Gospodarstwo rolne klucza spytkowickiego w 1763 roku
DOI:
https://doi.org/10.12797/RSpyt04.2025.04.02Keywords:
Spytkowice, 18th century, Czartoryski family, noble estates, three-field system, animal husbandry, grain farming, fishpondsAbstract
AGRICULTURE IN THE SPYTKOWICE ESTATE IN 1763
In 1763 the Spytkowice estate belonged to the Czartoryski family. It included eight villages and nine manorial farms. The farm economy was mainly based on growing grain and raising animals and fish. The most important crops were oats, rye, wheat, and barley, which was used to make beer in the local brewery. They also grew peas, millet, buckwheat, flax, hemp, and rapeseed for use on the farm. A three-field crop rotation system was used. Among the animals, dairy cattle were the most common. They also kept sheep, pigs, and fallow deer. Fish farming brought significant income to the estate. In terms of farming, the Spytkowice estate was similar to other noble estates and royal lands in the western part of Lesser Poland.
References
Guldon Z., Wijaczka J., Wysokość i struktura dochodu z dóbr biskupstwa krakowskiego w województwie sandomierskim w końcu XVIII wieku, „Nasza Przeszłość. Studia
z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce” 1996, t. 85, s. 159-206, https://doi.org/10.52204/np.1996.85.159-206.
Janik K., Perła Spytkowic – kompleks pałacowo parkowy, „Rocznik Spytkowicki” 2023, nr 2, s. 48-69, https://doi.org/10.12797/RSpyt.02.2023.02.03.
Kamler M., Folwark szlachecki w Wielkopolsce w latach 1580-1655, Warszawa 1975.
Kicińska U., Powinności dworniczek w majątkach szlacheckich XVIII wieku. Przykład dworu Anny Pauliny z Sapiehów Jabłonowskiej (zm. 1800), wojewodziny bracławskiej, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2024, t. 73, s. 111-132, https://doi.org/10.12775/KLIO.2024.055.
Leskiewiczowa J., Znaczenie inwentarzy dóbr ziemskich dla badań historii wsi w Polsce w XVIII w., „Kwartalnik Historyczny” 1953, t. 60, nr 4, s. 363-377.
Mostowik P., Dawne Spytkowice (do 1513 r.), w: 800 lat Spytkowic. Księga jubileuszowa, red. J. Warzecha, J. Fabin, P. Mostowik, Ząbki 2000, s. 15-32.
Niedojadło A., Gospodarka dworska w kluczu wierzchosławickim w XVII i XVIII wieku.
Produkcja roślinna, „Krakowskie Studia Małopolskie” 2008, nr 12, s. 263-281, https://doi.org/10.15804/ksm200814.
Niedojadło A., Gospodarka dworska w kluczu wierzchosławickim w XVII i XVIII wieku.
Produkcja roślinna i zwierzęca, cz. 2, „Krakowskie Studia Małopolskie” 2010, nr 14(1), s. 221-235, http://dx.doi.org/10.15804/ksm201017.
Nowak J.S., Dobra i zamek w Spytkowicach za czasów Sieniawskich i Czartoryskich (1704-1782), „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2009, t. 15, s. 93-134.
Stanko P., Dzieje wsi i parafii Spytkowice koło Zatora do końca XVI wieku, „Krakowski Rocznik Archiwalny” 2007, t. 13, s. 19-54.
Płonka M., Dwory w obrębie wójtostwa Mikołaj w 1721 r., „Wadoviana. Przegląd Historyczno-Kulturalny” 2023, nr 26, s. 132-149.
Prokop K.R., Księstwa oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438-1513, Kraków 2002.
Saferna K., Monografia wsi Przybradz, Tomice 2022.
Saferna K., Obraz rolnictwa Spytkowic i Ryczowa w dokumentacji Obozu Naukowo-Badawczego z 1968 r., „Rocznik Spytkowicki” 2024, nr 3, s. 67-98, https://doi.org/10.12797/RSpyt03.2024.03.04.
Słaby A., Rządzicha Oleszycka. Dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich, Kraków 2014.
Szczygielski W., Gospodarka stawowa na ziemiach południowo-zachodniej Rzeczypospolitej w XVI-XVIII w. Studium z dziejów postępu w dawnym gospodarstwie wiejskim, Łódź 1965.
Wyżga M., Chłopstwo. Historia bez krawata, Kraków 2022.
Zamorski K., Folwark i wieś. Gospodarka dworska i społeczność chłopska Tenczynka w latach 1705-1845, Wrocław 1987.
