Absent Women, the Modern Greek School Canon and – Maybe? – Communist Nostalgia in Greece
DOI:
https://doi.org/10.12797/CC.28.2025.28.13Keywords:
Greek school canon, nostalgia for Communism, women in literatureAbstract
Although Greece was not incorporated into the Soviet Bloc and the beaten Communist partisans were forced to leave or to remain silent – and obedient, nevertheless contemporary Greek culture is permeated by nostalgia for Communism, by the thought: how it would have been if we had shared the Communist dogma with our northern neighbours? There is no 1989 milestone in Greece, but there is another transformation, that of 1974, with the fall of the ultra-rightist junta. Then the leftist political scene was finally un-gagged. Since then, the Communist sentiments – expressed through ideology, motives, and aesthetics – have been present in public life and in the literary canon. The text explores how the position of women is represented in the canon and how this may also be attributed to the nostalgia for Communism. Women are often depicted as if they came from Communist times: working-class, efficient, belligerent, with the stress put on their usefulness towards the society and not on their physical attributes, achievements or other personal traits. The source material is contemporary school literary texts, starting with the ballad about the enwalled wife in the folk song The Bridge of Arta.
References
Aggelaki R.-T., 2022, ‘Το οικοδόμημα της ελληνικής διαχρονίας στην Παιδική λογοτεχνία: Η Ιστορία της βυζαντινής περιόδου ως ενδιάμεσος κρίκος μεταξύ αρχαίας και νεότερης Ελλάδας [To oikodomima tis ellinikis diachronias stin Paidiki logotechnia: I Istoria tis vyzantinis periodu os endiamesos krikos metaksy archaias kai neoteris Elladas]’, [in:] 33ο Διεθνές Συνέδριο με κριτές Ελληνισμός, Ελληνικός πολιτισμός και Εκπαίδευση: από την αρχαιότητα μέχρι το 1821 και η εξέλιξή τους στο νέο ελληνικό κράτος. Πάτρα, 22–24 Οκτωβρίου 2021, Π. Γεωργογιάννης [33o Diethnes Synedrio me krites Ellinismos, Ellinikos politismos kai Ekpaidefsi: apotin archaiotita mechri to 1821 kai i ekseliksi tous sto neo elliniko kratos.
Patra, 22–24 Oktovriou 2021, P. Georgogiannis] (ed.), Πάτρα [Patra], pp. 141–158.
Alexatos G., 2010, Πλατεία Μπελογιάννη, Αθήνα [Plateia Belogianni, Athina].
Alexiou E., n.d., ‘Όταν ο μπαμπάς δεν ερχόταν [Otan o bambas den erchotan]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (B’ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Ε. Γαραντούδης, Σ. Χατζηδημητρίου, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (B’ Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, E. Jarandudis, S. Chadzidimitriou, T. Menti] (eds), Αθήνα [Ahtina], pp. 194–198.
Alexopoulos Ch., Stamou A.G., Papadopoulou P., 2022, ‘Gender Representations in the Greek Primary School Language Textbooks: Synthesizing Content with Critical Discourse Analysis’, International Journal on Social and Education Sciences 4/2, pp. 257–274, https://doi.org/10.46328/ijonses.317.
Anastasakis O., Lagos K., 2021, The Greek Military Dictatorship: Revisiting a Troubled Past, 1967–1974, O. Anastasakis, K. Lagos (eds), New York.
Axioti M., n.d.a, ‘Δύσκολες νύχτες [Dyskoles nychtes]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Β´. Β´ τάξη γενικού λυκείου, Ν. Γρηγοριάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos V´. V´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 368–374.
Axioti M., n.d.b, ‘Η ψυχή του νησιού [I psychi tou nisiou]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ ́ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Π. Καγιαλής, Χ. Ντουνιά, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (G Gymnasiu) – Vivlio Mathiti, P. Kajalis, Ch. Dunia, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 216–219.
Boukalas P., 2008, ‘Ζιγκ ζαγκ στη λογοκρισία’, Καθημερινή [‘Zing zang sti logokrisia’, Kathimerini], 19 April 2008, https://www.kathimerini.gr/opinion/708890/zigk-zagk-sti-logokrisia/.
Boym S., 2001, The Future of Nostalgia, New York.
Chortatsis G., n.d., ‘Ερωφίλη [Erofili]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ ́ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Π. Καγιαλής, Χ. Ντουνιά, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (G Gymnasiu) – Vivlio Mathiti, P. Kajalis, Ch. Dunia, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 16–19.
Dimoula K., n.d.a, ‘Άωρα και παράωρα [Aora kie paraora]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Γ´ (1945–2000). Γ´ τάξη γενικού
λυκείου, N. Γρηγορίάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos G´ (1945–2000). G´ taksi genikou lyikeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 93–95.
Dimoula K., n.d.b, ‘Τα πάθη της βροχής [Ta pathi tis vrochis]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ ́ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Π. Καγιαλής, Χ. Ντουνιά, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (G Gymnasiu) – Vivlio Mathiti, P. Kajalis, Ch. Dunia, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 224–227.
Divani L., 2023, Εργαζόμενο αγόρι, Αθήνα [Ergazomeno agori, Athina].
Fermor P.L., 2004, Roumeli: Travels in Northern Greece, London.
Filippaki I., 2016, ‘Missing Communism in 1985 and 2015 Greece: Nostalgia in Rinio Dragasaki’s Short Film Dad, Lenin and Freddy’, Twentieth Century Communism 11, pp. 147–158, https://doi.org/10.3898/175864316819698486.
Fyssas D., 2011, Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος, Αθήνα [Plateia Lenin, proin Syntagmatos, Athina].
Galanaki R., n.d.b, ‘Επιστροφή στο πατρικό σπίτι [Epistrofi sto patriko spiti]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Γ´ (1945–2000). Γ´ τάξη γενικού λυκείου, N. Γρηγορίάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias.
Tefchos G´ (1945–2000). G´ taksi genikou lyikeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 385–389.
Galanaki R., n.d.a, ‘H Ελένη, ή ο Κανένας [H Eleni, i o Kanenas’]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ ́ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Π. Καγιαλής, Χ. Ντουνιά, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (G Gymnasiu) – Vivlio Mathiti, P. Kajalis, Ch. Dunia, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 244–248.
Gerouki M., 2008, ‘Pushed to the Margins – Sex and Relationships in Greek Primary Textbooks’, Sex Education 8/3, pp. 329–343, https://doi.org/10.1080/14681810802218429.
Gouvias D., Alexopoulos Ch., 2016, ‘Sexist Stereotypes in the Language Textbooks of the Greek Primary School: A Multidimensional Approach’, Gender and Education 30/5, pp. 642–662, https://doi.org/10.1080/09540253.2016.1237620.
Herzfeld M., 1996, Ours Once More: Folklore, Ideology and the Making of Modern Greece, New York, https://doi.org/10.2307/j.ctv1tbhr3q.
Iordanidou M., n.d., ‘Η αυλή μας [I avli mas]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (A ́ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Θ. Πυλαρινός, Σ. Χατζηδημητρίου, Λ. Βαρελάς [Keimena Neoellinikis Logotechnias (A Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, T. Pilarinos, S. Chadzidimitriou, L. Warelas] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 29–31.
Kanatsouli M.D., 2008, Ο ήρωας και η ηρωίδα με τα χίλια πρόσωπα. Νέες απόψεις για το φύλο στην παιδική λογοτεχνία, Αθήνα [O iroas kai i iroida me ta chilia prosopa. Nees apopseis gia to fylo stin paidiki logotechnia, Athina].
Karelli Z., n.d., ‘Του καλοκαιριού [Tu kalokieriu]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Β´. Β´ τάξη γενικού λυκείου, Ν. Γρηγοριάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos V´. V´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 246–247.
Kesmeti N.A., n.d., ‘Το αιώνιο ρολόι [To aionio roloi]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Γ´ (1945–2000). Γ´ τάξη γενικού
λυκείου, N. Γρηγορίάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos G´ (1945–2000). G´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 379–384.
Kordos P., 2019, Beyond Greekness: Studies in Contemporary Modern Greek Prose, Warsaw.
Kornaros V., n.d., ‘Η Αρετούσα [I Aretusa]’, [in:] Aνθολόγιο Λογοτεχνικών Kειμένων A ́ & B ́ Δημοτικού. Tο δελφίνι, T. Tασούλα [Anthologio Logotechnikon Keimenon A & B Dimotikou. To delfini, T. Tasula] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 20–21.
Koulouri Ch., Venturas L., 1994, ‘Research on Greek Textbooks: A Survey of Current Trends’, Paradigm 14, pp. 42–46.
Lymberaki M., n.d., ‘Οι Κυριακές στη θάλασσα [Oi Kyriakies sti thalasa]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Β› Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Ε. Γαραντούδης, Σ. Χατζηδημητρίου, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (V’ Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, E. Garantudis, S. Chadzidimitriou, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 52–55.
Melissanthi, n.d., ‘Στη νύχτα που έρχεται [Stinichta pu erchete]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Β´. Β´ τάξη γενικού λυκείου, Ν. Γρηγοριάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos V´. V´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], p. 229.
Meselidis S., 2009, ‘Gender Stereotypes, Class Prejudice and Female Warriors in the Depiction of Women in Year 6 Greek Primary School History Textbooks (1970–1983 and 1997–2006)’, [in:] Race, Ethnicity and Gender in Education: Cross-Cultural Understandings, J. Zajda, K. Freeman (eds), Springer, pp. 165–181, https://doi.org/10.1007/978-1-4020-9739-3_9.
Moutzan-Martinegkou E., n.d., ‘Αυτοβιογραφία [Aftoviografia]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Β› Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Ε. Γαραντούδης, Σ. Χατζηδημητρίου, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (V’ Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, E. Garantudis, S. Chadzidimitriou, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 50–52.
Obarska M., 2010, MDM – między utopią a codziennością, Warszawa.
Papadakis S., 2018, ‘Gender Stereotypes in Greek Computer Science School Textbooks’, International Journal of Teaching and Case Studies 9/1, pp. 48–71, http://dx.doi.org/10.1504/IJTCS.2018.10011123.
Papadopoulos L., n.d., ‘Η μάνα μου [I mana mu]’, [in:] Με λογισμό και μ’ όνειρο. Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων. Ε’ και ΣΤ’ τάξη δημοτικού, Ά. Κατσίκη-Γκίβαλου [Me logismo kai m’ oneiro. Anthologio logotechnikon keimenon. E’ kai ST’ taksi dimotikou, A. Katsiki-Gkivalou] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 81–82.
Polidouri M., n.d.b, ‘Γιατί μ’ αγάπησες [Giati m’ agapises]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Β’ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Ε. Γαραντούδης, Σ. Χατζηδημητρίου, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (V’ Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, E. Garantudis, S. Chadzidimitriou, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 153–154.
Polidouri M., n.d.a, ‘Κοντά σου [Konda su]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Β´. Β´ τάξη γενικού λυκείου, Ν. Γρηγοριάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos V´. V´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], p. 192.
‘Ψηφιακό Σχολείο [Psifiako Scholeio]’, [in:] ebooks.edu.gr, http://ebooks.edu.gr/ebooks/.
Sari Z., n.d.b, ‘Ε.Π. [E.P.]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Β’ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Ε. Γαραντούδης, Σ. Χατζηδημητρίου, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (V’ Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, E. Garantudis, S. Chadzidimitriou, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 179–183.
Sari Z., n.d.a, ‘Νινέτ [Ninet]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (A ́Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Θ. Πυλαρινός, Σ. Χατζηδημητρίου, Λ. Βαρελάς [Keimena Neoellinikis Logotechnias (A Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, T. Pilarinos, S. Chadzidimitriou, L. Varelas] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 45–48.
Sotiropoulou E., 1999, Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές, Αθήνα [Zing-zang stis nerantzies, Athina].
Theodorou V., n.d., ‘Εγκώμιο [Enkomio]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Γ´ (1945–2000). Γ´ τάξη γενικού λυκείου, Ν. Γρηγορίάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos G´ (1945–2000). G´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 68–70.
Theotokas G., 1959, Το γεφύρι της Άρτας: έργο σε πέντε εικόνες, Αθήνα [Togefyri tis Artas: ergo se pente eikones, Athina].
Tinga T., n.d., ‘Η εποχή των υακίνθων [I epochi ton iakinthon]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (A ́ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Θ. Πυλαρινός, Σ. Χατζηδημητρίου, Λ. Βαρελάς [Keimena Neoellinikis Logotechnias (A Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, T. Pilarinos, S. Chadzidimitriou, L. Varelas] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 49–52.
Tου γιοφυριού της Άρτας [Tou giofiriou tis Artas], [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ ́ Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή, Π. Καγιαλής, Χ. Ντουνιά, Θ. Μέντη [Keimena Neoellinikis Logotechnias (G Gymnasiou) – Vivlio Mathiti, P. Kagialis, Ch. Dunia, T. Menti] (eds), Αθήνα [Athina], pp. 12–15.
Vrettakos N., n.d.b, ‘Δυο μητέρες νομίζουν πως είναι μόνες στον κόσμο [Dio miteres nomizoun pos einai mones ston kosmo]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Β´. Β´ τάξη γενικού λυκείου, Ν. Γρηγοριάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos V´. V´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 264–265.
Vrettakos N., n.d.a, ‘Η μητέρα μου στην εκκλησία [I mitera mou stin ekklisia]’, [in:] Με λογισμό και μ’ όνειρο. Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων. Ε’ και ΣΤ’ τάξη δημοτικού, Ά. Κατσίκη-Γκίβαλου [Me logismo kai m’ oneiro.
Antologio logotechnikon keimenon. E’ kai ST’ taksi dimotikou, A. Katsiki-Gkivalou] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 77–79.
Xenopoulos G., n.d., ‘Στέλλα Βιολάντη [Stela Wiolanti]’, [in:] Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Τεύχος Β´. Β´ τάξη γενικού λυκείου, Ν. Γρηγοριάδης [Keimena Neoellinikis Logotechnias. Tefchos V´. W´ taksi genikou lykeiou, N. Grigoriadis] et al. (eds), Αθήνα [Athina], pp. 103–107.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
