Sejmik ziemi wiskiej wobec zagrożenia moskiewskiego w latach 1654‑1667
DOI:
https://doi.org/10.12797/SH.60.2017.04.01Keywords:
Wizna land, dietine, Polish‑Moscovite war, nobles of the Polish kingdomAbstract
The Wizna Land Dietine Facing the Moscow Threat in the Years 1654‑1667
The war between Poland and Moscow was a turning point in the history of Eastern Europe. This conflict is an excellent moment to analyse the attitudes of Polish nobles towards a multitude of issues. Most of the hitherto contributions and articles have avoided the essential social issues of the conflict. This article sets out to research the attitudes of the Wizna land nobles towards various problems connected with the war, such as ways of financing the conflict, engagement in defence of fatherland, and general opinions on war and peace.
References
Źródła rękopiśmienne:
Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/678/0/1/61, Zbiór Zygmunta Glogera, Wypisy z ksiąg ziemskich i grodzkich podlaskich (tzw. Kapicjana) z XV‑XVIII w.; Odpisy dokumentów z ksiąg sądowych grodzkich wizkich.
Biblioteka Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, sygn. 8350, Teki Pawińskiego, Akta sejmikowe ziemi wiskiej 1576‑1699.
Źródła drukowane:
Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 2: 1621‑1661, oprac. A. Przyboś, Kraków 1953.
Akta sejmikowe ziemi chełmskiej 1572‑1668, red. W. Bondyra, H. Gmiterek, J. Ternes, Lublin 2013.
AGZ, t. XXIV, Lauda sejmikowe halickie, 1575-1695, oprac. A. Prochaska, Lwów 1931.
Lauda sejmikowe bełskie 1572-1772. Materiały zebrane przez A. Prochaskę, t. 1: 1572‑1672, vol. 1 1572‑1667, [w:] Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczpospolitej Polskiej z Archiwum tzw. bernardyńskiego we Lwowie, t. 26, odbitka kserografii z rękopisu nr 15964 Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Lauda sejmikowe, t. 2: Lauda wiszeńskie 1648‑1673, oprac. A. Prochaska, Lwów 1911.
Vorbek‑Lettov M., Skarbnica pamięci. Pamiętnik lekarza Władysława IV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.
Volumina Constitutionum, t. 4: 1641‑1668. Volumen 2, 1659‑1668, do druku przyg. S. Grodziski, M. Kwiecień, K. Fokt, Warszawa 2017.
Opracowania:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 6, 13, red. B. Chlebowski, F. Sulimierski [et al.], Warszawa 1880-1902.
Babka R., Kampania ochmatowska 1654‑1655, Część I, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 2007, t. 43, s. 177‑206.
Babka R., Kampania ochmatowska 1654‑1655, Część II, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 2008, t. 45, s. 40‑69.
Bobiatyński K., Od Smoleńska do Wilna. Wojna Rzeczypospolitej z Moskwą 1654-1655, Zabrze 2005.
Ciesielski T., Sejm brzeski 1653 r. Studium z dziejów Rzeczypospolitej w latach 1652‑1653, Toruń 2003.
Choińska‑Mika J., Między społeczeństwem szlacheckim a władzą. Problemy komunikacji, społeczności lokalne, władza w epoce Jana Kazimierza, Warszawa 2002.
Choińska‑Mika J., Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998.
Dzieje Mazowsza, t. 2: Lata 1527‑1794, red. J. Tyszkiewicz, Pułtusk 2015.
Gawęda M., Połonka – Basia 1660, Warszawa 2005.
Gierowski A.J., Sejmik generalny Księstwa Mazowieckiego na tle ustroju sejmikowego Mazowsza, Wrocław 1948.
Janas E., Konfederacja wojska koronnego w latach 1661‑1663. Dzieje i ideologia, Lublin 1998.
Kaczmarczyk Z., Leśniodorski B., Historia państwa i prawa Polski od połowy XV w. do r. 1795, t. 2, red. J. Bardach, Warszawa 1968.
Kotłubaj E., Życie Janusza Radziwiłła, Wilno–Witebsk 1859.
Łopatecki K., Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), Białystok 2013.
Maroń J., Kampania zadnieprzańska Jana Kazimierza 1663‑1664, [w:] Od armii komputowej do narodowej (XVI‑XX w.). [Materiały z konferencji naukowej „Od armii komputowej do narodowej (XVI‑XX w.)”, Toruń, 26‑27 października 1995 r.], red. Z. Karpus, W. Rezmer, Toruń 1998, s. 73-88.
Moniuszko A., Mazowieckie akta sejmikowe (1578‑1648) w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, [w:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 6, red. W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok 2013.
Moniuszko A., Mazowieckie Sądy Ziemskie (1588‑1648). Organizacja – funkcjonowanie – postępowanie, Warszawa 2013.
Ochmann‑Staniszewska S., Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, t. 1, Wrocław 2000.
Ochmann‑Staniszewska S., Sejmy lat 1661‑1662. Przegrana batalia o reformę ustroju Rzeczypospolitej, Wrocław 1977.
Pieńkowska A., Pieńkowski A.M., Sejmiki mazowieckie wobec problemów wewnętrznych Rzeczypospolitej w latach 1661‑1665, Oświęcim 2015.
Płosiński J., Potop szwedzki na Podlasiu 1655‑1657, Zabrze 2006.
Przyboś A., Jarowiecki J., Kossakowski Jan (zm. po 1680), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 14, s. 265.
Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Oświęcim 2015.
Srogosz T., Żołnierz swawolny. Z dziejów obyczajów armii koronnej w XVII w., Warszawa 2010.
Tyszkiewicz M., Idea demokratyczna i jej krytycy w Rzeczypospolitej. Uwagi i notatki, Kraków 1904.
Wierzbicki L., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670‑1672, Lublin 2011.
Wimmer J., Wojsko polskie w 2 poł. XVII wieku, Warszawa 1965.
