Grzech sodomski Bolesława Szczodrego w świetle "Roczników" Jana Długosza
DOI:
https://doi.org/10.12797/SH.61.2018.02.02Keywords:
Jan Długosz, „Annals”, Boleslaus II the Generous, Sodom sin, RutheniaAbstract
Sodom Sin of Boleslaus II the Generous in the Light of Jan Długosz's "Annals"
In the relation entered into the third volume of his Annals, dated 1076, Jan Długosz describing the Kiev campaign of Boleslaus the Generous introduces a description of the moral metamorphosis of the Polish ruler and accompanying knights. He maintains that they were guilty of a Sodom sin, which they committed in Ruthenia. This very phenomenon received the chronicler’s decided anti-Ruthenian tone. The present article established the importance of Długosz’s accusation and explains how this very element had its role in developing negative opinions about Ruthenians in the Annals. The author also provides background information about earlier accusations against Boleslaus regarding his sexual impurity.
References
Źródła drukowane:
Chronica Dzirsvae, [w:] Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, t. 15, wyd., wstępem i przyp. opatrzył K. Pawłowski, Kraków 2013.
Chronica Poloniae Maioris, ed. B. Kürbis, [w:] Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, t. 8, Warszawa 1970.
Chronica polonorum, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, ed. L. Ćwikliński, Lwów 1878.
Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego, ks. III-IV, tłum. J. Mrukówna, Warszawa 2009.
Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. III-IV, Varsaviae 1970.
Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. V-VI, Varsaviae 1973.
Joannis Dlugossii Annales seu cronicae incliti regni Poloniae, lib. XI-XII, Varsaviae 2001.
Księga Rodzaju, [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, red. K. Dynarski, M. Przybył, wyd. 5, Poznań 2008.
Magistri Vincenti dicti Kadłubek Chronica Polonorum, ed. M. Plezia, [w:] Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, t. 11, Kraków 1994.
Poviest’ vremennych let, č. 1, wyd. D.C. Lichačev, Moskwa–Leningrad 1950.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 22: Umiarkowanie, tłum. S. Bełch, London 1993.
Vita sancti Stanislai episcopi Cracoviensis (Vita maior), [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 4, ed. W. Kętrzyński, Lwów 1884.
Vita sancti Stanislai episcopi Cracoviensis (Vita minor), [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 4, ed. W. Kętrzyński, Lwów 1884.
Vita sanctissimi Stanislai, ed. I. Polkowski, Ż. Pauli, [w:] Joannis Dlugossii Senioris Canonici Cracoviensis, Opera omnia, t. 1, Kraków 1887.
Opracowania:
Banaszkiewicz J., Czarna i biała legenda Bolesława Śmiałego, „Kwartalnik Historyczny” R. 88, 1981, nr 2.
Banaszkiewicz J., Trzy razy uczta, [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 5, red. S.K. Kuczyński, Warszawa 1992.
Bartnicki M., Władca i poddani w historiografii ruskiej XI-XIII wieku, Lublin 2015.
Benyskiewicz K., W kręgu Bolesława Szczodrego i Władysława Hermana. Piastowie w małżeństwie, polityce i intrydze, Wrocław 2010.
Bloomfield M.W., The Seven Deadly Sins: An Introduction to the History of a Religious Concept, with Special Reference to Medieval English Literature, Michigan 1952, https://doi.org/10.2307/3161319. DOI: https://doi.org/10.2307/3161319
Boswell J., Chrześcijaństwo, tolerancja społeczna i homoseksualność. Geje i lesbijki w Europie Zachodniej od początku ery chrześcijańskiej do XIV wieku, tłum. J. Krzyszpień, Kraków 2006.
D’Anlgelo E., San Pier Damiani, „Liber Gomorrhianus”. Omosessualita ecclesiastica e rifonna della Chiesa, Alessandria 2001.
Dąbrowski J., Władysław I Jagiellończyk na Węgrzech (1440-1444), Warszawa 1922 (wznowienie: Oświęcim 2015).
Delestowicz N., Bolesław II Szczodry. Tragiczne losy wielkiego wojownika 1040/1042-2/3 IV 1081 albo 1082, Kraków 2016.
Dygo M., Uczty Bolesława Chrobrego, „Kwartalnik Historyczny” R. 112, 2005, nr 3, s. 41-54.
Geremek B., Człowiek i zabawa: kultura ludyczna,[w:] Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. B. Geremek, Warszawa 1997.
Gołuchowski A.R., Biblijna problematyka miasta Sodomy, „Kieleckie Studia Teologiczne” 2009, t. 8, s. 309-334.
Grudziński T., Bolesław Śmiały–Szczodry i biskup Stanisław. Dzieje konfliktu, Warszawa 1986.
Hergemöller B.-U., Sodomiter. Schuldzuschreibung und Repressionformen im späten Mittelalter, [w:] Randgruppen der spätmittelalterlichen Gesellschaft. Ein Hand-und Studienbuch, Hrsg. B.‑U. Hergemöller, Warendorf 1994.
Hergemöller B.-U., Średniowiecze, [w:] Geje i lesbijki. Życie i kultura, red. R. Aldrich, tłum. P. Nowakowski, Kraków 2009.
Hojka J., Sodoma i Gomora, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1961, vol. 14, nr 6, s. 284-291, https://doi.org/10.21906/rbl.2844. DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.2844
Johansson W., Percy W.A., Homosexuality, [w:] Handbook of Medieval Sexuality, eds. V.L. Bullough, J.A. Brundage, New York–London, 1996.
Jordan M.D., Sodomy, [w:] Gay Histories and Cultures. An Encyclopedia, (The Encyclopedia of Lesbian and Gay Histories and Cultures, vol. 2), ed. G. Haggerty, New York 2012.
Jordan M. D., The Invention of Sodomy in Christian Theology, Chicago 1997.
Karras R.M., Seksualność w średniowiecznej Europie, tłum. A. Bugaj, Warszawa 2012.
Krawiec A., Seksualność w średniowiecznej Polsce, Poznań 2000.
Krotoski K., Święty Stanisław biskup w świetle źródeł: rozbiór krytyczny źródeł odnoszących się do kwestyi Ś. Stanisława bisk., Kraków 1902.
Kürbis B., Jak mistrz Wincenty pojmował historię Polski, „Studia Źródłoznawcze” 1976, t. 20, s. 64-70.
Kuzmová S., Preaching Saint Stanislaus. Medieval Sermons on Saint Stanislaus of Cracow and Their Role in the Construction of His Image and Cult, Budapest 2010.
Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, tłum. H. Szumańska-Grossowa, Warszawa 1970.
Le Goff J., Truong N., Historia ciała w średniowieczu, tłum. I. Kania, Warszawa 2006.
Lewandowski P., Grzech sodomii w przestrzeni politycznej, prawnej i społecznej Polski nowożytnej, Wyd. E-bookowo, 2014.
Mrozowicz W., Święty Stanisław w średniowiecznym dziejopisarstwie śląskim, [w:] Kult św. Stanisława na Śląsku (1253-2003), red. A. Pobóg-Lenartowicz, Opole 2004.
Nadolski A., Dankowa J., Uwagi o składzie i uzbrojeniu polskiej jazdy rycerskiej w latach 1350-1450, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1983, vol. 26, s. 91-110.
Pac G., Kobiety w dynastii Piastów. Rola społeczna piastowskich żon i córek do połowy XII wieku–studium porównawcze, Toruń 2013.
Plezia M., Dookoła sprawy św. Stanisława. Studium źródłoznawcze, Bydgoszcz 1999.
Plezia M., Od Arystotelesa do „złotej legendy”, Warszawa 1959.
Powierski J., Kryzys rządów Bolesława Śmiałego. Polityka i jej odzwierciedlenie w literaturze średniowiecznej, Gdańsk 1992.
Puff H., Nature on Trial. Acts „Against Nature” in the Law Courts of Early Modern Germany and Switzerland, [w:] The Moral Authority of Nature, eds. L. Daston, F. Vidal, Chicago 2010.
H. Puff, Sodomy in Reformation Germany and Switzerland, 1400-1600, Chicago 2003.
Renato Lings K., Love Lost in Translation: Homosexuality and the Bible, Trafford Publishing, 2013.
Sielicki F., Polsko-ruskie stosunki kulturalne do końca XV wieku, Wrocław 1997.
Skibiński E., Biskup i monarcha, [w:] Docendodiscimus. Studia historyczne ofiarowane Profesorowi Zbigniewowi Wielgoszowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. K. Kaczmarek, J. Nikodem, Poznań 2000.
Skwierczyński K., Mury Sodomy. Piotra Damianiego „Księga Gomory” i walka z sodomią wśród kleru, Kraków 2011.
Skwierczyński K., Walka z sodomią wśród kleru –„Liber Gomorrhianus” Piotra Damianiego, „Przegląd Humanistyczny” 2007, t. 98, z. 3, s. 369-382.
Sroka S.A., Sława, chwała i plotka. Władysław Warneńczyk jako król Węgier, „Przegląd Nauk Historycznych” R. 15, 2016, nr 2, s. 103-126, https://doi.org/10.18778/1644-857X.15.02.04. DOI: https://doi.org/10.18778/1644-857X.15.02.04
Thomas H.M., The English and the Normans: Ethnic Hostility, Assimilation, and Identity 1066-c.1220, Oxford 2003.
Wółkiewicz E., Grube ciało. Społeczne postrzeganie otyłości w średniowieczu, „Przegląd Historyczny” 2009, t. 100, z. 3, s. 495-524.
Zaremska H., Grzech i występek. Normy i praktyka moralności społecznej, [w:] Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. B. Geremek, Warszawa 1997.
Żmudzki P., Mieszko I i Amazonki. Wspólnoty wojownicze i normy życia rodzinnego w relacji Ibrahima ibn Jakuba, [w:] Tekst źródła, krytyka, interpretacja, red. B. Trelińska, Warszawa 2005.
Żmudzki P., Władca i wojownicy. Narracje o wodzach, drużynie i wojnach w najdawniejszej historiografii polskiej i ruskiej, Wrocław 2009.
