, Wilno 1938.
Zdziechowski M., Przedmowa, [w:] Marjan Zdziechowski, W obliczu końca, Wilno 1938, s. VII-XII.
Żynis B., Koniec świata raz jeszcze. Katastroficzne wątki w prozie Tadeusza Konwickiego, Słupsk 2003.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
