Od elitarności do masowości

Stan szkolnictwa wyższego w Polsce po transformacji ustrojowej z 1989 r.

Authors

  • Magdalena Raczyńska Uniwersytet Jagielloński, Kraków

DOI:

https://doi.org/10.12797/Poliarchia.01.2013.01.14

Keywords:

Poland, education, transformation, reform, condition

Abstract

From elite to mass education. Diagnosis of the Polish higher education system after year 1989

Transformation that took place in 1989 in Poland paved the way for many reforms, including those in educational system. Poland became more open to Western influences, which resulted in a significant growth of the number of students and provided easier access to colleges and universities. However, nowadays (nearly 25 years later) it turns out that quantitative increase does not always entail qualitative increase. The quality of disseminated knowledge is now on a far lower level than it used to be in the 20th century. What is more – benefits derived from having a higher education diploma are less and less perceptible. This study is an attempt to make a diagnosis of the condition of the Polish higher education after the political transformation, so it includes not only the description of positive changes but also points out all the most important imperfections.

Author Biography

Magdalena Raczyńska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Studentka III roku studiów I stopnia na kierunku stosunki międzynarodowe w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2011-2012 członek Zarządu Koła Studentów Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. promocji i kontaktów zewnętrznych. Od kwietnia 2012 r. Sekretarz KSSM UJ. Ponadto Sekretarz redakcji czasopisma „Poliarchia. Studenckie Zeszyty Naukowe Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellonskiego.” Współautorka publikacji „Podsumowanie polskiej prezydencji w Radzie UE” (Kraków 2012). Publikowała w magazynie opinii „ARENA. Sprawy międzynarodowe”. Zainteresowania naukowe: dyplomacja współczesna, public relations w stosunkach międzynarodowych, organizacja i zarządzanie w biznesie.

References

I. Publikacje książkowe:

Literatura pomocnicza:

– monografie i opracowania:

Dabrowa-Szefler M., Jabłecka J., Szkolnictwo wyższe w Polsce, raport dla OECD, Warszawa 2007.

Dabrowa-Szefler M., System nauki i szkolnictwa wyższego – funkcjonowanie i elementy zarządzania. Podręcznik, Warszawa 2003.

Geryk M., Rynek uczelni niepublicznych w Polsce, Warszawa 2007.

Krauz-Mozer B., Borowiec P., Ścigaj P., Kim jesteś, politologu? Historia i stan dyscypliny, t. 1, Kraków 2011.

Matysiak A. (red.), Polskie szkolnictwo wyższe – stan, uwarunkowania, perspektywy, Warszawa 2009.

Słownik jezyka polskiego, t. 2, Warszawa 1988.

Szkoła i pedagogika w dobie przełomu, red. T. Lewowicki, S. Mieszalski, M.S. Szymanski, Warszawa 1995.

– prace zbiorowe:

Analiza strategii, modeli działania oraz scieżek ewolucji wiodących szkół wyższych na świecie, raport z badania przeprowadzonego w ramach projektu „Akademickie Mazowsze 2030”, Warszawa 2010.

Badanie ewaluacyjne ex-ante dotyczące oceny zapotrzebowania gospodarki na absolwentów szkół wyższych kierunków matematycznych, przyrodniczych i technicznych, raport IBC Group na zlecenie Ministerstwa NiSzW, Warszawa 2009.

Ewaluacja jakości dydaktyki w szkolnictwie wyższym. Metody, narzędzia, dobre praktyki, red. W. Przybylski, S. Rudnicki, A. Szwed, Kraków 2010.

Kompetencje i kwalifikacje poszukiwane przez pracodawców wsród absolwentów szkół wyzszych wchodzących na rynek pracy, wyniki badania przeprowadzonego przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie, Amerykanską Izbę Handlu w Polsce oraz Ernst&Young. Warszawa 2012.

Polski system edukacji po reformie 1999 roku. Stan, perspektywy, zagrożenia, red. nauk.

Z. Andrzejak, L. Kacprzak, K. Pajak, Poznań–Warszawa 2005.

Raport o stanie edukacji. Raport o stanie edukacji 2010. Społeczeństwo w drodze do wiedzy, Warszawa 2010.

Raport roczny 2011, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Warszawa 2012.

Szafraniec K., Młodzi 2011, red. nauk. M. Boni, Warszawa 2011.

– rozdziały w pracach zbiorowych:

Kowalewski T., Szkolnictwo wyższe na przełomie stuleci – nadzieja czy zagrożenie dla Polski?, [w:] Polski system edukacji po reformie 1999 roku. Stan, perspektywy, zagrożenia, red. nauk. Z. Andrzejak, L. Kacprzak, K. Pajak, Poznań–Warszawa 2005.

– artykuły w czasopismach naukowych:

Handke M., Szkolnictwo wyższe w III Rzeczpospolitej – problemy szybkiego rozwoju, „Nauka” 2000, nr 4.

– artykuły prasowe:

Szkolnictwo wyższe dla innowacyjnej gospodarki, „Biuletyn Forum Debaty Publicznej” 2011, nr 1.

II. Publikacje elektroniczne:

Literatura pomocnicza:

– prace zbiorowe:

voices. A decade of inspiration and achievements in higher education, UNESCO – European Centre for Higher Education, UNESCO – CEPES, 2009, [online] http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001894/189471e.pdf.

Akredytacja srodowiskowa, Portal o jakosci w szkolnictwie wyzszym, [online] http://www.mea-universitas.pl/akredytacja-srodowiskowa/

Chronologiczny spis ustaw regulujacych funkcjonowanie szeroko pojetego szkolnictwa niepublicznego, [online] http://isap.sejm.gov.pl/KeyWordServlet?viewName=thasS&pass-Name=szkolnictwo%20niepa%C5%84stwowe.

Dane statystyczne o szkolnictwie wyzszym Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, [online] http://www.nauka.gov.pl/szkolnictwo-wyzsze/dane-statystyczne-o-szkolnictwie-wyzszym/

Diagnoza stanu szkolnictwa wyższego w Polsce. Organizacyjna i merytoryczna koordynacja procesu opracowania projektów sektorowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w roku 2020, ze szczególnym uwzględnieniem okresu do 2015 roku, Ernst&Young Business Advisory, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, listopad 2009.

Działalność badawcza i rozwojowa, [online] http://stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-125.htm.

Edufactory – samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy, red. J. Sowa, K. Szadkowski, Kraków 2011.

Edukacja w zarysie 2010: wskazniki OECD. Podsumowanie w jezyku polskim, [online] http://www.oecd.org/education/highereducationandadultlearning/45943482.pdf.

Europejskie a Krajowe Ramy Kwalifikacji, [online] http://siloe.slask.pl/e-portfolio/index.php?option=com_content&view=article&id=53:europejskie-a-krajowe-ramy-kwalifikacji&catid=37:metodyka-eportfolio&Itemid=50

List of OECD Member countries – Ratification of the Convention on the OECD, [online] http://www.oecd.org/document/58/0,3746,en_2649_201185_1889402_1_1_1_1,00.html.

Nauka i technika w 2006 r., GUS, Warszawa 2007, Nauka i technika w Polsce w 2009 roku, GUS, Warszawa 2011.

Obszar IV Paktu dla edukacji – Szkolnictwo wyższe i nauka, Związek Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa 2011, [online] http://www.znp.edu.pl/element/1156/Pakt_dla_edukacji.

Podstawowy błąd atrybucji, [online] http://www.naukowy.pl/encyklo.php?title=Podstawowy_b%C5%82%C4%85d_atrybucji.

Proces Bolonski. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego, [online] http://www.uj.edu.pl/documents/10172/22085/proces_bolonski.pdf.

Strategia Polskiej Komisji Akredytacyjnej, [online] http://www.pka.edu.pl/index.php?page=misja.

Szkoły wyższe i ich finanse w 2010 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2011, [online] http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/e_szkoly_wyzsze_2010.pdf.

Uczelnia przyszłosci gwarancja zatrudnienia, [online] http://pkpplewiatan.pl/opinie/stosunki_pracy/1/uczelnia_przyszlosci_gwarancja_zatrudnienia.

Uwarunkowania przyszłego rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce: globalizacja, demografia i zmiany społeczno-gospodarcze w Polsce. Organizacyjna i merytoryczna koordynacja procesu opracowania projektów sektorowej strategii rozwoju szkolnictwa wyzszego do roku 2020, ze szczególnym uwzględnieniem okresu do 2015 roku, Instytut Badań nad Gospodarka Rynkowa, Ernst&Young Business Advisory, 2009, [online] http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/Projekty_systemowe/20100727_Etap_2_uwarunkowania_rozwoju_SW_globalizacja__demografia_i_zmiany.pdf.

Uwarunkowania rozwoju szkolnictwa wyższego: prawo, finanse publiczne, czynniki kulturowe, przygotowanie absolwentów, Ernst&Young Business Advisory, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, listopad 2009, [online] http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/Projekty_systemowe/20100727_Etap_2_uwarunkowania_rozwoju_SW_prawo__finanse_publiczne__czynniki_kulturowe__przygotowanie_absolwentow.pdf.

What Is the Impact of Demography on Higher Education Systems? A Froward-looking Approach for OECD Countries, OECD, 2008, [online] https://www1.oecd.org/edu/ceri/41939423.pdf.

Współczynnik skolaryzacji – szkolnictwo wyzsze, [online] http://www.studenckamarka.pl/serwis.php?s=73&pok=1922.

Zakres działania RGNiSW, [online] http://www.rgnisw.nauka.gov.pl/?q=node/657.

Założenia do aktów prawnych dotyczacych nauki, szkolnictwa wyższego i działalnosci badawczo rozwojowej (opracowanie z grudnia 1989), „Nauka Polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój” 1993.

Załozenia do nowelizacji ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, Biuletyn Informacji Publicznej, [online] http://www.bip.nauka.gov.pl/_gAllery/69/70/6970/20091019_Zalozenia_do_nowelizacji_ustawy.pdf.

– rozdziały w pracach zbiorowych:

Finansowanie uczelni publicznych, [w:] Załozenia do nowelizacji ustawy– Prawo o szkolnictwie wyzszym oraz ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, Biuletyn Informacji Publicznej, [online] http://www.bip.nauka.gov.pl/_gAllery/69/70/6970/20091019_Zalozenia_do_nowelizacji_ustawy.pdf.

– artykuły prasowe:

Bielski M., Nie akt, lecz proces, [online] http://forumakad.pl/archiwum/2001/11/artykuly/06-sem_forum.htm.

E -learning – dobry patent na produkcje bezrobotnych, [online] http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/galerie/553495,zdjecie,1,e_learning_dobry_patent_na_produkcje_bezrobotnych.html.

Macukow B., Akredytacja i jakość, [online] http://forumakademickie.pl/fa/2011/11/akredytacja-i-jakosc/.

Połowa studentów krytycznie ocenia kompetencje zdobyte na studiach, 20 VII 2012, http://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,390982,polowa-studentow-krytycznie-ocenia-kompetencje-zdobyte-na-studiach.html.

Rozmus A., Pado K., Finansowanie szkolnictwa wyższego w Polsce – wybrane dylematy i sugerowane rozwiązania, „E-finanse – finansowy kwartalnik internetowy” 2011, nr 114, [online] http://www.e-finanse.com/artykuly_eng/114.pdf.

Strony internetowe:

http://stat.gov.pl/bdl/app/dane_podgrup.display?p_id=736791&p_token=0.552855125861242

http://uka.amu.edu.pl/uka_main.php.

http://www.fundacja.edu.pl/.

http://www.kaaum.pl/.

http://www.kaut.agh.edu.pl/.

http://www.krajoweramykwalifikacji.pl/index.php?id=krk.

Downloads

Published

2021-08-04

How to Cite

Raczyńska, Magdalena. 2021. “Od elitarności Do masowości: Stan Szkolnictwa wyższego W Polsce Po Transformacji Ustrojowej Z 1989 R”. Poliarchia 1 (1):217-44. https://doi.org/10.12797/Poliarchia.01.2013.01.14.

Issue

Section

Kultura, religia, edukacja