Implikacje niepowodzenia stabilizacji państw Sahelu dla utrzymania pozycji Francji w Afryce

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2024.89.06

Keywords:

France, G5 Sahel, Africa, loss of influence, new partnership

Abstract

IMPLICATIONS OF THE FAILURE TO STABILISE THE STATES OF THE SAHEL FOR MAINTAINING FRANCE’S POSITION IN AFRICA

Africa had for centuries provided French diplomacy with advantages through which it could realise its power ambitions. In the 1960s, French colonies in sub-Saharan Africa gained full sovereignty and France faced the dilemma of how to preserve “privileged” ties while avoiding the label of the legacy of colonialism? In the 21st century, a strategic foreign policy objective became the stabilisation of the Sahel – a region crucial to France’s security. This was reflected in the creation of the G5 Sahel in 2014 and Operation Barkhane. However, subsequent coups in Mali (2020), Burkina Faso (2022) and Niger (2023), with the support of foreign powers, led to the loss of French influence in its traditional sphere of influence.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

  • Tomasz Młynarski, Jagiellonian University, Poland

    Politolog, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katedrze Stosunków Międzynarodowych INPiSM UJ. Stypendysta l’Institut d’Etudes Politiques w Paryżu oraz Uniwersytetu Sorbony. W latach 2017-2022 ambasador nadzwyczajny i pełnomocny RP w Republice Francuskiej i Księstwie Monako. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących problematyki polityki zagranicznej Francji oraz bezpieczeństwa energetycznego. Autor monografii i artykułów, między innymi: Energy Policy Transition – The Perspective of Different States (2017, współautor), Energetyka jądrowa wobec globalnych wyzwań bezpieczeństwa energetycznego i reżimu nieproliferacji w erze zmian klimatu (2016), Francja w procesie uwspólnotowienia bezpieczeństwa energetycznego i polityki klimatycznej Unii Europejskiej (2013), Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów i geostrategii (2011).

References

Africa-EU Trade in Goods: €18 Billion Surplus, Eurostat, 15 XI 2018, [online] https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/DDN-20181115-1?inheritRedirect=true.

Airault P., France-Algérie: Emmanuel Macron cherche (en vain) à joindre le président Tebboune, l’Opinion, 9 XI 2021, [online] https://www.lopinion.fr/international/france-algerie-emmanuel-macron-cherche-en-vain-a-joindre-le-president-tebboune.

Aldebert M., Existait-il une nation algérienne avant la colonisation française?, Le Figaro, 11 X 2021, [online] https://www.lefigaro.fr/international/existait-il-une-nation-algerienne-avantla-colonisation-francaise-20211011.

Algérie-France: les appareils militaires français de nouveau autorisés à survoler le territoire, Jeune Afrique, 17 II 2022, [online] https://www.jeuneafrique.com/1314681/politique/algerie-france-les-appareils-militaires-francais-de-nouveau-autorises-a-survoler-le-territoire.

Antil A., Coup d’État au Niger: «Il y a un risque de décrochage sécuritaire», IFRI, 27 VII 2023, [online] https://www.ifri.org/fr/espace-media/lifri-medias/coup-detat-niger-y-un-risquede-decrochage-securitaire.

Bazié N., Wagner «c’est l’assurance vie des régimes défaillants et des putschistes», Emmanuel Macron, Libreinfo, 28 II 2023, [online] https://libreinfo.net/wagner-emmanuel-macron.

Bertrand L., Zoghely S., Le positionnement de la Chine parmi les bailleurs en Afrique subsaharienne, TrésorEco, no. 292, XI 2021, [online] https://www.tresor.economie.gouv.fr/Articles/6d741555-355a-4b18-94b9-48d2d6e7d0ae/files/d5db3a8d-3b97-4b44-800c-760921e555c5.

Boniface P., La géopolitique. 50 fiches pour comprendre l’actualité, Paris 2022.

Bozo F., La politique étrangère de la France depuis 1945, Paris 2019.

Charillon F., La politique étrangère de la France, Paris 2011.

Chemillier-Gendreau M., Quel avenir politique pour le Mali?, „Politique étrangère” 2021, no. 4, https://doi.org/10.3917/pe.214.0133. DOI: https://doi.org/10.3917/pe.214.0133

Dalloz J., La France et le monde depuis 1945, Paris 2017.

Douet M., Russia’s Limited Economic Interests in Africa, Le Monde, 27 VII 2023, [online] https://www.lemonde.fr/en/economy/article/2023/07/27/russia-s-limited-economic-interests-in-africa_6068687_19.html.

Emmanuel Macron au Gabon: l’ère de la «Françafrique est révolue», déclare le président français, Le Monde, 2 III 2023, [online] https://www.lemonde.fr/afrique/article/2023/03/02/emmanuel-macron-a-commence-sa-tournee-africaine-sur-le-theme-de-la-protection-des-foretsau-gabon_6163848_3212.html.

Hugon P., La politique économique de la France en Afrique. La fin des rentes coloniales?, „Politique africaine” 2007/1 (N° 105), https://doi.org/10.3917/polaf.105.0054. DOI: https://doi.org/10.3917/polaf.105.0054

Jabbour J., La Turquie: une puissance émergente qui n’a pas les moyens de ses ambitions, „Politique étrangère” 2020, vol. 85, no. 4, https://doi.org/10.3917/pe.204.0099. DOI: https://doi.org/10.3917/pe.204.0099

Kłosowicz R., Konteksty dysfunkcyjności państw Afryki Subsaharyjskiej, Kraków 2017, Studia nad Rozwojem.

L’Afrique, priorité de l’aide publique au développement française, France Diplomatie, V 2021, [online] https://www.diplomatie.gouv.fr/fr/dossiers-pays/afrique/l-afrique-priorite-de-l-aidepublique-au-developpement-francaise.

L’Algérie interdit le survol de son territoire aux avions militaires français, France24, 3 X 2021, [online] https://www.france24.com/fr/info-en-continu/20211003-l-alg%C3%A9rie-interdit-le-survol-de-son-territoire-aux-avions-militaires-fran%C3%A7ais.

L’Algérie rappelle son ambassadeur en France après des propos critiques d’Emmanuel Macron, France24, 2 X 2021, [online] https://www.france24.com/fr/afrique/20211002-l-alg%C3%A9rie-rappelle-son-ambassadeur-en-france-pour-consultations.

La coopération monétaire entre l’Afrique et la France: le franc CFA, France Diplomatie, XII 2021, [online] https://www.diplomatie.gouv.fr/fr/dossiers-pays/afrique/la-cooperation-monetaire-entre-l-afrique-et-la-france-le-franc-cfa.

Lagane G., Questions internationales en fiches, Paris 2021.

Le Drian J.-Y., Déclaration de M. Jean-Yves Le Drian, ministre de l’Europe et des affaires étrangères, en réponse à trois questions sur le Mali, à l’Assemblée nationale, 1er février 2022, [online] https://www.vie-publique.fr/discours/283684-jean-yves-le-drian-01022022-mali.

Le Drian J.-Y., Déclaration de M. Jean-Yves Le Drian, ministre de l’Europe et des affaires étrangères, en réponse à une question sur la situation politique au Mali, à l’Assemblée nationale le 11 janvier 2022, [online] https://www.vie-publique.fr/discours/283293-jean-yves-le-drian-11012022-mali.

Leading Sources of Foreign Direct Investment (FDI) into Africa between 2014 and 2018, Statista, 8 VI 2022, [online] https://www.statista.com/statistics/1122389/leading-countriesfor-fdi-in-africa-by-investor-country.

Lefebvre M., La politique étrangère de la France, Paris 2019, https://doi.org/10.3917/puf.lefeb.2019.01. DOI: https://doi.org/10.3917/puf.lefeb.2019.01

Les chiffres du commerce entre la France et les pays africains (2019), Agence Ecofin, 13 XI 2020, [online] https://www.agenceecofin.com/multimedia/1311-82426-les-chiffres-du-commerceentre-la-france-et-les-pays-africains-2019-infographie.

Les échanges commerciaux et les investissements entre la France et les pays d’Afrique subsaharienne en 2022, Objectif Afrique, 7 VI 2023, [online] https://www.tresor.economie.gouv.fr/Articles/2023/06/07/a-la-une-d-objectif-afrique-les-perspectives-economiquesregionales-du-fmi-pour-l-afrique-subsaharienne-en-2023-et-2024.

Lewis J., The Coup in Niger and Its Russian Backers, RDI, 17 VIII 2023, [online] https://rdi.org/articles/the-coup-in-niger-and-its-russian-backers.

Maad A., How Dependent Is France on Niger’s Uranium?, Le Monde, 4 VIII 2023, [online] https://www.lemonde.fr/en/les-decodeurs/article/2023/08/04/how-dependent-is-france-on-niger-s-uranium_6080772_8.html.

Macron Accuses Russia of Spreading Anti-French Propaganda in Africa, The Telegraph, 21 XI 2022, [online] https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/11/21/macron-accuses-russia-spreading-anti-french-propaganda-africa.

Macron E., Conférence des Ambassadrices et des Ambassadeurs: le discours du Président Emmanuel Macron, Élysée, 28 VIII 2023, [online] https://www.elysee.fr/emmanuel-macron/2023/08/28/conference-des-ambassadrices-et-des-ambassadeurs-le-discours-dupresident-emmanuel-macron.

Macron E., Déclaration de M. Emmanuel Macron, Président de la République, sur les relations franco-ivoiriennes, la lutte contre le terrorisme au Sahel et le franc CFA, à Abidjan le 21 décembre 2019, [online] https://www.vie-publique.fr/discours/272549-emmanuel-macron-21122019-france-cote-divoire-lutte-contre-terrorisme.

Macron E., Déclaration de M. Emmanuel Macron, Président de la République, sur le rôle des militaires français dans la lutte contre le terrorisme au Mali, à Gao le 19 mai 2017, [online] https://www.vie-publique.fr/discours/202860-declaration-de-m-emmanuel-macronpresident-de-la-republique-sur-le-ro.

Macron E., Déclaration de presse à l’occasion de l’entretien du Président de la République avec M. Vladimir Poutine, Président de la Fédération de Russie, Élysée, 19 VIII 2019, [online] https://www.elysee.fr/emmanuel-macron/2019/08/20/declaration-de-presse-demmanuelmacron-president-de-la-republique-avec-vladimir-poutine-president-de-la-federation-derussie.

Macron E., Discours d’Emmanuel Macron à l’université de Ouagadougou, Élysée, 28 XI 2017, [online] https://www.elysee.fr/emmanuel-macron/2017/11/28/discours-demmanuel-macrona-luniversite-de-ouagadougou.

Macron E., Discours du Président de la République la Revue nationale stratégique, Élysée, 9 XI 2022, [online] https://www.elysee.fr/emmanuel-macron/2022/11/09/a-toulon-le-president-de-la-republique-presente-la-revue-nationale-strategique.

Macron E., Propos liminaires du president de la Republique a l’occasion de la conférence de presse conjointe à l’issue du sommet du G5 Sahel, Élysée, 9 VII 2021, [online] https://www.elysee.fr/emmanuel-macron/2021/07/09/conference-de-presse-a-lissue-du-sommet-du-g5-sahel.

Maślanka Ł., Bez wyjścia – Francja wobec sporów z Mali i sytuacji w Sahelu, PISM, 30 V 2022, [online] https://www.pism.pl/publikacje/bez-wyjscia-francja-wobec-sporow-z-mali-i-sytuacji-w-sahelu.

Maślanka Ł., Znikający partnerzy: konsekwencje zamachów stanu w Sahelu dla unijnej polityki bezpieczeństwa, OSW, 2 XI 2023, [online] https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2023-11-02/znikajacy-partnerzy-konsekwencje-zamachowstanu-w-sahelu-dla.

Mitręga-Niestrój K., Funkcjonowanie strefy franka CFA – wstęp do krytycznej analizy, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2017, t. 51, nr 4, https://doi.org/10.17951/h.2017.51.4.247. DOI: https://doi.org/10.17951/h.2017.51.4.247

Młynarski T., Chiny w Afryce – szansa czy neokolonializm w XXI wieku? Wybrane aspekty chińskiej obecności na kontynencie, „Gdańskie Studia Azji Wschodniej” 2012, nr 1.

de Montbrial T., David D., RAMSES 2020. Un monde sans boussole?, 4 IX 2019, https://doi.org/10.3917/dunod.ifri.2019.01. DOI: https://doi.org/10.3917/dunod.ifri.2019.01

de Montbrial T., Gomart T., Notre intérêt national. Quelle politique étrangère pour la France?, Paris 2017.

Nubukpo K., Du franc CFA à l’éco en Afrique de l’Ouest, „Études” 2021, no. 3, https://doi.org/10.3917/etu.4280.0019. DOI: https://doi.org/10.3917/etu.4280.0019

Otłowski T., Działania grupy Wagnera w Libii i regionie Sahelu po nieudanym „puczu” w Rosji – business as usual?, Pulaski Policy Paper, no. 33, 4 VIII 2023, [online] https://pulaski.pl/dzialania-grupy-wagnera-w-libii-i-regionie-sahelu-po-nieudanym-puczu-w-rosji-businessas-usual.

Parzymies S., Czynnik wojskowy w polityce zagranicznej Francji. 1958-1982, Warszawa 1984.

Pérouse de Montclos M.-A., Faut-il négocier avec les djihadistes au Sahel?, „Politique étrangère” 2020, no. 1, https://doi.org/10.3917/pe.201.0173. DOI: https://doi.org/10.3917/pe.201.0173

Pérouse de Montclos M.-A., La politique de la France au Sahel: une vision militaire, „Hérodote” 2019/1 (N° 172), https://doi.org/10.3917/her.172.0137. DOI: https://doi.org/10.3917/her.172.0137

Pour Emmanuel Macron, la France doit faire preuve d’une «profonde humilité» en Afrique, France24, 27 II 2023, [online] https://www.france24.com/fr/france/20230227-la-semainediplomatique-d-emmanuel-macron-d%C3%A9di%C3%A9e-%C3%A0-l-afrique.

Rapport d’information (n°1841) sur les relations entre la France et l’Afrique, l’Assemblée nationale le 8 novembre 2023, [online] https://www.assemblee-nationale.fr/dyn/16/rapports/cion_afetr/l16b1841_rapport-information.

Traoré A., UEMOA: La monnaie unique Eco retardée par le Coronavirus?, La Nouvelle Tribune, 29 IV 2020, [online] https://lanouvelletribune.info/2020/04/uemoa-la-monnaieunique-retardee-par-le-coronavirus/#google_vignette.

Downloads

Published

19-08-2024

Issue

Section

International relations in Africa

How to Cite

“Implikacje Niepowodzenia Stabilizacji państw Sahelu Dla Utrzymania Pozycji Francji W Afryce”. 2024. Politeja 21 (2(89): 117-38. https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2024.89.06.

Similar Articles

11-20 of 275

You may also start an advanced similarity search for this article.