Parafie Spytkowice, Bachowice i Ryczów w średniowieczu i początkach epoki nowożytnej
Źródła do badań i kształtowanie się okręgów parafialnych
DOI:
https://doi.org/10.12797/RSpyt.01.2022.01.01Keywords:
parish, parish district, Church, Middle Ages, Spytkowice, Bachowice, RyczówAbstract
SPYTKOWICE, BACHOWICE AND RYCZÓW PARISHES IN THE MIDDLE AGES: SOURCES FOR RESEARCH AND FORMATION OF PARISH DISTRICTS
The problem of the genesis and shaping of the parish network in Poland is complicated. This issue can be explored on the basis of the few surviving sources. The aim of the article is to present the most important sources for research on the origins of the parish in the diocese of Krakow. The first part of the work is devoted to this thema. From these sources, references to the studied area were discussed. Then, the article attempts to show the origins of the parish in Spytkowice, Bachowice and Ryczów and its parish district. The parishes in this area had unstable districts that changed frequently. The parish affiliation of many localities is problematic. This applies especially to Bachowice and Ryczów. In the studied area, we can observe the density of parishes. This, in turn, had a positive impact on the access of the faithful to the Church.
References
Źródła rękopiśmienne:
Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej:
Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, rps nr 195.
Regestrum contributionis per unum fertonem de marca argenti ad clerum anno 1513 laudate ut sequitur, sygn. Reg.C.1.
Liber retaxationum ex anno 1527, sygn. Reg.C.2.
Regestrum contributionis duplae iuxta taxam antiquam […] ad annum 1539, sygn. Reg.C.4.
Liber contributionis ex anno 1561, sygn. Reg.C.5.
Liber contributionis ex anno 1577, sygn. Reg.C.1.6.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie: Wizytacja biskupa Jerzego Radziwiłła, 1598, sygn. AV Cap. 17, AV Cap. 65.
Źródła drukowane:
Acta Camerae Aposlolicae, t. 1-2, w: Monumenta Poloniae Vaticana, t. 1-2, Cracoviae 1913.
Długosz J., Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis nunc primum e codice autographo editus, wyd. A. Przezdziecki, t. 1, Cracoviae 1863, t. 2, Cracoviae 1864.
Długosz J., Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 5-6, 1140-1240, Warszawa 2009.
Katalog Archiwum Opactwa Cystersów w Mogile, oprac. K. Kaczmarczyk, G. Kowalski, Kraków 1919, nr 212.
Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego, wyd. W. Kętrzyński, S. Smolka, Lwów 1875, nr 51.
Kronika książąt polskich, wyd. Z. Węclewski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 3, Lwów 1878.
Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.
Monumenta Poloniae Vaticana, t. 9, Akta kamery apostolskiej, vol. III, Księga kolektora papieskiego Piotra syna Stefana 1373-1375, wyd. S. Szczur, Kraków 1994.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, Warszawa 1889.
Śląska Kronika polska, Chronica Polonorum, wyd. L. Ćwikliński, Monumenta Poloniae Historica, t. 3, Lwów 1878.
Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, cz. I, wyd. S. Kuraś, Lublin 1965, nr 33.
Opracowania:
Abraham W., Organizacja Kościoła w Polsce do połowy XII w., Poznań 1962.
Chachaj J., Pierwotna średniowieczna sieć dekanalna w diecezji krakowskiej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1999, t. 71.
Chachaj J., Rozwój sieci parafialnej w dekanacie Zator do końca XVI wieku, „Archiwa, biblioteki i muzea kościelne” 1997, t. 68.
Czwojdrak B., Dziersław Rytwiański – rzekomy husyta polski, „Teki Krakowskie” 1999, t. 10.
Dudziak J., Dziesięcina papieska w Polsce średniowiecznej. Studium historyczno-prawne, Lublin 1974.
Graff T., Patronat cystersów mogilskich nad kościołem pw. Wszystkich Świętych w Wadowicach i problem jego statusu parafialnego w XIV-XVIII wieku, w: Dzieje i kultura Cystersów w Polsce, t. 1, red. M. Starzyński, D. Tabor, Kraków 2016.
Encyklopedya do krajoznawstwa Galicyi, t. 2, zebrał i wyd. A. Schneider, Lwów 1874.
Kowalski M.D., Dzieje autografu katedralno-kolegiackiej części Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis Jana Długosza, „Studia Źródłoznawcze” 2009, t. 46.
Kumor B., Początki organizacji parafialnej na ziemiach polskich, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1959, t. 5, z. 4.
Kuraś S., Regestrum Ecclesiae Cracoviensis. Studium nad powstawaniem tzw. Liber Beneficiorum Jana Długosza, Warszawa 1966.
Kracik J., Zasoby archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, „Annalecta Cracoviensia” 1977, t. 9.
Laberschek J., Miejsce, w: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. IV.
Leszczyńska-Skrętowa Z., Łączany, w: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. III.
Rajman J., Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu, Kraków 1998.
Reitemeier A., Die Pfarrgemeinde im späten Mittelalter, Bd. 77 (2013): Vorträge und Forschungen: Die Pfarrei im späten Mittelalter, Memmingen, 2013.
Sikora F., Bachowice, w: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. I.
Skierska I., Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2003.
Skierska I., Pleban w późnośredniowiecznej Polsce, w: Kolory i struktury średniowiecza, red. W. Fałkowski, Warszawa 2004.
Stanko P., Dzieje wsi i parafii Spytkowice koło Zatora do końca XVI wieku, „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2007, t. 13.
Tazbirowa J., Początki organizacji parafialnej w Polsce, „Przegląd Historyczny” 1963, t. 54, z. 3.
Wiśniowski E., Badania nad początkami i rozwojem średniowiecznej sieci parafialnej na ziemiach polskich, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Historia” 1990, t. 45.
Wiśniowski E., Parafie w średniowiecznej Polsce. Struktura i funkcje społeczne, Lublin 2004.
Wiśniowski E., Rozwój organizacji parafialnej w Polsce do czasów reformacji, w: Kościół w Polsce, t. 1. Średniowiecze, Kraków 1966.
Żurek D., Parafia małego miasta w Małopolsce XV-XVI w. Zasięg i wewnętrzne zróżnicowanie, „Res Gestae. Czasopismo historyczne” 2018, t. 6.
