Zmiany lokalizacji obiektów cerkiewnych na Łemkowynie w XVIII i XIX w.

Wybrane przykłady

Autor

  • Damian Nowak Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu

DOI:

https://doi.org/10.12797/RRB.17.2021.17.03

Słowa kluczowe:

Ропиця Выжня, Ропиця Руска, Конечна, Крива, Мощанец, Реґєтів, Ізбы, Радоцина, цмонтір, грекокатолицкы, церкви, транслокация сакральных обєктів, деревяна церковна архітектура

Abstrakt

Зміны локалізациі церковных обєктів на Лемковині в XVIII і ХІХ ст. Выбраны приміры

Предметом допису є квестия зміны місця локалізациі церковных об- єктів в границях єдного села на обшыри Лемковины в XVIII i XIX ст. В статі аналізуваны сут історичны мапы, писаны документы (головні деканальны візитациі) і даны оперты на сучасных документацийных техніках – Light Detection and Ranging. Найчастійшы причыны зміны положыня церкви омовлено на примірі выбраных квестий. Сут то: на- туральный будовляный рух, просторовый розвиток села і зміны в ад- міністрацийных границях парохіі.

Biogram autora

Damian Nowak - Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu

Kulturoznawca, historyk, regionalista. Ukończył kulturoznawstwo (kultura krajów karpackich) na PWSZ w Sanoku, stosunki etniczne i migracje międzynarodowe na Uniwersytecie Jagiellońskim, obecnie kończy studia doktoranckie na Wydziale Socjologiczno-Historycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego. W latach 2014-2017 pracował w rzeszowskim Oddziale Terenowym Narodowego Instytutu Dziedzictwa, od 2018 r. jest asystentem muzealnym w Zagrodzie Maziarskiej w Łosiu wraz z cerkwią w Bartnem – oddziale Muzeum „Dwory Karwacjanów i Gładyszów” w Gorlicach. Od 1997 r. pracuje (społecznie) w organizacjach pozarządowych działających na rzecz zachowania dziedzictwa materialnego Karpat. Autor kilkudziesięciu publikacji dotyczących dziejów architektury cerkiewnej, historii Łemkowyny, zarysów monograficznych miejscowości z obszarów Galicji i Podola.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Przemyślu.

Archiwum Biskupstwa Greckokatolickiego (zesp. 142): Wizytacje dekanatu bieckiego 1743-1744, 1761. Sygn. 19.

Wizytacja dekanatu jaśliskiego 1761. Sygn. 26.

Wizytacje dziekańskie dekanatu dukielskiego 1765. Sygn. 20.

Wizytacje dziekańskie dekanatu dukielskiego 1774, 1789. Sygn. 21.

Wizytacje dziekańskie dekanatu dukielskiego 1835, 1839. Sygn. 3548.

Archiwum Geodezyjne (zesp. 126):

Dorf Grab in Galizien Jasloer Kreis (mapa). Sygn. 476M.

Dorf Jasionka sammt den Ortschaften Banica und Krzywa in Galizien Jasloer Kreis (mapa). Sygn. 636M.

Dorf Konieczna in Galizien Jasloer Kreis (mapa). Sygn. 755M.

Dorf Ruska Ropica in Galizien Jasloer Kreis (mapa). Sygn. 1447M.

Moszczaniec in Galizien (mapa). Sygn. 1083M.

Parafia Greckokatolicka w Odrzechowej (zesp. 2077): Specyfikacja wszystkich realności, praw i dochodów do cerkwi pod tytułem Narodzenia S. Jana Chrzciciela Obrządku Greckokatolickiego w dekanacie i Cyrkule Sanockim Diecezji Grecko Przemyskiej roku 1804 spisana i podpisana. Sygn. 1.

Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie Metryka Józefińska (fond 19):

Op. 2: Cyrkuł Dukielski, spr. 240 Ropica Ruska.

Op. 2: Cyrkuł Dukielski, spr. 254 Konieczna.

Publikacje

Brykowski, Ryszard. 1986. Łemkowska drewniana architektura cerkiewna w Polsce, na Słowacji i Rusi Zakarpackiej. Wrocław: Ossolineum.

Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779-1783. Die Josephinische Landesaufnahme von Galizien 1779-1783, t. V. 2014. Red. Waldemar Bukowski, Bogusław Dybaś, Zdzisław Noga. Kraków: Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”.

Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779-1783. Die Josephinische Landesaufnahme von Galizien 1779-1783, t. III. 2015. Red. Waldemar Bukowski, Bogusław Dybaś, Zdzisław Noga. Kraków: Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”.

Lustracja dóbr królewskich województwa krakowskiego 1659-1664, cz. 2. 2005. Wyd. Alicja Falniowska-Gradowska, Franciszek Leśniak. Warszawa: Wydawnictwo Neriton. Instytut Historii PAN.

Nowak, Damian. 2013. Odrzechowa. Zarys dziejów. Odrzechowa-Krosno: Krośnieńska Oficyna Wydawnicza.

Nowak, Damian. 2015. „Szkice do dziejów Radocyny”. Magury’15: 5-36.

Szanter, Zofia. 2005. Dorzecze górnej Ropy. Historia i sztuka cerkiewna XVIII wieku. Warszawa: Towarzystwo Karpackie.

Šematizmʺ vsego Klira ruskogo katoličekogo Bogomʺsp spasemoi Eparhіi Peremyš,іʹkoi na godʺ otʺ rožd. Hr. 1879. 1879. Peremyšlʹ.

Opublikowane

2021-12-26

Jak cytować

Nowak, D. . (2021). Zmiany lokalizacji obiektów cerkiewnych na Łemkowynie w XVIII i XIX w. : Wybrane przykłady. Rocznik Ruskiej Bursy, 17, 81–91. https://doi.org/10.12797/RRB.17.2021.17.03

Numer

Dział

Дискурс • Dyskurs