Tumult i konfederacja

Konfesyjne znaczenie wydarzeń toruńskich z lat 1724 i 1767 w ujęciu gazet pisanych

Authors

  • Adam Kucharski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

DOI:

https://doi.org/10.12797/SH.62.2019.01.04

Keywords:

Toruń tumult of 1724, press, handwritten newspapers, Toruń confederation of 1767

Abstract

The Tumult and Confederation: Religious Significance of the Toruń 1724 and 1767 Events in the Light of Contemporary Manuscript Newsbooks

In the eighteenth century, the town of Toruń, which was politically, religiously, and demographically dominated by Protestants, became twice the nucleus of a countrywide rebellion. The first insurgency occurred in 1724, when the town became the place of religious riots known as the Toruń tumult. The second rebellion appeared in the form of the dissident Crown Confederation of Toruń in 1767, which was founded in response to a Catholic confederation organized in Radom. Both incidents had meaningful impact on the overall situation in Poland-Lithuania. One can find information on these disturbances in contemporary political writings and press. In particular, we find interesting opinions about the Toruń tumult in handwritten newspapers, the only source of news in the Polish territory before the establishment of the first printed newspaper in 1729.

Author Biography

Adam Kucharski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Dr hab., prof. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Historii i Archiwistyki tegoż uniwersytetu (Katedra Metodologii, Dydaktyki i Historii Kultury). Zainteresowania badawcze obejmują: historię podróży polskich we wczesnej nowożytności (XVI-XVIII w.), piśmiennictwo podróżnicze wczesnej nowożytności, polskie gazety pisane (prasa rękopiśmienna) XVI-XVIII w., historię mentalności i edukacji w I Rzeczypospolitej (XVI-XVIII w.).

References

Źródła drukowane:

Listy Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego do Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej (1716-1726), oprac. K. Maliszewski, A. Kucharski, Toruń 2017.

Opracowania:

Birecki P., Powstanie, rozwój i trwanie Kościoła luterańskiego w Prusach Królewskich (1517-1772), [w:] W 500-lecie reformacji (1517-2017). Z dziejów kościołów ewangelickich w dawnych Prusach Królewskich i Książęcych. Tereny dawnych Prus Królewskich, red. J. Kłaczkow, G. Jasiński, P. Birecki, Toruń 2017.

Birecki P., Sztuka w służbie toruńskich ewangelików epoki nowożytnej, [w:] Toruń – miasto wielu wyznań, red. J. Kłaczkow, P. Oliński, W. Rozynkowski, Toruń 2017.

Dunajówna M., Pierwsze toruńskie czasopismo naukowe w XVIII w. „Das Gelahrte Preussen”, [w:] Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, t. 1: (XVI-XVII w.), red. Z. Zdrójkowski, Toruń 1972.

Dunajówna M., Z dziejów toruńskiego czasopisma „Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen” (1760-1772), Toruń–Łódź 1960.

Dygdała J., Korespondencja rezydentów miasta Torunia na dworze królewskim w XVIII wieku w Archiwum Toruńskim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Historia” 1973, t. 8 (54).

Dygdała J., Toruń w okresie reform Rzeczypospolitej i zagrożenia (1764-1793), [w:] Historia Torunia, red. M. Biskup, t. II, cz. 3: Między barokiem a oświeceniem (1660-1793), Toruń 1996.

Ewangelicy w Toruniu (XVI-XX w.). Zbiór studiów, red. J. Kłaczkow, Toruń 2011.

Gastpary W., Historia protestantyzmu w Polsce od połowy XVIII wieku do pierwszej wojny światowej, Warszawa 1977.

Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra, t. 1: Eseje, red. E. Kizik, S. Kościelak, Gdańsk 2017.

Gierowski J., Dyplomacja polska doby saskiej (1699-1763), [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. II: 1572-1795, red. Z. Wójcik, Warszawa 1982.

Downloads

Published

2021-07-13

How to Cite

Kucharski, A. (2021). Tumult i konfederacja: Konfesyjne znaczenie wydarzeń toruńskich z lat 1724 i 1767 w ujęciu gazet pisanych. Studia Historyczne, 62(1 (245), 61–75. https://doi.org/10.12797/SH.62.2019.01.04

Issue

Section

Articles