Sozon Wadyński OSBM (1749-1815)
Przyczynek biograficzny
DOI:
https://doi.org/10.12797/KPK.15.2023.15.02Słowa kluczowe:
Sozon Wadyński, Basilian Order, Przemyśl eparchy, Galicia, SośnicaAbstrakt
SOZON WADYŃSKI OSBM (1749-1815): A BIOGRAPHICAL CONTRIBUTION
This text is devoted to the life and activities of Sozon Wadyński OSBM (1749-1815), a Basilian from Podolia in the then Polish-Lithuanian Commonwealth. Lecyk recreates Wadyński’s biography, verifying known information and subjecting previously unused source materials to historical analysis. The author has tried to present the subsequent stages of the monk’s life against the background of the functioning of the Basilian Order and the political changes that took place in the Church after 1772 in the Austrian partition, where Wadyński stayed from the early 1780s. Lecyk describes the subsequent stages of his education and also discusses the conditions under which the monk developed his career in the structures of the order’s authorities, the eparchy and the bishop of Przemyśl. He explains why it finally broke down and answers the question of why Wadyński became the parish priest of a rural parish in Sośnica, located near Przemyśl. Thanks to materials obtained in particular from the State Archives in Przemyśl and the Central State Historical Archives of Ukraine in Lviv, it has been possible to present this previously unknown stage of the priest’s life and career. It has also allowed us to show the living and working conditions of the parish priest, to answer the question of his financial situation and what problems he had to struggle with in his pastoral work. The article also shows how a well-educated monk, whose life path destined him for a completely different role, coped with the role of a village parish priest. The text fills the gap in regional research and is also a contribution to the history of Greek Catholic parishes in Galicia in the first half of the 19th century.
Pobrania
Bibliografia
Błażejowski D., Byzantine Kyivan Rite Students in Rite Students in Pontifical Colleges, and in Seminaries, Universities and Institutes of Central and Western Europe (1573-1983), Rome 1984.
Zobacz w Google Scholar
Bujak G., Kancelaria parafialna w zaborze austriackim i jej dokumentacja na przełomie XIX i XX wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” t. 116, 2021, s. 15-35, https://doi.org/10.31743/abmk.12923.
Zobacz w Google Scholar
Chotkowski W., Redukcje monasterów bazyliańskich w Galicji, Kraków 1922.
Zobacz w Google Scholar
Dymnicka-Wołoszyńska H., Mniszek Adam Józef h. Poraj (1721-1784), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 21, red. H. Markiewicz et al., Kraków–Wrocław 1976, s. 487-489.
Zobacz w Google Scholar
Kołbuk A., Kołbuk W., Życie codzienne na probostwie unickim na ziemiach nadbużańskich w XVIII i XIX wieku, Lublin 2015.
Zobacz w Google Scholar
Kołbuk W., Kołbuk A., Plebanie unickie na ziemiach nadbużańskich w XIX wieku, [w:] Veritas in caritate. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Andrzeja Szostka MIC, red. M. Tkaczyk, M. Krupa, K. Jaworski, Lublin 2016, s. 255-263.
Zobacz w Google Scholar
Kołbuk W., Kościoły Wschodnie w Rzeczypospolitej około 1772 roku. Struktury administracyjne, Lublin 1998, Wspólnoty Religijne i Narodowe w Rzeczypospolitej w Drugiej Połowie XVIII Wieku, t. 2.
Zobacz w Google Scholar
Kołbuk W., Prawo patronatu w Kościele unickim w XVIII-XIX wieku. Założenia i funkcjonowanie, [w:] Słowianie Wschodni. Duchowość – kultura – język. Księga referatów wygłoszonych na sesji jubileuszowej z okazji siedemdziesięciolecia urodzin profesora Ryszarda Łużnego i profesora Wiesława Witkowskiego Kraków, 18-19 kwietnia 1997, red. A. Bolek, D. Piwowarska, A. Raźny, Kraków 1998, Varia. Uniwersytet Jagielloński, t. 383, s. 37-43.
Zobacz w Google Scholar
Krochmal A., Rola bazylianów w życiu religijnym eparchii przemyskiej w XIX w. – zarys problematyki, [w:] Zakon bazyliański na tle mozaiki wyznaniowej i kulturowej Rzeczypospolitej i krajów ościennych, red. S. Nabywaniec, S. Zabraniak, B. Lorens, Rzeszów 2018, s. 207-224.
Zobacz w Google Scholar
Księga imion i świętych, t. 5, oprac. H. Fros, F. Sowa, Kraków 2000.
Zobacz w Google Scholar
Lorens B., Bazylianie prowincji koronnej w latach 1743-1780, Rzeszów 2014.
Zobacz w Google Scholar
Moklak J., The Beginnings of Studium Ruthenum: A Contribution to the History of the Ukrainian Education in Galicia, 1779-1787, „Galicja. Studia i Materiały” t. 7, 2021, s. 30-45, https://doi.org/10.15584/galisim.2021.7.2.
Zobacz w Google Scholar
Nabywaniec S., Centralne instytucje i urzędy eparchialne w I Rzeczypospolitej i w okresie rozbiorowym, [w:] Urzędy państwowe, organy samorządowe i kościelne oraz ich kancelarie na polsko-ruskim pograniczu kulturowym i etnicznym w okresie od XV do XIX wieku. Materiały polsko-ukraińskiej konferencji naukowej w Okunince koło Włodawy 10-12 września 2007 roku, red. H. Gmiterek, J. Łosowski, Kraków 2010, s. 379-403.
Zobacz w Google Scholar
Nabywaniec S., Diecezja przemyska greckokatolicka w latach 1772-1795, „Premislia Christiana” t. 5, 1992-1993, s. 10-294.
Zobacz w Google Scholar
Nabywaniec S., Na plebanii i w prychodstwie u schyłku Rzeczypospolitej i we wczesnym okresie galicyjskim, [w:] Studia z dziejów wsi polskiej na przełomie XVIII i XIX wieku. Zbiór studiów, red. T. Kargol, B. Petryszak, K. Ślusarek, wstęp D. Pelc, Kraków 2015, Społeczeństwo i Gospodarka Galicji. Studia i Materiały, t. 3, s. 124-145.
Zobacz w Google Scholar
Olczak S.K., Kancelarie kościelne w okresie staropolskim, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” t. 64, 1995, s. 15-24, https://doi.org/10.31743/abmk.8583.
Zobacz w Google Scholar
Półćwiartek J., Z badań nad rolą gospodarczo-społeczną plebanii na wsi pańszczyźnianej ziemi przemyskiej i sanockiej w XVI-XIX wieku, Rzeszów 1974.
Zobacz w Google Scholar
Seniuk B.M., Osiemnastowieczna terminologia z zakresu architektury i sztuki cerkiewnej oraz organizacji Kościoła wschodniego. Materiały do słownika na podstawie protokołów wizytacyjnych eparchii włodzimierskiej, [w:] Polska – Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 5, red. S. Stępień, Przemyśl 2000, s. 309-346.
Zobacz w Google Scholar
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 4, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1883.
Zobacz w Google Scholar
Śliwa T., Kościół greckokatolicki w zaborze austriackim (1772-1815), [w:] Historia Kościoła w Polsce, t. 2: 1764-1945, cz. 1: 1764-1918, red. B. Kumor, Z. Obertyński, oprac. J. Ataman, Poznań–Warszawa 1979, s. 288-301.
Zobacz w Google Scholar
Śliwa T., Maksymilian Ryłło bp, [w:] T. Śliwa, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 582-586.
Zobacz w Google Scholar
Wereda D., Środowisko rodzinne duchownych unickich w XVIII wieku (na przykładzie diecezji włodzimiersko-brzeskiej), [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV-XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. C. Kukla, Warszawa 2008, s. 207-218.
Zobacz w Google Scholar
Zakon bazyliański na tle mozaiki wyznaniowej i kulturowej Rzeczypospolitej i krajów ościennych, red. S. Nabywaniec, S. Zabraniak, B. Lorens, Rzeszów 2018.
Zobacz w Google Scholar
Zawałeń E., Przemiany w osiemnastowiecznej architekturze cerkiewnej na przykładzie diecezji przemyskiej, [w:] Polska – Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 5, red. S. Stępień, Przemyśl 2000, s. 223-232.
Zobacz w Google Scholar
Добряньскій A., История епископов трех соединенных епархий Перемышльской, Самборской и Саноцкой, Львов 1893, [Dobrânʹskіj A., Istoriâ episkopov treh soedinennyh eparhij Peremyšlʹskoj, Samborskoj i Sanockoj, Lʹvov].
Zobacz w Google Scholar
Стецик Ю., Василіанське чернецтво Перемишльської єпархії (друга половина XVIII ст.). Cловник біограм, Жовква 2015, [Stecik Û., Vasilіansʹke černectvo Peremišlʹsʹkoї єparhії (druga polovina XVIII st.). Clovnik bіogram, Žovkva].
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Krakowskie Pismo Kresowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
