Obraz rolnictwa Spytkowic i Ryczowa w dokumentacji Obozu Naukowo-Badawczego z 1968 r.
DOI:
https://doi.org/10.12797/RSpyt03.2024.03.04Keywords:
village, agriculture, rural cottage, multi-sided barn, farming, animal husbandry, ploughing, horse-drawn cartAbstract
THE IMAGE OF AGRICULTURE IN SPYTKOWICE AND RYCZÓW IN THE DOCUMENTATION OF THE 1968 SCIENTIFIC RESEARCH CAMP
In 1968, during an ethnographic scientific research camp, interviews were conducted with the residents of Spytkowice and Ryczów. The questionnaires collected by the researchers are stored in the Archives of the Ethnographic Museum of S. Udziela in Kraków. These archival materials contain a range of information about the daily lives of the residents of Spytkowice and Ryczów. Due to the limited number of interviews conducted, they cannot be considered representative; however, the collected responses are extremely valuable as they give voice to the direct participants of rural daily life. One of the researched topics was local folk architecture, charactersed by single-track houses with thatched roofs and multi-sided barns. The population was primarily engaged in agriculture and work outside the village. Residents recalled farming methods, including ridge ploughing, which is no longer practiced, as well as the tools used. Considerable attention was devoted to animal husbandry, particularly the communal grazing of cattle on municipal pastures. The use of horses and cows as draught animals was also discussed. The research camp participants were interested in both draught transportation means, such as carts and sleds, and manual ones, like wheelbarrows.
References
Bazielichówna B., Transport i komunikacja w Siołkowicach Starych, „Etnografia Polska” 1958, t. 1.
Caputa Z., Przysiółki górskie – ważny element krajobrazu Beskidu Żywieckiego, „Karta Groni: Wydawnictwo społeczno-kulturalne poświęcone sprawom Żywiecczyzny” 2004, nr 23.
Czajkowski J., Konstrukcja sochowo-ślemieniowa w budownictwie wiejskim na terenie Polski, „Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie” 1972, t. 4.
Drozd-Piasecka M., Postawy mieszkańców wsi w sytuacji konfliktowej zaistniałej na tle komasacji, „Etnografia Polska” 1982, t. 26, nr 1.
Galczak-Froch A., Problemy z usystematyzowaniem wewnętrznego rozwarstwienia chłopstwa, „Krakowskie Studia Małopolskie” 2013, nr 18, http://dx.doi.org/10.15804/ksm201312.
Gnerowicz J., Skoczylas M., Profesor Teofil Ciesielski – współzałożyciel Galicyjskiego Towarzystwa dla Ogrodnictwa i Pszczelnictwa oraz Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika we Lwowie, „Wszechświat” 2017, t. 118, nr 10-12.
Halamska M., Zwęglińska-Gałecka D., Od wsi chłopskiej do robotniczej, w: Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 1, seria: „Ciągłość i Zmiana 1918-2018”, red. M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin, Warszawa 2019, https://doi.org/10.53098/9788373839984.
Kąś J., Kultura materialna Kliszczaków w ujęciu dialektologicznym i etnograficznym
na tle gwar Małopolski południowej. Nazwy części wozu, w: Kliszczacy – gwara i kultura, red. M. Rak, M. Brytan-Ciepielak, Kraków 2022, https://doi.org/10.12797/9788381387187.01.
Kolberg O., Dzieła wszystkie, t. 5, Krakowskie, cz. 1, Wrocław–Poznań 1962.
Kolasa A., Marek R., Seremet A., Gmina Spytkowice na starej fotografii, Spytkowice–Wadowice 2021.
Krystian M., „Nie rzucim ziemi” – organizacje rolnicze i spółdzielcze, w: Ryczów.
Z dziejów wsi i parafii, red. D. Fryc-Piętak, A. Rybarczyk, M. Szczypczyk, Wadowice 2002.
Kuciel-Frydryszak J., Chłopki. Opowieść o naszych babkach, Warszawa 2023.
Łuczkowski J., Od ziarenka do bochenka, Opoczno 2021.
Matuszczak J., Uwagi o budownictwie drewnianym w powiecie pszczyńskim, „Ochrona Zabytków” 1957, t. 10, nr 1.
Mostowik P., Dawne Spytkowice (do 1513 r.), w: 800 lat Spytkowic. Księga jubileuszowa, red. J. Warzecha, J. Fabin, P. Mostowik, Ząbki 2000.
Mostowik P., Spytkowice na początku lat sześćdziesiątych, w: 800 lat Spytkowic. Księga jubileuszowa, red. J. Warzecha, J. Fabin, P. Mostowik, Ząbki 2000.
Napora M., Woźniak M., Między humanistyką a posthumanistyką. Interdyscyplinarność w badaniach humanistycznych, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2017, t. 14, nr 1.
Nowosz W., Zajęcia rolnicze i hodowlane, w: Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 1, seria: „Biblioteka Etnografii Polskiej”, nr 32, red. M. Biernacka et al., Wrocław 1976.
Ogorzałek A., Kronika 1968-1970, „Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie” 1972, t. 4.
Pokropek M., Etnografia. Materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym, Warszawa 2019.
Rabiega E., Adaptacja mieszkańców Kargowej w zakresie kultury rolniczej, „Rocznik Lubuski” 1966, t. 4.
Swadźba U., Etos pracy w Polsce. Ewolucja zjawiska, w: Praca – więź – integracja.
Wyzwania w życiu jednostki i społeczeństwa. Monografia poświęcona pamięci prof. zw. dr. hab. Władysława Jachera, t. 1, seria: „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 3304, red. U. Swadźba, B. Pactwa, M. Żak, Katowice 2015.
Szczypczyk M., Z przeszłości Ryczowa, w: Ryczów. Z dziejów wsi i parafii, red. D. Fryc-Piętak, A. Rybarczyk, M. Szczypczyk, Wadowice 2002.
Szpak E., Mentalność ludności wiejskiej w PRL. Studium zmian, Warszawa 2013.
Terlecki D., Po dolary i wolność: Śladami Polonii w Ameryce, Warszawa 2019.
Thomas W., Znaniecki F., Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 1-5, Warszawa 1976.
Wieruszewska-Adamczyk M., Wieś polska w perspektywie stulecia. Refleksje rocznicowe 1918-2018, „Zeszyty Wiejskie” 2019, z. 24, https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.01.
Wylegała A., Był dwór, nie ma dworu. Reforma rolna w Polsce, Wołowiec 2022.
Wyżga M., Chłopstwo. Historia bez krawata, Kraków 2022.
Żurek D., Parafie Spytkowice, Bachowice i Ryczów w średniowieczu i w początkach epoki nowożytnej, „Rocznik Spytkowicki” 2022, nr 1.
Netografia:
Babice: 70 rocznica wyzwolenia Babic, https://chrzanowski24.pl/wiadomosci-lokalne/babice-70-rocznica-wyzwolenia-babic-30118147.
Piotrowski K.P., Kropla drąży skałę, rozmowa z M. Baliszewską, dziennikarką Polskiego Radia, https://m.folk24.pl/wywiady/kropla-drazy-skale.
Narodowy Instytut Dziedzictwa, [portal] zabytek.pl.maps.mapywig.org.
