Modele pamięci o Holokauście na Ukrainie w kontekście marginalności i marginalizacji dyskursów pamięci
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.18.2021.70.04Słowa kluczowe:
Holokaust, Ukraina, pamięć, narracje, historiografia, polityka historyczna, postpamięćAbstrakt
Models of Memory about the Holokaust in Ukraine in the Context of Marginality and Marginalization of Memory Discourse
There are two main models of memory in Ukraine: nationalist and post-Soviet. After 1991, Ukrainian historiography concerning the Holokaust was influenced by Soviet and emigration historiography. It was reactive to the allegations that the Ukrainians are anti-Semitic. In the nationalist model of memory, there is no space for the memory of the Holokaust in Ukraine, it is rather a strategy of displacing trauma and guilt or emphasizing the contribution of Ukrainians to saving Jews. The post-Soviet model also goes without a narrative about the Holokaust, but rather because of the lack of tradition in the USSR of describing war as a multi-ethnic experience. In this sense, both models are similar – both are mono-ethnic narratives. The minority discourse (ethnic model) about the Holokaust in Ukraine has not yet advanced to the rank of a nationwide narrative.
Pobrania
Bibliografia
Applebaum A., Czerwony głód, przeł. B. Gadomska, W. Gadomska, Warszawa 2018.
Assmann A., Pięć strategii wypierania ze świadomości, przeł. A. Pełka, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2009.
Chwedoruk R., Polityka historyczna w Europie – periodyzacja i wiodące dyskursy, „Studia Politologiczne” 2015, vol. 35.
Derev’ânij І.Â., Duhovnі ta moral’nі cіnnostі v єkspozicії Nacіonal’nogo muzeû-memorіal pam’âtі žertv okupacіjnih režimіv „Tûrma na Lonc’kogo”, w: Nacional’na ta іstorična pam’ât’, zb. nauk. prac., vip. 4, Kiїv 2012.
Golka M., Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa 2009.
Gricenko O., Prezidenti і pam’ât’. Polіtika pam’âtі prezidentіv Ukraїni (1994–2014): pіdґruntâ, poslannâ, realіzacіâ, rezul’tati, Kiїv 2017.
Himka J.P., The Reception of the Holokaust in Postcommunist Ukraine, [w:] Bringing the Dark Past to Light: The Reception of the Holokaust in Postcommunist Europe, red. J.P. Himka, J.B. Michlic, Lincoln–London 2013, https://doi.org/10.2307/j.ctt1ddr8vf.
Hrycak J., Stosunki ukraińsko-żydowskie w postradzieckiej historiografii ukraińskiej, [w:] Historycy polscy i ukraińscy wobec problemów XX wieku, red. P. Kosiewski, G. Motyka, Kraków 2000.
Hrycak J., Ukraińcy w akcjach antyżydowskich podczas II wojny światowej, [w:] J. Hrycak, Nowa Ukraina. Nowe interpretacje, Warszawa 2009.
Hirsch M., Past Lives. Postmemories in Exile, „Poetics Today” 1996, vol. 17, nr 4, https://doi.org/10.2307/1773218.
Ivanova E., Konstruirovanie kollektivnoj pamâti o Holokoste v Ukraine, „Ab Imperio” 2004, nr 2.
Ivanova E., Regional’nye osobennosti kolektivnoj pamâti studentov o Holokauste v sovremennoj Ukraine, „Holokaust і sučasnіst’” 2008, nr 2(4), s. 9-28.
Jędraszczyk K. Explicit and Implicit Meanings in the Historical Policies of Ukrainian Presidents in 1991-2010/ Âvnye i skrytye smysly istoričeskoj politiki ukrainskih prezidentov v 1991-2010 godah, [w:] Explicit and Implicit Meanings of Cultural Communication/ Âvnye i skrytye smysly kulʹturnoj kommunikacii, red. K. Jędraszczyk, Gniezno–Poznań 2015.
Jones E., Żydzi Lwowa w okresie okupacji 1939–1945, przeł. z jęz. ros. W. Promińska, Łódź 1999.
Kalakura Â., Ukraїns’ka іstorіografіâ, Kiїv 2004.
Kas’ânov G., K probleme definicij: istoričeskaâ pamât’, istoričeskaâ politika, [w:] Іstorіâ, pam’ât’, polіtika. Zb. naukovih statej, uporâd. G. Kas’ânov, O. Gajdaj, Kiїv 2016.
Kas’ânov G., Past Continuous: Іstorična polіtika 1980-h-2000-h: Ukarїna ta susidi, Kiїv 2018.
Kawa M., Narracje o Holokauście. Dyskurs naukowy a debata publiczna w Polsce, Chełm 2017.
Krivošeâ V., Modelі pam’âtі і deržavna polіtika pam’âtі, [w:] „Nacіonal’na ta іstorična pam’ât’” 2011, Vip. 1.
Kudela-Świątek W., Miejsca (nie)pamięci. O upamiętnianiu ukraińskiego Wielkiego Głodu z lat 1932-1933, Kraków 2014.
Kula M., Amnezja – choroba tylko częściowo zawiniona, [w:] Wobec przeszłości. Pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej, red. A. Szpociński, Warszawa 2005.
Kula M., Między przeszłością a przyszłością. O pamięci, zapominaniu i przewidywaniu, Poznań 2004.
Kula M., Nośniki pamięci historycznej, Warszawa 2002.
Kul’čic’kij S., Golodomor v Ukraїnі j ukraїns’kij Golokost, „Golokost і sučasnіst’. Naukovij časopis Ukraїns’kogo centru vivčennâ іstorії Golokostu” 2008, nr 1(3).
Levіtas F., Golokost: pam’ât’, fakti, dokumenti, [w:] Kul’tura іstoričnoї pamâtі: єvropejs’kij ta ukraїns’kij dosvіd, red. Û. Šapoval, Kiїv 2013.
Lustiger A., Czerwona księga. Stalin i Żydzi. Tragiczna historia Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego i radzieckich Żydów, przeł. E. Kaźmierczak, W. Leder, Warszawa 2004.
Matusiak A., Wyjść z milczenia. Dekolonialne zmagania kultury i literatury ukraińskiej XXI wieku z traumą posttotalitarną, Wojnowice–Wrocław 2019.
Michlic J.B., „Pamiętanie dla upamiętnienia”, „pamiętanie dla korzyści” i „pamiętanie, żeby zapomnieć”. Różne modele pamięci o Żydach i Zagładzie w postkomunistycznej Polsce, „Kultura i Społeczeństwo” ” 2011, vol. 55, nr 4, https://doi.org/10.35757/KiS.2011.55.4.11.
Names of Righteous by Country, Yad Vashem. The World Holokaust Remembrance Center, [online] https://www.yadvashem.org/righteous/statistics.html, 17 XI 2020.
Podol’skij A., Sučasna іstorіâ âk іnstrument polіtičnih manіpulâcіj (na prikladі vivčennâ іstorії Golokostu), „Naukovі zapiski” 2017, vip 4(90).
Podol’s’kij A., Tema Golokostu v sučasnіj ukraїns’kіj іstorіografії: problemi naukovih doslіdžen’ ta іnterpretacіj, [w:] Druga svіtova vіjna і dolâ narodіv Ukraїni: Materіali Vseukraїns’koї naukovoї konferencії, Kiїv 2005.
Podol’skij A., Ukrainskoe obŝestvo i pamât’ o Holokoste: popytka analiza nekotoryh aspektov, „Evroaziatskij evrejskij ežegodnik” 2008, 5768 (2007/2008), [online], https://archive.jpr.org.uk/object-ukr4, 18 XI 2020.
Polіtična іstorіâ Ukraїni. XX stolіttâ: Ukraїna v roki Drugoї svіtovoї vіjni (1939-1945), pedkol, І. F. Kuras (golova) ta іn, U 6, t. 4, Kiїv 2003.
Poliszczuk J., Mapa pamięci w ujęciu pokoleniowym: wymiar ukraiński, [w:] Świadectwo pamięci. W kręgu źródeł i dyskursów (od XIX wieku do dzisiaj), red. E. Dąbrowicz, B. Larenta, M. Domurad, Białystok 2017.
Portnov A., The Holokaust in the Public Discourse of Post-Soviet Ukraine, [w:] War and Memory in Russia, Ukraine and Belarus, red. J. Fedori i in., London 2017, https://doi.org/10.1007/978-3-319-66523-8.
Pro pravovij status ta všanuvannâ pam`âtì borcìv za nezaležnìst’ Ukraïni u XX stolìttì, Ustawa Rady Najwyższej z 9 kwietnia 2015 r.
Redlich S., Moralność i rzeczywistość. Metropolita Andriej Szeptycki i Żydzi w czasach Holokaustu i II wojny światowej, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2008, nr 4, https://doi.org/10.32927/ZZSiM.273.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2006.
Szczepan A., Krajobrazy pamięci, „Teksty Drugie” 2014, nr 1.
Ukraїna: polіtična іstorіâ 20 – počatok 21 stolіttâ, Kiїv 2007.
Ukraїns’kij Golokost 1932-1933. Svіdčennâ tih, hto viživ, Kerіvnik proektu o. Ûrіj Micik, t. 6, Kiїv 2008.
Żakowski J., Rewanż pamięci, Warszawa 2002.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
