Początki przemysłu naftowego w Galicji przed okresem autonomii w świetle wybranych polskich tytułów prasowych
DOI:
https://doi.org/10.12797/KPK.15.2023.15.03Słowa kluczowe:
petroleum, paraffin oil, oil industry, Galicia, the pressAbstrakt
BEGINNINGS OF THE OIL INDUSTRY IN GALICIA BEFORE THE PERIOD OF AUTONOMY IN THE LIGHT OF SELECTED POLISH PRESS TITLES
The publication of newspapers and the extraction and use of crude oil were undoubtedly among the socio-economic areas that significantly affected the lives of people in the 19th century. At the time, newspapers and journals played the role of the most important and popular sources of information about crude oil and its products, especially kerosene, and they shaped their readers’ worldviews on those products’ uses in the economy and everyday life.
This paper presents the beginning of the oil industry in Austrian Galicia in pre-autonomy Galicia in the Polish news press (Czas, Gazeta Narodowa, Gazeta Lwowska) and economic magazines (Gazeta Przemysłowa, Korespondent Handlowy, Przemysłowy i Rolniczy, Tygodnik Rolniczo-Przemysłowy).
The first mentions in the press on the subject appeared in the 1850s. In the 1860s, oil-related subjects were broadly represented in daily newspapers and in the economic press. In agricultural journals, especially in the Prussian and Russian partitions, oil-related subjects were not present in titles from the 1850s and 60s. The first group of texts consisted of articles about crude oil (chemical properties) and regions which were rich in petroleum. In areas where it was present, crude oil had been known and used for a long time, but to the readership of newspapers and journals it was a new resource. It is no wonder then that the press was explaining what it was and what its uses were. The press did not focus on Galicia’s deposits of crude oil, earthwax and natural gas, but did print detailed information on their sources around the world, especially in the United States (the names of oil fields, the volume and monetary value of extraction and export to Europe). The press saw the American mass production and sale of oil to Europe as the greatest threat to the Galician industry.
The press documented the economic situation of the Galician oil industry (petroleum mining, oil refinery, business people) and speculated on its future position in Galicia’s economic system. It speculated that the oil industry would become an important branch of the economy. When writing about the oil industry, the press reported on the first mines (Bóbrka, Borysław), entrepreneurs, the presence of oil products on agricultural and industrial expositions organised in Kraków, Rzeszów and Jasło.
Another subject discussed by the press was articles on the trade of paraffin oil. The development of the Galician oil industry had also become a pretext to debate on its role in everyday life. In the opinion of the press, oil lamps would be used as street lighting and at home illuminating the whole room. These newspaper advertisements showed new products connected with the oil industry such as different kinds of paraffin oil and oil lamps.
Pobrania
Bibliografia
Augustyn M., Początki górnictwa naftowego w Bieszczadach, „Bieszczad” t. 7, 2000, s. 219-281.
Zobacz w Google Scholar
Bar J., Zamorski K., Madurowicz-Urbańska H., Burzyński A., Problem protoindustrializacji w przemyśle naftowym Galicji, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” t. 44, 1984, s. 57-83.
Zobacz w Google Scholar
Bonusiak W., Szejk z Galicji. Ignacy Łukasiewicz 1822-1882, Rzeszów 2007.
Zobacz w Google Scholar
Bonusiak W., Życie i działalność Ignacego Łukasiewicza 1822-1882, Rzeszów 1985.
Zobacz w Google Scholar
Boryń M., Początki polskiego przemysłu naftowego i jego rola w polityce, [w:] Historia polskiego przemysłu naftowego, red. naukowa M. Boryń, A. Chodubski, B. Duraj, Toruń 2014, s. 37-49.
Zobacz w Google Scholar
Franaszek P., Grata P., Kozicka-Kołaczkowska A., Ruszel M., Zamoyski G., Ignacy Łukasiewicz. Prometeusz na ludzką miarę, Warszawa 2021, Biografie Sławnych Ludzi.
Zobacz w Google Scholar
Franaszek P., Myśl techniczna w galicyjskim wiertnictwie naftowym w latach 1860-1918, Kraków 1991.
Zobacz w Google Scholar
Franaszek P., Przemysł naftowy na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX w., [w:] Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich, Wrocław, 15-18 września 1999 roku. Pamiętnik, t. 3, cz. 2, Toruń 2002, s. 369-380.
Zobacz w Google Scholar
Franaszek P., Przesłanki rozwoju górnictwa naftowego w Galicji, [w:] Austria – Polska: 1000 lat kontaktów, red. J. Buszko, W. Leitsch, J. Rydel, przeł. M. Olszański, K. Rydel-Johnston, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 1997, z. 121, s. 173-201.
Zobacz w Google Scholar
Franaszek P., Warunki rozwoju galicyjskiego przemysłu naftowego do roku 1914, [w:] Społeczeństwo i gospodarka, red. J. Chłopecki, H. Madurowicz-Urbańska, Rzeszów 1995, Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 2, s. 265-280.
Zobacz w Google Scholar
Franaszek P., Zatrudnienie w przemyśle naftowym Galicji (do roku 1914), „Studia Historyczne” R. 33, 1990, z. 1, s. 37-46.
Zobacz w Google Scholar
Hap W., Życie i działalność Ignacego Łukasiewicza na tle początków światowego i jasielskiego przemysłu naftowego, „Rocznik Jasielski” t. 5, 2003, s. 7-28.
Zobacz w Google Scholar
Historia polskiego przemysłu naftowego, red. R. Wolwowicz, t. 1, Kraków–Brzozów 1994.
Zobacz w Google Scholar
Hołubiec J., Historia lamp naftowych, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 16, 1971, nr 4, s. 739-768.
Zobacz w Google Scholar
Klęczany, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. 4, Warszawa 1883.
Zobacz w Google Scholar
Kosiek Z., Jakubowski Adam Kacper (1801-1882), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 10, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962, s. 381-382.
Zobacz w Google Scholar
Kuberski L., Stanisław Szczepanowski (1846-1900). Przemysłowiec, polityk, publicysta, Opole 1997, Uniwersytet Opolski. Studia i Monografie, nr 239.
Zobacz w Google Scholar
Kuberski L., Wkład Stanisława Szczepanowskiego w rozwój przemysłu naftowego w Galicji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Historia” 1996, z. 32, s. 33-48.
Zobacz w Google Scholar
Łoza K., Charczuk Ch. (współpraca), Cmentarz Łyczakowski we Lwowie. Przewodnik, Wrocław 2016.
Zobacz w Google Scholar
Mierzecki R., Przemysł naftowy w Polsce w XIX i XX wieku, „Analecta” t. 8, 1999, nr 2 (16), s. 55-71.
Zobacz w Google Scholar
Nycz K., Początki górnictwa naftowego w Polsce, „Wiek Nafty” R. 1, 1991, nr 1, s. 3-10.
Zobacz w Google Scholar
Pawłowski W., „Nafta” (1893-1914). Organ Towarzystwa Techników Naftowych we Lwowie, „Wiek Nafty” R. 5, 1995, nr 1, s. 3-9.
Zobacz w Google Scholar
Przybytek P., Prasowa działalność wydawnicza krakowskiego Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego w latach 1850-1862, „Zeszyty Prasoznawcze” t. 56, 2013, nr 3 (215), s. 401-425.
Zobacz w Google Scholar
Ślusarek K., W przededniu Autonomii. Własność ziemska i ziemiaństwo zachodniej Galicji w połowie XIX wieku, Warszawa 2013, Szlachta i Ziemiaństwo na Ziemiach Dawnej Rzeczypospolitej.
Zobacz w Google Scholar
Uliasz W., Monografia czasopisma „Ropa”, cz. 1, „Wiek Nafty” R. 7, 1997, nr 2, s. 14-18, cz. 2, „Wiek Nafty” R. 7, 1997, nr 3, s. 11-15.
Zobacz w Google Scholar
Wnęk J., Rozwój ideologii przemysłowej w Galicji 1866-1918, Warszawa 2015.
Zobacz w Google Scholar
Wolski M., Początki przemysłu naftowego w Galicji w świetle relacji Jana Trzecieskiego, syna Tytusa i innych nowo odkrytych źródeł, „Wiek Nafty” R. 31, 2022, nr 1, s. 18-40.
Zobacz w Google Scholar
Zieliński J., Ignacy Łada Łukasiewicz (1822-1882) – pionier przemysłu naftowego, „Rocznik Mielecki” t. 5, 2002, s. 37-50.
Zobacz w Google Scholar
Żmudzińska-Żurek B., Nowak K., Rutkowski K., Suryło P., Historia polskiej nafty w zarysie, Kraków 2015.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Krakowskie Pismo Kresowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
