Polskie wybory parlamentarne i referendum z 15 października 2023 r.
Wokół najważniejszych wątpliwości i zastrzeżeń co do łączenia obu głosowań powszechnych
DOI:
https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2024.88.2.03Keywords:
referendum, elections, Poland, concurrent votingAbstract
THE OCTOBER 15TH 2023 PARLIAMENTARY ELECTIONS AND REFERENDUM IN POLAND: ISSUES AND CONCERNS REGARDING CONCURRENT VOTING
Poland does not have much experience in holding nationwide referendums. Moreover, never before did the elections and referendums take place on the same day. Even though the simultaneous organisation of elections and referendums is not something new in the political practice of many democracies, this issue is rarely discussed in the scholarly literature. This is due to the fact that elections and referendums rarely take place concurrently. Taking into consideration that the decision to hold both events concurrently should bear in mind the efficiency of both processes, the cost of organisation, different technical and legal issues as well as the impact of the entire electoral and referendum cycle on the freedom and fairness of voting, one can see the many challenges such concurrent voting entails. In this article the authors examine the most important challenges and concerns associated with this year’s organisation of concurrent referendum and parliamentary elections in Poland on Sunday October 15th, trying to answer at the same time what is its impact on the quality of voting in the country.
Downloads
References
Armenia’s Parliamentary Election and Constitutional Referendum July 5, 1995, Yerevan, Armenia, Commission on Security and Cooperation in Europe, [online] https://www.csce.gov/wp-content/uploads/2016/06/1995ArmeniaElectionsRport.pdf.
Balinowski P., Fundacje spółek Skarbu Państwa chcą prowadzić kampanię przed referendum, RMF24, 6 IX 2023, [online] https://www.rmf24.pl/raporty/raport-wybory-parlamentarne-2023/news-fundacje-spolek-skarbu-panstwa-chca-prowadzic-kampanie-przed,nId,7009011#crp_state=1.
Bezpieczna przyszłość Polaków. Program PiS, Prawo i Sprawiedliwość, [online] https://pis.org.pl/dokumenty.
Casal Bértoa F., Party Funding Regulation in Poland (1990-2015): An Appraisal, „Politologia” 2016, vol. 1, no. 1, https://doi.org/10.21697/p.2016.1.03. DOI: https://doi.org/10.21697/p.2016.1.03
Casal Bértoa F., Walecki M., Party Regulation and the Reshaping of Party Politics in Poland, [w:] The Regulation of Post-Communist Party Politics, red. F. Casal Bértoa, I. van Biezen, London 2017, https://doi.org/10.4324/9781315624518-2. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315624518
Casal Bértoa F., Walecki M., Musiał-Karg M., Party Funding Regulation in Poland: From Vacuum to De-liberalization, [w:] Oxford Handbook of Polish Politics, red. K. Grzybowska-Walecka, S. Guerra, F. Casal Bértoa (w przygotowaniu).
Code of Good Practice in Electoral Matters. Guidelines and Explanatory Report, European Commission for Democracy through Law, Strasbourg 2002, s. 10, [online] https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2002)023rev2-cor-e.
Głosowanie nr 60 na 81. posiedzeniu Sejmu, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, [online] https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=glosowania&nrkadencji=9&nrposiedzenia=81&nrglosowania=60.
Hartliński M., The 2015 Referendum in Poland, „East European Quarterly”, vol. 43, nr 2-3.
Horbaczewski R., Czy wybory na pewno będą tajne i bez presji, Prawo.pl, 17 VIII 2023, [online] https://www.prawo.pl/samorzad/referendum-ogolnokrajowe-kiedy-glos-jest-niewazny,522671.html.
Horbaczewski R., Jeden spis wyborców na wybory, drugi na referendum, Prawo.pl, 1 IX 2023, [online] https://www.prawo.pl/samorzad/tajnosc-glosowania-w-referendum-ogolnokrajowym,522895.html.
Informacja o wydatkach z budżetu państwa poniesionych na przygotowanie i przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego w dniu 6 września 2015 r., Krajowe Biuro Wyborcze, Warszawa 2016, [online] https://referendum2015.pkw.gov.pl/pliki/1454674153_Informacja%20o%20wydatkach_Referendum%202015.pdf.
Klauziński S., 13 fundacji spółek Skarbu Państwa hurtem zgłosiło się do PKW. Chcą prowadzić kampanię referendalną, OKO.press, 6 IX 2023, [online] https://oko.press/kampania-referendum-spolki-skarbu-panstwa-pkw.
Komisyjny projekt uchwały o zarządzeniu referendum ogólnokrajowego w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, druk nr 3609, [online] https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3609.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.
Kunert J., Referendum nie wypaliło, publiczne pieniądze wydano, Konkret24, 1 XII 2023, [online] https://konkret24.tvn24.pl/polityka/wybory-2023-referendum-nie-wypalilopubliczne-pieniadze-wydano-st7404067.
Levine S., Roberts N.S., The New Zealand Electoral Referendum and General Election of 1993, „Electoral Studies” 1994, vol. 13, no 3, https://doi.org/10.1016/0261-3794(94)90022-1. DOI: https://doi.org/10.1016/0261-3794(94)90022-1
Levitsky S., Ziblatt D., How Democracies Die, London 2018.
Mikowski M., Sejm odrzucił weto Senatu ws. nowelizacji ustawy o referendum ogólnokrajowym, Bankier.pl, 17 VIII 2023, [online] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Sejm-odrzucilweto-Senatu-ws-nowelizacji-ustawy-o-referendum-ogolnokrajowym-8595390.html.
Mikowski M., Rebelińska A., Referendum 2023 – skutki niewzięcia karty do głosowania, INFOR, 30 VIII 2023, [online] https://www.infor.pl/prawo/nowosci-prawne/6299177,referendum-2023-skutki-niewziecia-karty-do-glosowania.html.
Musiał-Karg M., Instytucje demokracji bezpośredniej w procesie integracji europejskiej – od referendum ogólnonarodowego do europejskiej inicjatywy obywatelskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2012, nr 6, https://doi.org/10.14746/rie.2012.6.14. DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2012.6.14
Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich. Teoria, praktyka, perspektywy, Toruń 2008.
Musiał-Karg M., Casal Bértoa F., Polskie wybory parlamentarne i referendum w 2023 r. Jak zepsuć „święto demokracji”, Warszawa 2023.
Musiał-Karg M., Casal Bértoa F., The Upcoming 2023 Referendum and Parliamentary Elections in Poland: Key Concerns about the “Double Celebration” Democracy Day, European Platform for Democratic Election, 4 X 2023, [online] https://www.epde.org/en/documents/details/the-upcoming-2023-referendum-and-parliamentary-elections-in-poland-key-concernsabout-the-double-celebration-democracy-day.html.
Musiał-Karg M., Kapsa I., Debate: Voting Challenges in a Pandemic—Poland, „Public Money & Management” 2021, vol. 41, no. 1, https://doi.org/10.1080/09540962.2020.1809791. DOI: https://doi.org/10.1080/09540962.2020.1809791
Opozycja boi się referendum? Hołownia: nie bierzcie kart do głosowania, PolskieRadio24.pl, 18 VIII 2023, [online] https://polskieradio24.pl/5/1222/artykul/3226725,opozycjaboi-sie-referendum-holownia-nie-bierzcie-kart-do-glosowania.
Osiecki G., Potocki M., Referendum przeszło do historii, „Dziennik Gazeta Prawna” 2015, 8 IX.
Osiecki G., Żółciak T., Referendum 2023. Najlepiej zignorować? Strategie opozycji na plebiscyt, „Dziennik Gazeta Prawna”, 6 IX 2023, [online] https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/9291227,referendum-2023-najlepiej-zignorowac-strategie-opozycji-na-plebiscyt.html.
Osiecki G., Żółciak T., Spółki Skarbu Państwa uruchamiają tryb wyborczy, „Dziennik Gazeta Prawna”, 6 IX 2023, [online] https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/9291949,spolki-skarbu-panstwa-uruchamiaja-tryb-wyborczy.html.
Państwowa Komisja Wyborcza, [online] https://pkw.gov.pl.
PiS: ustawa o referendum dotyczy kwestii technicznych, opozycja: chodzi o pieniądze, Portal Samorządowy, 6 VII 2023, [online] https://www.portalsamorzadowy.pl/polityka-i-spoleczenstwo/pis-ustawa-o-referendum-dotyczy-kwestii-technicznych-opozycja-chodzi-opieniadze,474004.html.
Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 sierpnia 2023 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 2023, poz. 1564.
Prawo i Sprawiedliwość, [online] https://www.facebook.com/pisorgpl.
Prawo i Sprawiedliwość zaprezentowało hasło wyborcze, TVN24, 18 VIII 2023, [online] https://tvn24.pl/wybory-parlamentarne-2023/wybory-2023-jaroslaw-kaczynski-przedstawilhaslo-wyborcze-pis-7297152.
Rakowska A., Wybory a referendum, Warszawa 2023.
Rawnsley G.D., Peaceful or Provocative: Taiwan’s Referendum, 2004, „American Journal of Chinese Studies” 2005, special issue: „Election 2004 in The Republic of China on Taiwan”.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 stycznia 2023 r. w sprawie podwyższenia kwoty limitu wydatków komitetów wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 2023, poz. 132.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 stycznia 2023 r. w sprawie podwyższenia kwoty limitu wydatków komitetów wyborczych w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 2023, poz. 133.
Scheppele K.L., How Viktor Orbán Wins, „Journal of Democracy” 2022, vol. 33, no. 3, s. 45-61, https://doi.org/10.1353/jod.2022.0039. DOI: https://doi.org/10.1353/jod.2022.0039
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zarządzeniu referendum ogólnokrajowego w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, Dz.U. 2023, poz. 1636.
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zm. M.P. 2022, poz. 1204.
Urbaniak K., Opinia prawna w sprawie możliwości przeprowadzenia referendum ogólnopolskiego wspólnie z wyborami do Sejmu RP i Senatu RP w 2023 roku, Warszawa 2023.
Ustawa z dnia 14 marca 2013 r. o referendum ogólnokrajowym, Dz.U. 2023, poz. 1628.
Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym, Dz.U. 2023, poz. 497, nr 162.
Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych, Dz.U. 2023, poz.1215.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy, Dz.U. 2022, poz. 1277.
Wybory 2023. RPO pisze do PKW. Chodzi o liczenie głosów, Rzeczpospolita, 9 X2023, [online] https://www.rp.pl/za-granica/art39238561-wybory-2023-rpo-pisze-do-pkw-chodzio-liczenie-glosow.
Wyjaśnienia związane z przeprowadzeniem referendum ogólnokrajowego w tym samym dniu, w którym odbywają się wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Państwowa Komisja Wyborcza, [online] https://pkw.gov.pl/aktualnosci/wyjasnienia-stanowiska-komunikaty/wyjasnienia-zwiazane-z-przeprowadzeniem-referendum-ogolnokrajowego-w-tym-samym-dniu-w-ktorym-odbywaj.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
