„Dziennik Berliński” w latach 1897–1922

Sylwia Kędzierska

Authors

Sylwia Kędzierska Katolicki Uniwersytet Lubelski

Keywords:

Polish press, Polonia in Germany, Berlin Daily

Abstract

Dziennik Berliński between 1897–1922
This paper is devoted to analysing the operations of the daily Dziennik Berliński [Berlin Daily]. The paper was published in Berlin beginning in 1897. Besides providing everyday news briefings, its mission was to meet the socio-cultural needs of the Polish minority living in Berlin. The paper’s aim was to unify groups of Polish migrants who had settled in large numbers in Berlin at the turn of twentieth century. The character of Polish migration as well as the impact of the national Polish movement originating in Poznań determined the profile of the publication. The Polish Association, established in Germany in 1922, had a significant impact on the periodical and acts as an ending date for the considerations of this article.

Author Biography

Sylwia Kędzierska, Katolicki Uniwersytet Lubelski

doktorantka w Instytucie Historii na Wydziale Nauk Humanistycznych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Zajmuje się historią polskiej emigracji w Niemczech.

References

Źródła archiwalne:

Geheimes Staatsarchiv Preuβischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem:

I. HA Rep. 77 Ministerium des Innern Tit. 54a Nr. 68: Die in Berlin erscheinende Gazeta Polska und den Dziennik Berlinski und andere polnische Zeitungen.

I. HA Rep. 77 Ministerium des Innern Tit. 381 Nr. 22, Bd. 3: Die Überwachung der polnischen Presse.

I. HA Rep. 77 Ministerium des Innern Tit. 871 Nr. 103: Die Polenbewegung in der Stadt Berlin.

I. HA Rep. 77 Ministerium des Innern Tit. 856 Nr. 113: Dziennik Berlinski.

I HA Rep. 77 Ministerium des Innern Tit. 871 Nr. 104: Acta betreffenden die Polenbewegung in Berlin.

Prasa:

„Dziennik Berliński” (egzemplarze z lat 1897, 1902, 1903, 1908, 1914, 1919, 1921)

Pamiętniki i wspomnienia:

Berkan W., Życiorys własny, Poznań 1924.

Rose K., Wspomnienia berlińskie, Warszawa 1932.

Opracowania:

Czapliński M., Napieralski Adam, [w:] S. Kieniewicz (red.), Polski słownik biograficzny, t. 22, Wrocław 1977, s. 518–520.

Czubiński A., Polacy w Berlinie, „Przegląd Zachodni” 2, 1988, s. 21–35.

Hartmann G., Polen in Berlin, [w:] S. Jersch-Wenzel, B. John (Hrsg.), Von Zuwanderern zu Einheimischen. Hugenotten, Juden, Böhmen, Polen in Berlin, Berlin 1990, s. 593–800.

Kaczmarek Z., Seyda Marian, [w:] A. Gieysztor (red.), Polski słownik biograficzny, t. 36, Warszawa–Kraków 1995–1996, s. 354–359.

Kędzierska S., Założenia programowe i tematyka „Gazety Polskiej w Berlinie”, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 4, 2016, s. 29–44.

Klimaszewski B., Katelbach Tadeusz, [w:] K. Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 2, Toruń 2003, s. 382.

Kmiecik E., Przystanek Berlin, Warszawa 1971.

Kozłowski J., Berkan Władysław, [w:] K. Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 1, Toruń 2003, s. 180.

Kozłowski J., Krysiak Franciszek Salezy, [w:] K. Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 3, Toruń 2004, s. 65.

Kozłowski J., Rose Karol, [w:] K. Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 4, Toruń 2005, s. 271–272.

Kozłowski J., Rozwój organizacji społeczno-narodowych wychodźstwa polskiego w Niemczech w latach 1870–1914, Wrocław 1987.

Kozłowski J., Wróbel Ludwik, [w:] K. Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 5, Toruń 2005, s. 348–349.

Kulak T., Rola i miejsce polskiej prasy w Niemczech w politycznych koncepcjach obozu narodowego na przełomie XIX i XX wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 3, 1982, s. 217–235.

Kutta J., Barciszewski Leon, [w:] J. Kutta (red.), Bydgoski słownik biograficzny, t. 1, Bydgoszcz 1994, s. 24–26.

Łuczak C., Ks. Piotr Wawrzyniak (1849–1910), Poznań 2000.

Manteufflowa M., Gorzycki Wincenty, [w:] K. Lepszy (red.), Polski słownik biograficzny, t. 8, Wrocław 1959–1960, s. 338–339.

Oracki T., Sierakowski Stanisław, [w:] A. Gieysztor (red.), Polski słownik biograficzny, t. 37, Warszawa–Kraków 1996–1997, s. 303–305.

Orzechowski M., Korfanty Wojciech, [w:] B. Leśnodorski (red.), Polski słownik biograficzny, t. 14, Wrocław 1968–1969, s. 67–70.

Pietrzak J., Kasprzak Feliks, [w:] A. Gąsiorowski, J. Topolski (red.), Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa 1981, s. 321–322.

Polacy w Berlinie. Przyczynek do historii wychodźstwa polskiego w Berlinie i po prawym brzegu Łaby, według materiału zebranego przez Antoniego Gołąbka w opracowaniu Profesora Jana Kaźmierczaka z przedmową radcy Zygmunta Zaleskiego, Inowrocław 1937.

Piotrowski M., Reemigracja Polaków z Niemiec 1918–1939, Lublin 2000.

Poniatowska A., Zarys dziejów „Dziennika Berlińskiego”, „Przegląd Zachodni” 5–6, 1977, s. 77–85.

Steinert O., „Berlin – Polnischer Bahnhof!” Die Berliner Polen. Eine Untersuchung zum Verhältnis von nationaler Selbstbehauptung und sozialem Integrationsbedürfnis einer fremdsprachigen Minderheit in der Hauptstadt des Deutschen Kaiserreich (1871–1918), Hamburg 2003.

Steinert O., Polenpolitik für die Reichhauptstadt. Zum Verhältnis von katholischer Kirche, preußischem Staat und polnischen Migranten im Berlin des Kaiserreichs 1871 bis 1918, [w:] Ch. Pallaske (Hrsg.), Die Migration von Polen nach Deutschland. Zu Geschichte und Gegenwart eines europäischen Migrationssystems, Baden Baden 2001, s. 19–41.

Śmigiel K., Ks. Piotr Wawrzyniak. Człowiek, kapłan, społecznik, Poznań 1985.

Wróblewska-Kucharska E., Ziętowski Kazimierz, [w:] K. Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 5, Toruń 2005, s. 422.

Wrzesiński W., Ze studiów nad historią czasopiśmiennictwa polskiego w Niemczech w latach 1922–1939, „Sobótka” 1–2, 1967, s. 137–169.

Netografia

http://www.lex.pl/akt/-/akt/feliks-kasprzak-18831972

http://www.porta-polonica.de/pl/Atlas-miejsc-pami%C4%99ci/dziennik-berli%C5%84ski#body-place