Samoidentyfikacja Żydów radzieckich w interpretacji artystycznej Fridricha Gorensztejna. Berdyczów

Dramat w trzech aktach, ośmiu obrazach i 92 skandalach

Authors

  • Izabela Kowalska-Paszt Uniwersytet Szczeciński

DOI:

https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.26.30

Keywords:

judeo-slavica, Fridrich Gorensztejn, emigrantologia

Abstract

Samoidentyfikacja Żydów radzieckich w interpretacji artystycznej Fridricha Gorensztejna. Berdyczów. Dramat w trzech aktach, ośmiu obrazach i 92 skandalach

Tekst źródłowy napisał „przemilczany” w radzieckiej kulturze oficjalnej prozaik i dramaturg – Fridrich Gorensztejn – w połowie lat 70. XX w., na krótko przed emigracją do Berlina Zachodniego. Projekt artystyczny, jakim jest cały jego dorobek literacki, zdominowała optyka peryferyjna, punkt oglądu z pozycji outsidera – rosyjskiego Żyda. Centrum interpretowanego dramatu stanowi obraz radziecko‑ żydowskiego prowincjonalnego miasteczka, za którym w warstwie metaforycznej kryje się problematyka miejsca diaspory żydowskiej w historii polskiej, rosyjskiej i radzieckiej, problematyka samoidentyfikacji Żydów radzieckich. W artykule przeanalizowano i zinterpretowano dwie najważniejsze, konstytutywne, zdaniem autorki, składowe samoidentyfikacji głównych postaci dramatu – sióstr Łuckich, ich brata Sumera i siostrzeńca Wili – sztetł, żydowskie miasteczko, którego byt codzienny i historia ich ukształtowały, oraz język Żydów askenazyjskich – jidysz – stanowiący ich naturalne środowisko, poprzez który postrzegają siebie i otaczający świat.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

  • Izabela Kowalska-Paszt, Uniwersytet Szczeciński

    Uzyskała stopień doktora habilitowanego w zakresie literaturoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim w roku 2002. Swoje zainteresowania naukowe koncentruje wokół problematyki zakazanej literatury radzieckiej, w tym prozy trzeciej fali rosyjskiej (Proza niefikcjonalna trzeciej fali emigracji rosyjskiej. Model typologiczny, 2001). Jej najnowsze studia dotyczą sowieckiego undergroundu kulturowego lat 60.‑80. XX w. Obecnie zatrudniona na stanowisku profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Szczecińskiego, jest kierownikiem Zakładu Historii Literatury Rosyjskiej, Ukraińskiej i Komparatystyki w Instytucie Filologii Słowiańskiej US. Tu pod jej opieką naukową prowadzono badania nad literaturami słowiańskimi, których rezultaty opublikowano w tomach zbiorowych: Tradycja i nowatorstwo w literaturach słowiańskich (2002), Tradycja i nowatorstwo w kulturach i literaturach słowiańskich (2004), Intertesktualność w literaturach i kulturach słowiańskich (2006).

References

Alejhem Š. S ârmarki. [online] http://prozaik.in/sholom-aleyhem-s-yarmarki.html?page=42.

Vedenâpin D. Evrejskij pisatelʹ – Zinger // „Inostrannaâ literatura”. 2009, № 6. [online] http://magazines.russ.ru/inostran/2009/6/ve7.html.

Volʹfson T. Boshovskie evrei // „Lehaim”. 2007, № 10. [online] http://www.lechaim.ru/ARHIV/186/n10.htm.

Gorenštejn F. Berdičev // Tenže. Izbrannoe v 3-h tomah. T. 2. Moskva, 1991-1993. [online] http://www.imwerden.info/belousenko/books/Gorenstein/gorenstein_berdichev.htm.

Grinberg M. Gesped: pâtʹ let spustâ // „Slovo/Word”. 2007, № 54. [online] http://magazines.russ.ru/slovo/2007/54/gri12.html.

Eliseev N. Suhoe plamâ // „Lehaim”. 2012, № 3. [online] http://www.lechaim.ru/ARHIV/239/eliseev.htm.

Krutikov M. Štetl meždu fantaziej i realʹnostʹû // „Novoe literaturnoe obozrenie”. 2010, № 102. [online] http://magazines.russ.ru/nlo/2010/102/k10.html.

Lejderman N. L., Lipoveckij M. N. Sovremennaâ russkaâ literatura: 1950-1990-e gody. T. 2. Moskva, 2003.

Markiš Š. O rossijskom evrejstve i ego literature // Tenže. Babelʹ i drugie. Moskva–Ierusalim, 1997.

Markiš Š. Plač o mastere // „Ierusalimskij žurnal”. 2002, № 13. [online] http://www. antho.net/jr/13/markish.html.

Miron D. Literaturnyj obraz štetla / per. s angl. Berštejn Û. // „Novoe literaturnoe obozrenie”. 2010, № 102. [online] http://magazines.russ.ru/nlo/2010/102/da11.html.

Rabinovič M. Volʹter (1694-1778) // Pisateli Francii / sost. Ètkind E. Moskva, 1964. [online] http://www.biografia.ru/arhiv/france19.html.

Russkie pisateli 20 veka. Biografičeskij slovarʹ / glavnyj reda. i sost. Nikolaev P.A. Moskva, 2000.

Tajna Gorenštejna. Vospominaniâ Borisa Hazanova, Leonida Hejfeca, Marka Rozovskogo, Evgeniâ Popova, Anatoliâ Najmana, Viktora Slavkina, Ûriâ Klepikova, Mihaila

Levitina // „Oktâbrʹ”. 2002, № 9. [online] http://magazines.russ.ru/october/2002/9/gor.html.

http://www.soluschristus.ru/biblioteka/bibliya_i_bibleistika/bibliya/plach_ieremii/.

Downloads

Published

10-10-2013

Issue

Section

Articles

How to Cite

“Samoidentyfikacja Żydów Radzieckich W Interpretacji Artystycznej Fridricha Gorensztejna. Berdyczów: Dramat W Trzech Aktach, ośmiu Obrazach I 92 Skandalach”. 2013. Politeja 10 (4(26): 573-86. https://doi.org/10.12797/Politeja.10.2013.26.30.