Handel ludźmi w II Rzeczypospolitej Polskiej
Zarys zjawiska
DOI:
https://doi.org/10.12797/Poliarchia.04.2016.07.04Keywords:
human trafficking, Second Polish Republic, State and NGOs vs. trafficking, Mechanism of recruitmentAbstract
Human Trafficking in the Second Polish Republic
Human trafficking beings is considered as one of the most serious and most profitable crime in the world. After the political transformation in the 1990s, Poland is classified as a transit, destination and origin state of victims, but despite the constant presence of danger and its dynamic evolution, knowledge and awareness of history of human trafficking, particularly in Second Polish Republic, remain slow. The article outlines the beginnings of human trafficking in the interwar Poland, efforts of state and NGOs in fighting against trafficking, profile of violators and victims, and the mechanisms of recruitment and processes of control assumption over the sufferer.
References
I. Materiały drukowane:
Literatura źródłowa:
− akty normatywne:
Decyzja ramowa Rady 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi, Dz.U. L 203, 1 VIII 2002.
Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r., Dz.U. 2005, nr 18, poz. 158.
Konwencja w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji (ratyfikowana na podstawie ustawy z dnia 29 lutego 1952 r.), Dz.U. 1952, nr 41, poz. 278.
Międzynarodowa Konwencja o zwalczaniu handlu kobietami i dziećmi, podpisana w Genewie dnia 30 września 1921 roku (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 13 lutego 1924 r.), Dz.U.1925, nr 125, poz. 893.
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks karny, Dz.U. 2016, poz. 1137.
Oświadczenie Rządowe z dnia 8 września 1922 r. w przedmiocie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Międzynarodowego Porozumienia z dnia 18 maja 1904 roku i do Międzynarodowej Konwencji z dnia 4 maja 1910 roku, podpisanych w Paryżu, dotyczących zwalczania handlu żywym towarem, Dz.U. 1922, nr 87, poz. 783.
Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r., Dz.U. 2005, nr 18, poz. 160.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny, Dz.U. 1932, nr 60, poz. 571.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 lipca 1927 r. o karach za handel kobietami i dziećmi oraz za inne popieranie nierządu, Dz.U. 1927, nr 70, poz. 614.
Literatura pomocnicza:
– monografie i opracowania:
Bieżuńska-Małowist I., Małowist M., Niewolnictwo, Warszawa 1987, Wielkie Problemy Dziejów Człowieka.
Bristow Edward J., Prostitution and Prejudice: The Jewish Fight Against White Slavery, 1870–1939, New York 1983.
Gąsiorowska M., Prostytucja jako zjawisko i problem społeczno-wychowawczy w II Rzeczypospolitej, praca magisterska napisana w Zakładzie Historii Myśli i Doktryn Pedagogicznych, Instytut Studiów Edukacyjnych, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego, pod kierunkiem prof. dra hab. Krzysztofa Jakubiaka, Bydgoszcz 2003.
Gołdyn P., Pogarda dla zawodu, litość dla człowieka. Społeczno-edukacyjne formy działalności wobec kobiet zagrożonych prostytucją w Polsce (1918–1939), Kalisz 2013.
Grzechy młodości. Jak uchronić siebie od przedwczesnego wycieńczenia i upadku sił. Przystępny i zrozumiały zbiór środków, jak uwolnić się od szkodliwych następstw nadużyć płciowych i nadmiernej utraty sił życiowych, przeł. i oprac. W. W., Wilno 1930.
Jenkins P., Historia Stanów Zjednoczonych, przeł. A. Oksiuta, Kraków 2009, Historiai – Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kodeks karny obowiązujący tymczasowo w Rzeczypospolitej Polskiej na ziemiach b. zaboru rosyjskiego z dodaniem: przepisów przechodnich i ustaw, zmieniających i uzupełniających postanowienia karne kodeksu; odpowiednich przepisów Kodeksu Karnego Niemieckiego i Ustawy Karnej Austrjackiej, obowiązujących w pozostałych dzielnicach Rzplitej oraz Komentarza i orzeczeń Sądu Najwyższego, t. 3, część XX-XXXVII K. K., oprac. W. Makowski, Warszawa 1922.
Malinowska I., Bryk J., Handel ludźmi – zapobieganie i zwalczanie. Przewodnik dla policjantów, Szczytno 2008.
Namysłowska-Gabrysiak B., Handel ludźmi. Analiza orzeczeń sądowych pod kątem zgodności z definicją zawartą w aktach międzynarodowych, w szczególności w Protokole z Palermo, Warszawa 2006.
Piątkowska M., Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty, Warszawa 2012.
Sawicki K., Handel ludźmi, Piła 2011.
Zadrożna A., Społeczna świadomość zagrożeń związanych z handlem ludźmi i podejmowaniem pracy za granicą. Wyniki badania TNS OBOP, Warszawa 2010.
– prace zbiorowe:
Eliminowanie handlu ludźmi w Polsce. Analiza systemu, red. Z. Lasocik, Warszawa 2011.
Metody działania sprawców przestępstw handlu ludźmi (I etap realizacji zadania naukowo-badawczego). Materiały pokonferencyjne, red. B. Hołyst, J. Bryk, I. Malinowska, Szczytno 2008, Materiały Pokonferencyjne – Wyższa Szkoła Policji.
Niekaralność ofiar handlu ludźmi – wstępna diagnoza problemu, red. Z. Lasocik, Warszawa 2013.
– rozdziały w pracach zbiorowych:
Antonów R., Problem handlu „żywym towarem” w literaturze polskiej przełomu XIX i XX wieku, [w:] Drogi hańby. Piśmiennictwo polskie przełomu XIX i XX wieku o handlu „żywym towarem”, wybór i oprac. tenże, Wrocław 2013, Bibliotheca Erasmiana, 3.
Chodźko W., Handel kobietami, [w:] Drogi hańby. Piśmiennictwo polskie przełomu XIX i XX wieku o handlu „żywym towarem”, wybór i oprac. R. Antonów, Wrocław 2013, Bibliotheca Erasmiana, 3.
Kobylińska M., Handel żywym towarem a Katolickie Towarzystwo Opieki Dworcowej, [w:] Drogi hańby. Piśmiennictwo polskie przełomu XIX i XX wieku o handlu „żywym towarem”, wybór i oprac. R. Antonów, Wrocław 2013, Bibliotheca Erasmiana, 3.
Kremplewski A., O przestępstwie handlu kobietami, [w:] IPSiR dzisiaj. Księga jubileuszowa, red. M. Porowski, Warszawa 1998.
Obsznajczyk A., Profil społeczno-demograficzny ofiar handlu ludźmi, [w:] Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Departament Polityki Migracyjnej, Zespół do Spraw Handlu Ludźmi, Handel ludźmi w Polsce. Materiały do raportu, Warszawa 2007.
Piechocki T., Handel ludźmi w Polsce – obecne trendy, [w:] Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Departament Polityki Migracyjnej, Zespół do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi, Zapobieganie handlowi ludźmi w Polsce. Materiały do raportu za lata 2009–2011, Warszawa 2012.
Posner S., Nad otchłanią (w sprawie handlu żywym towarem), [w:] Drogi hańby. Piśmiennictwo polskie przełomu XIX i XX wieku o handlu „żywym towarem”, wybór i oprac. R. Antonów, Wrocław 2013, Bibliotheca Erasmiana, 3.
Raczyński K., Kobieta niewolnicą XX wieku, [w:] Drogi hańby. Piśmiennictwo polskie przełomu XIX i XX wieku o handlu „żywym towarem”, wybór i oprac. R. Antonów, Wrocław 2013, Bibliotheca Erasmiana, 3.
Wróblewski A., O prostytucji i handlu kobietami, [w:] Drogi hańby. Piśmiennictwo polskie przełomu XIX i XX wieku o handlu „żywym towarem”, wybór i oprac. R. Antonów, Wrocław 2013, Bibliotheca Erasmiana, 3.
Zwalczanie przestępstwa handlu ludźmi przez Straż Graniczną, oprac. Zarząd Operacyjno-Śledczy Komendy Głównej Straży Granicznej, Wydz. III Analizy Kryminalnej, [w:] Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Departament Polityki Migracyjnej, Zespół do Spraw Handlu Ludźmi, Handel ludźmi w Polsce. Materiały do raportu, Warszawa 2007.
– artykuły w czasopismach naukowych:
Charko D., Proceder handlu ludźmi, „Prokurator” 2011, nr 3.
Dawid-Olczyk I., Problem handlu dziećmi w praktyce Fundacji La Strada, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka” 2010, vol. 9, nr 4.
Karsznicki K., Analiza polskiego prawa pod kątem efektywności ścigania handlu ludźmi do pracy przymusowej, „Prokuratura i Prawo” 2009, nr 7−8.
Markiewicz J., Kształtowanie się polskiego systemu prawa sądowego i jego twórcy w okresie między-wojennym 1919–1939 (wybrane zagadnienia), „Teka Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Nauk. Oddział w Lublinie” 2010, t. 3.
Rzadkowolska M., Kościół katolicki a lektura w dwudziestoleciu międzywojennym, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” 1999, nr 9.
Zakrzewski A., „Mogę dostarczyć Panu tyle kobiet, że można by niemi wypełnić cały okręt”. Handel ludźmi w Warszawie dwudziestolecia międzywojennego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego im. profesora Stanisława Batawii” 2015, nr 22.
– artykuły prasowe:
Bryk J., Przestępstwa towarzyszące handlowi ludźmi, „Niebieska Linia” 2009, nr 4.
Krawczyńska J., Równouprawnienie i białe niewolnictwo, „Bluszcz. Społeczno-Literacki Ilustrowany Tygodnik Kobiecy” 1930, nr 43 (25 X).
Kulwieciowa A., Uderzmy w wielki dzwon, „Goniec Częstochowski”, 20 II 1914.
Najcięższe poniżenie kobiety, „Bluszcz. Społeczno-Literacki Ilustrowany Tygodnik Kobiecy” 1924, nr 16 (19 IV).
Newida W., Hańba XX wieku, „Tęcza. Ilustrowane Pismo Miesięczne” 1935, nr 8.
W sprawie policji kobiecej, „Bluszcz. Społeczno-Literacki Ilustrowany Tygodnik Kobiecy” 1925, nr 36 (5 IX).
Walka z handlem kobietami i dziećmi, Komunikat Biura Prasowego dla Spraw Kobiecych, 28 III 1925, „Bluszcz. Społeczno-Literacki Ilustrowany Tygodnik Kobiecy” 1925, nr 13 (28 III).
Zal. Z., Policja kobieca, „Bluszcz. Społeczno-Literacki Ilustrowany Tygodnik Kobiecy” 1929, nr 14 (6 IV).
II. Publikacje elektroniczne:
Literatura źródłowa:
– źródła:
Kodeks Karny z r. 1903. z uwzględnieniem zmian i uzupełnień obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 maja 1921 r. [przekład z rosyjskiego], portal Historia.org.pl, [online] historia.org.pl/2011/12/27/kodeks-karny-z-r-1903-tagancewa-1903-r.
United Nations Office on Drugs and Crime, Global report on trafficking in persons 2014, New York 2014, [online] http://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/glotip/GLOTIP_2014_full_report.pdf.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Dawid Dulak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
