Możliwości wykorzystania korespondencji misyjnej do badań nad historią wychodźstwa chłopskiego z terenów byłej Rzeczypospolitej na przełomie XIX i XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12797/SH.61.2018.01.04Keywords:
emigrating peasants, missionaries, narrative sourcesAbstract
The Possibility of Utilizing Missionaries’ Correspondence to Study the History of Peasant Migration (from the territories of former Polish Commonwealth) at the turn of the twentieth century
The article presents new possibilities of research on the history of migration at the turn the 20th century using narrative sources, particularly the correspondence of missionaries. Peasants produced and left behind very few narrative sources, which results in migration historians rarely using them. The author indicates how to use alternative narrative sources produced by people of the Church to study the history of migration, in particular emigration from the territories of the former Polish Commonwealth.
References
Źródła archiwalne:
Archivio Congregazione della Risurrezione w Rzymie, Listy Zmartwychwstańców.
Archiwum Generalne Sióstr Felicjanek w Rzymie, Korespondencja s. Leonardy Odrzywolskiej.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Teki Sapieżyńskie.
Archiwum Prowincji Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, Korespondencja Misjonarzy.
Opracowania:
Baczko B., Pisać listy z Hameryki, „Zeszyty Historyczne” 1982, t. 61 s. 51‑67.
Baczkowski M., Analfabetyzm w Galicji w dobie konstytucyjnej, [w:] Naród – Państwo. Europa Środkowa w XIX i XX wieku. Studia ofiarowane Michałowi Pułaskiemu w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. A. Patek, W. Rojek, Kraków 2006, s. 97‑113.
Bakalarz J., Polskie modlitewniki na emigracji, „Studia Polonijne” 1981, t. 4, s. 213‑227.
Banach A.K., Kariery zawodowe studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego pochodzenia chłopskiego z lat 1860/61‑1917/18, Kraków 2009.
Borcz H., Struktura zasobu archiwów diecezjalnych w okresie nowożytnym (XIX i XX w.), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1998, t. 70, s. 25‑44.
Brodowska‑Kubicz H., Z listów chłopów emigrantów, „Annales Universitstis Mariae Curie‑Skłodowska. Sectio K. Politologia” 1999, t. 6, s. 95‑106.
Broński K., Problem zacofania gospodarczego Galicji. Mity i fakty, [w:] Historia gospodarcza i historia myśli ekonomicznej a teoria ekonomii. Problemy metodologiczne, red. J. Skodlarski, Łódź 2008, s. 67‑82.
Brożek A., Listy emigrantów jako źródło w tradycji i współczesności polskich nauk społecznych, [w:] Dziedzictwo Witolda Kuli, Warszawa 1990, s. 31‑63.
Burzliwe lata Polonii amerykańskiej. Wspomnienia i listy misjonarzy jezuickich 1864‑1913, zebrał i oprac. L. Grzebień, Kraków 1983.
Dmowski R., Z Parany, „Przegląd Wszechpolski”, nr 2, s. 109‑121; nr 3, s. 172‑182; nr 6, s. 359‑375.
Dunin‑Wąsowicz K., Świadomość narodowa chłopów w świetle pamiętników w okresie powstań narodowowyzwoleńczych, „Acta Universitatis Lodziensis – Folia Historica” 1992, nr 45, s. 87‑93.
Dworecki T., Zmagania polonijne w Brazylii, t. 1: Polscy werbiści 1900‑1978, Warszawa 1980.
Gajewski K., Z poetyki listu chłopskiego do władzy. Od stalinizmu do małej stabilizacji, „Rocznik Antropologii Historii” 2016, nr 9, s. 205‑228.
Jankowska H., Spustek J., Wychodźstwo polskie w Stanach Zjednoczonych, [w:] Pamiętniki emigrantów, t. 1: Stany Zjednoczone, red. J. Dziembowska, Warszawa 1977.
Jaszczyńska M., Korespondencja emigrantów jako źródło do badań nad dziejami emigracji, [w:] Emigracja i środowiska polonijne. Archiwa i archiwalia, red. A. Kulecka, Warszawa 2013, s. 35‑49. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323512394.pp.35-49
Jaśkiewicz B., Działalność Towarzystw Oświatowych w Tarnowie w latach autonomii galicyjskiej, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1974, t. 17, s. 105‑142.
Kaleta A., Rozwój polskiego czasopiśmiennictwa misyjnego do 1939 roku, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 1999, nr 2, z. 2, s. 5‑24.
Kieniewicz S., Listy, które nie doszły do celu, „Nowe Książki” 1974, nr 24, s. 31.
Kościałkowski S., Historyka – wstęp do studiów historycznych, Londyn 1954.
Krakowski S., List jako źródło historyczne: uwagi w sprawie definicji i kategoryzacji, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Naukowych Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” R. 40, 1986, nr 8, s. 1‑8.
Kula W., Assorodobraj‑Kula N., Kula M., Listy emigrantów z Brazylii i Stanów Zjednoczonych 1890‑1891, Warszawa 1973.
Lalak D., Ostaszewska A., Źródła do badań biograficznych. Listy – Dzienniki – Pamiętniki – Blogi – Materiały Wizualne, Warszawa 2016.
Lange A., Analfabetyzm i walka z ciemnotą w Królestwie Polskim, Warszawa 1906.
Lis T.J., Polskie osadnictwo i duchowieństwo w Bośni i Hercegowinie od 1894 do 1920 roku, Toruń 2014.
Listy z Brazylii Adolfa Dygasińskiego, specjalnego delegata „Kuriera Warszawskiego”, Warszawa 1891.
Listy z Brazylii przez wychodźców do rodzin pisane, red. A. Potocki, Warszawa 1891.
Ludność Galicji, „Ekonomista” 1881, nr 46, s. 9‑10 (3 XI).
Malczewski Z., W trosce nie tylko o rodaków. Polscy misjonarze w Brazylii, Curtiba 2001.
Mazurek J., Kraj a emigracja, Warszawa 2006.
Mazurek J., Piórem i czynem. Kazimierz Warchałowski (1872‑1943) – pionier osadnictwa polskiego w Brazylii i Peru, Warszawa 2013.
Michalik‑Sztumska M., Wychodźstwo polskie w Brazylii. Stan badań nad zagadnieniem, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2010, z. 11, s. 323‑330.
Missye polskie w Ameryce, „Missye Katolickie”, R. 2, 1883, nr 9, s. 234‑246.
Mleczko W., Catalogus Archivii Congregationis a Resurrectione DNJC, Rome 2013.
Mlekodaj A., Wieś i gwara w dobie rekonfiguracji kultury (na przykładzie Podhala), „Wieś i Gwara” 2016, t. 8, s. 17‑22.
Olszewski D., Polska kultura religijna na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1996.
Piech S., Duchowieństwo a masowe migracje zarobkowe w diecezji tarnowskiej 1876‑1914, „Chrześcijanin w Świecie” R. 16, 1984, nr 2, s. 48‑66.
Pilch A., Emigracja z ziem zaboru austriackiego (od połowy XIX w. do 1918 r.), [w:] Emigracja z ziem polskich w czasach nowożytnych i najnowszych, red. idem, Warszawa 1984, s. 252‑325.
Praszałowicz D., Makowski K.A., Zięba A.A., Mechanizmy zamorskich migracji łańcuchowych w XIX wieku: Polacy, Niemcy, Żydzi, Rusini – zarys problemu, Kraków 2004.
Prejs R., Organizacja i funkcjonowanie archiwów w domach zakonnych, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2001, t. 75, s. 45‑59.
Römer E., Rocznik Polski. Tablice statystyczne, Kraków 1917.
Sienkiewicz H., Listy z podróży do Ameryki, t. 2, Warszawa 1950.
Skwarczyńska S., Teoria listu, Białystok 2006.
Studia Zmartwychwstańcze, t. 12: Listy o. Piotra Semenki, red. J. Drożdż, Rzym 2007.
Studia Zmartwychwstańcze, t. 13: Listy o. Piotra Semenenki, red. J. Drożdż, Rzym 2008.
Szatur‑Jaworska B., Analiza pamiętników jako metoda badawcza w nauce o polityce społecznej, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje” 2001, nr 3, s. 83‑94.
Szturm de Sztrem T., Instytut Gospodarstwa Społecznego 1920‑1944, Warszawa 1959.
Śliwa M., Nędza galicyjska. Mit i rzeczywistość, [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 1: Historia i polityka, red. W. Bonusiak, J. Buszko, Rzeszów 1994, s. 145‑155.
Taras P., Problemy duszpasterstwa polonijnego na przykładzie sytuacji w USA, „Studia Polonijne” 1977, t. 2, s. 181‑205.
Thomas W., Znaniecki F., Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 1, Warszawa 1976.
Walewander E., Duszpasterstwo polskie w Ameryce Łacińskiej. Przyczynek do bibliografii, [w:] Rola duszpasterstwa polskiego w organizacji społeczności lokalnych w Ameryce Łacińskiej, red. M. Malinowski, Warszawa 1999, s. 119‑130.
Woś M., Salezjański system wychowania a socjologia wychowania Floriana Znanieckiego, „Seminarae” 2015, nr 21, s. 531‑546.
