Przedstawienie mistycznych źródeł nazizmu w polskiej literaturze historyczno-filozoficznej

Authors

  • Paweł Szuppe Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa

Keywords:

Mysticism, Volkism, Third Reich, Nazism

Abstract

Presenting the Mystical Roots of Nazism in Polish Historical and Philosophical Literature
This article presents the mystical roots of Nazism in the Polish scholarly literature on the subject. The philosophical-religious movement, known as volkism, is presented as core of the article along with the intellectual origins of the Third Reich.

Author Biography

Paweł Szuppe, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa

dr nauk teologicznych (specjalność: teologia religii), misjolog, adiunkt w Katedrze Religiologii i Dialogu Międzyreligijnego w Instytucie Dialogu Kultury i Religii na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego; autor ponad 70 publikacji naukowych i popularnonaukowych; obszary zainteresowań: nowe ruchy religijne (Europa, kraje misyjne), parareligijny charakter nazizmu, wychowanie w religiach świata, edukacja międzykulturowa.

References

Baumgartner H.M., Wildfeuer A.G., Panteizm, [w:] F. König, H. Waldenfels, Leksykon religii, Warszawa 1997, s. 321–322.

Butkiewicz T., Koncepcja mesjanizmu oraz jego rola w kształtowaniu totalitaryzmu w Niemczech, „Słupskie Studia Historyczne” 16, 2010, s. 89–102.

Butkiewicz T., Okultyzm i myśl ariozoficzna Towarzystwa Thule w ukształtowaniu ideologii narodowego socjalizmu w Niemczech, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Res Politicae” 3, 2009, s. 113–126.

Ezoteryczne źródła nazizmu, [w:] C. Michalski, Powrót człowieka bez właściwości, Warszawa 1996, s. 99–224.

Fedorowicz A., Droga Führera na szczyt, „Focus Historia” 1, 2012, s. 12–17.

Godrick-Clarke N., Okultystyczne źródła nazizmu. Tajne kulty aryjskie oraz ich wpływ na ideologię nazistowską. Ariozofowie z Austrii i Niemiec 1890–1935, Warszawa 2001.

Haack F.W., Neopoganizm w Niemczech. Powrót Wotana. Religia krwi, ziemi i rasy, Kraków 1999.

Halban L., Istota duchowa Trzeciej Rzeszy, „Neofilolog” 10, 1939, nr 1, s. 14–31.

Halban L., Mistyczne podstawy narodowego socjalizmu, wyd. 2, Lublin 1948.

Halban L., Narodowy socjalizm jako przejaw cywilizacyjny, [w:] Kultura i cywilizacja, Lublin 1937, s. 288–305.

Halban L., Religia w Trzeciej Rzeszy, Lwów 1936.

Halban L., Ruch religijny Trzeciej Rzeszy, „Droga” 14, 1935, nr 2, s. 118–130.

Hayes P.M., Idea elity i wodza, [w:] J.W. Borejsza, M. Głowiński i in. (red.), Faszyzmy europejskie (1922–1945) w oczach współczesnych i historyków, Warszawa 1979, s. 736–745.

Hayes P.M., Pojęcie państwa totalitarnego, [w:] J.W. Borejsza, M. Głowiński i in. (red.), Faszyzmy europejskie (1922–1945) w oczach współczesnych i historyków, Warszawa 1979, s. 746–767.

Hegel W.F., Wykłady z filozofii dziejów, t. 1, Warszawa 1958.

Herbut R., Rasizm, [w:] A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Leksykon politologii, wyd. 5, Wrocław 1999, s. 491.

Hesemann M., Religia Hitlera, Warszawa 2011.

Iwanciów E., Mit i mistycyzm w doktrynie ideowo-politycznej hitleryzmu, Żory 1994.

Kershaw I., Hitler, Niemcy i ostateczne rozwiązanie, Poznań 2010.

Kitchen M., Trzecia Rzesza. Charyzma i wspólnota, Warszawa 2012.

Klimek S., Tezy antropologiczne rasizmu, „Przegląd Powszechny” 220, 1938, nr 12, s. 312–329.

Kmak-Pamirska A., Religia w czasach Trzeciej Rzeszy, Toruń 2010.

Król E.C., Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945. Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999.

Lukács G., Nietzsche a faszyzm, „Myśl Współczesna” 2, 1947, nr 3, s. 305–329.

Maciejewski M., Mit Hitlera w ruchu narodowych socjalistów w okresie Republiki Weimarskiej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 4, 1979, s. 23–39.

Maciejewski M., Programowe założenia NSDAP w Niemczech, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Niemcoznawstwo” 11, 2002, s. 9–63.

Maciejewski M., Ruch i ideologia narodowych socjalistów w Republice Weimarskiej. O źródłach i początkach nazizmu 1919–1924, Warszawa–Wrocław 1985.

Maciejewski M., U źródeł antysemityzmu Adolfa Hitlera, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 49, 1994, nr 1–2, s. 51–79.

McNab Ch., Trzecia Rzesza 1933–1945. Fakty, liczby i dane statystyczne, Poznań 2011.

Mikoś K., Ideologia volkistowska: u źródeł niemieckiego neopoganizmu, „Nomos” 51–52, 2005, s. 51–74.

Mikoś K., J. Wilhelma Hauera próba zinstytucjonalizowania niemieckiej wiary, „Studia Religiologica” 5, 1980, s. 43–61.

Mosse G.L., Kryzys ideologii niemieckiej. Rodowód intelektualny Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1972.

Olszewski H., Nauka historii w upadku. Studium o historiografii i ideologii historycznej w imperialistycznych Niemczech, Warszawa–Poznań 1982.

Pastuszka J., Rasizm jako światopogląd, „Ruch Katolicki” 9, 1939, nr 3, s. 101–116.

Piekarczyk S., Religia Germanów, [w:] L. Keller, W. Kotański i in. (red.), Zarys dziejów religii, Warszawa 1988, s. 409–430.

Przyłębski A., Hegel Georg Friedrich Wilhelm, [w:] B. Andrzejewski (red.), Słownik filozofów. Filozofia powszechna, Poznań 1995, s. 100–106.

Rogalski A., W kręgu Nibelungów, Poznań 1958.

Roland P., Naziści i okultyzm. Ciemne moce III Rzeszy, Warszawa 2011.

Różycki M., Naziści zauroczeni okultyzmem, „Focus Historia” 1, 2012, s. 22–25.

Ryback T.W., Prywatna biblioteka Hitlera. Książki, które go ukształtowały, Warszawa 2010.

Sakowicz E., Synkretyzm, [w:] E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia katolicka, t. 18, Lublin 2013, kol. 1338–1339.

Sawicki F., Religia narodowa i rasowa, Pelplin 1935.

Semków P., Aryjski porządek świata w rytuałach religijnych III Rzeszy, „Przegląd Religioznawczy” 4, 2009, s. 13–24.

Szyndler A., Nazistowski mit krwi i rasy i jego korzenie, „Zeszyty Oświęcimskie” 23, 2002, s. 191–218.

Valode Ph., Hitler i tajne stowarzyszenia. Od Towarzystwa Thule do „ostatecznego rozwiązania”, Warszawa 2010.

Waszkinel R., Filozofia życia, [w:] L. Bieńkowski, P. Hemperek i in. (red.), Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin 1989, kol. 270–271.

Zieliński Z., Religia w narodowosocjalistycznej koncepcji społeczeństwa, „Chrześcijanin w Świecie” 12, 1980, nr 91–92, s. 1–27.

Downloads

Published

2016-12-30

How to Cite

Szuppe, P. (2016). Przedstawienie mistycznych źródeł nazizmu w polskiej literaturze historyczno-filozoficznej. Studia Historyczne, 59(4 (236), 489–507. Retrieved from https://journals.akademicka.pl/studiahistoryczne/article/view/307

Issue

Section

Articles and Dissertations