Pozycja Narodowego Banku Polskiego w systemie naczelnych rganów władzy państwowej
Analiza wybranych zagadnień
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.11.2014.27.03Keywords:
central bank, the National Bank of Poland, the President of the NBP, the Monetary Policy Council, the political system of the Republic of PolandAbstract
The position of the National Bank of Poland in the system of supreme state authorities. Analysis of selected issues
The National Bank of Poland obtained the status of an independent constitutional body as a result of legal norms and political practice: its organization, functions and powers, and consequently the relationships with supreme state authorities, has significantly changed. The method and shape of regulations made by the legislator is an expression of preference for the entire banking model adopted in Poland: a two‑stage model, in which there is one central bank of the state and other commercial banks. The granting of exclusive rights to the NBP to issue money and to formulate and implement monetary policy as well as a prohibition on covering the budget deficit by way of contracting credit obligations to the State’s central bank in a meaningful way influenced on the NBP’s position: the bank became independent from the executive and the legislature. The control of the bank is limited as the consequence of the bank’s political neutrality and high degree of independence. As the result of not sufficient level of democratic supervision the central bank has been deprived of competence to issue generally binding legislation. Although the Polish National Bank is independent, it is obliged to cooperate with other authorities in the formulation and implementation of economic policy, assuming that does not infringe the implementation of monetary policy. NBP does not find his place in the Montesquieu’s tripartite separation of powers, but the scope of its functions and constitutional legal grounds justify fully its current position in the state.
Downloads
PlumX Metrics of this article
References
Bankowość w okresie przemian systemowych. Wybrane zagadnienia, red. nauk. W. Przybylska‑Kapuścińska, Poznań 1998, Zeszyty Naukowe – Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Seria 1, z. 262.
Google Scholar
Bień‑Kacała A., Witkowski Z., O potrzebie redefinicji terminu „organ państwa”, [w:] W służbie dobru wspólnemu. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Trzcińskiemu, red. R. Balicki, M. Masternak‑Kubiak, Warszawa 2012.
Google Scholar
Cukierman A., Webb S., Neyapti B., Measuring the Independence of Central Banks and its Effect on Policy Outcomes, „The World Bank Economic Review” 1992, Vol. 6, nr 3, [online] http://www.cedeplar.ufmg.br/economia/disciplinas/ecn933a/crocco/Operacao_governanca_Bancos_Centrais/CUKIERMANAWEBBNEYAPTIMeas.pdf.
DOI: https://doi.org/10.1093/wber/6.3.353
Google Scholar
Frankowski E., W obronie niezależności banku centralnego, „Glosa” 2001, nr 2.
Google Scholar
Huterski R., Niezależność banku centralnego, Toruń 2000.
Google Scholar
Kaszubski R. W., Narodowy Bank Polski – centralny organ państwa, „Glosa” 1995, nr 10.
Google Scholar
Knosala E., Stasikowski R., Status Narodowego Banku Polskiego w systemie organów państwa, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 1.
Google Scholar
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483.
Google Scholar
Konstytucyjność regulacji Rady Polityki Pieniężnej i NBP, Orzeczenie TK, „Glosa” 2000, nr 11.
Google Scholar
Koperkiewicz‑Mordel K., Polski bank centralny w świetle nowej Konstytucji i ustawy o Narodowym Banku Polskim, „Bank i Kredyt” 1998, nr 3.
Google Scholar
Kosikowski C., Finanse publiczne w świetle Konstytucji RP oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (na tle porównawczym), Warszawa 2004.
Google Scholar
Kosikowski C., Pozycja Narodowego Banku Polskiego i jego organów w prawie polskim, „Państwo i Prawo” 2002, nr 11.
Google Scholar
Kosikowski C., Publiczne prawo bankowe, Warszawa 1999.
Google Scholar
Kraś I., Powstanie i status Narodowego Banku Polskiego, „Seminare” 2006, nr 23, [online] http://www.seminare.pl/pdf/tom23‑16‑kras.pdf.
Google Scholar
Kulesza M., „Źródła prawa” i przepisy administracyjne w świetle nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1998, nr 2.
Google Scholar
Machelski T., Charakter prawny Rady Polityki Pieniężnej, „Przegląd Legislacyjny” 2009, nr 3/4.
Google Scholar
Machelski T., Stanowienie polityki pieniężnej w Polsce na tle instytucjonalnych standardów bankowości centralnej, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2010, Vol. 8.
Google Scholar
Mikos A., Ustrojowa pozycja banku centralnego w Polsce, Warszawa 2006, Monografie Prawnicze.
Google Scholar
Myślak E., Selected Aspects of the Independence of the National Bank of Poland in the Context of Polish Political Practice, „Przegląd Politologiczny” 2013, nr 3.
Google Scholar
Niemierka S., Pozycja Prezesa NBP w „ustawach bankowych”, „Glosa” 1998, nr 8.
Google Scholar
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 września 1990 r., sygn. akt U. 4/90, Z.U.1990/10.
Google Scholar
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 września 1990 r., U. 4/90, [online] http://www.trybunal.gov.pl/orzeczenia/teksty/otkpdf/1990/U_04_90.pdf.
Google Scholar
Paluszak G., Pojęcie niezależności banku centralnego i jej typy, [w:] Bankowość w okresie przemian systemowych. Wybrane zagadnienia, red. nauk. W. Przybylska‑Kapuścińska, Poznań 1998,
Google Scholar
Zeszyty Naukowe – Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Seria 1, z. 262.
Google Scholar
Szmyt A., W sprawie uprawnień prawodawczych organów Narodowego Banku Polskiego, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 6.
Google Scholar
Tupin R., Niezależność NBP a obowiązek dbałości o stan gospodarki narodowej (uwagi krytyczne i wnioski de lege ferenda), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2002, nr 6.
Google Scholar
Tupin R., Status prawny i kompetencje prawotwórcze organów Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Bankowego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1998, nr 7‑8.
Google Scholar
Ustawa z 7 listopada 2008 r. o Komitecie Stabilności Finansowej, Dz. U. 2008, nr 209, poz. 1317.
Google Scholar
Ustawa z 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, Dz. U. 1995, nr 13, poz. 59.
Google Scholar
Ustawa z 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu, Dz. U. 1982, nr 11, poz. 84.
Google Scholar
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, Dz. U. 1997, nr 140, poz. 938 ze zm.
Google Scholar
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz. U. 1997, nr 140, poz. 939.
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1018544101598
Google Scholar
Ustawa z 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim, Dz. U. 1989, nr 4, poz. 22.
Google Scholar
Wojtyna A., Szkice o polityce pieniężnej, Warszawa 2004.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 września 2006 r., sygn. akt U.4/06, M. P. 2006, nr 66, poz. 680.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja 1998 r., K. 17/98, [online] http://www.trybunal.gov.pl/orzeczenia/teksty/otkpdf/1998/k_17_98.pdf.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja 1998 r., sygn. akt K. 17/98, Dz. U. 1998, nr 67, poz. 446.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2000 r., K. 25/99, [online] http://www.trybunal.gov.pl/orzeczenia/teksty/otkpdf/2000/k_25_99.pdf.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2000 r., sygn. akt K. 25/99, Dz. U. 2000, nr 53, poz. 648.
Google Scholar
Zdebel M., Status konstytucyjny Narodowego Banku Polskiego, [w:] Księga pamiątkowa profesora Marcina Kudeja, red. nauk. A. Łabno, E. Zwierzchowski, Katowice 2009.
Google Scholar
Zubik M., Narodowy Bank Polski (analiza konstytucyjno‑ustrojowa), „Państwo i Prawo” 2001, nr 6.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
