Porozumienie Stronnictw Demokratycznych 1948-1950 – próba konsolidacji polskiej emigracji politycznej
DOI:
https://doi.org/10.12797/SH.61.2018.02.04Słowa kluczowe:
emigracja, ludowcy, socjaliści, chadecy, porozumienieAbstrakt
Agreement of Democratic Parties in the Years 1948-1950 – an Attempt to Consolidate the Milieu of Polish Political Immigration
After his arrival to London in 1947, Stanisław Mikołajczyk undertook endeavors to form a national committee, which would be a projection of the World War II quadruple agreement, which brought together Polish Peasant Party (Polskie Stronnictwo Ludowe), Polish Socialist Party (Polska Partia Socjalistyczna), Labor Party (Stronnictwo Pracy) and National Party (Stronnictwo Narodowe). The creation of the Agreement of Democratic Parties was to be the initial step towards the future cooperation and functioning. Yet the National Party was not interested in such cooperation and the Agreement turned out to be a weak entity, unable to conduct active policy among Polish emigration. Differences between parties proved to be too big a barrier, among others regarding the question of the legality of Polish government in exile. The final blow to Mikołajczyk’s concept was the creation of Political Council by National Party, Polish Socialist Party and the Polish Liberty Movement “Independence and Democracy” (Polski Ruch Wolnościowy „Niepodległość i Demokracja”).
Bibliografia
Źródła archiwalne:
Archiwum Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (The Polish Institute of Arts and Sciences of America), Kolekcja Karola Popiela, Kol. 9/45.
Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego w Warszawie, Polskie Stronnictwo Ludowe na Uchodźstwie, 183.
Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Rkps 2007.
Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Rkps 2009.
Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Kolekcja Stanisława Olszewskiego, Kol. 660/21.
Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Kolekcja Tomasza Arciszewskiego, Kol. 9719, 97/26, 97/9A, 97/9B, 97/9C.
Studium Polski Podziemnej w Londynie, Kolekcja Adama Ciołkosza, Kol. 133/406.
Archiwum Instytutu Hoovera, Dokumenty Stanisława Mikołajczyka, sygn. 800/22/0/-/85, 800/22/0/-/111.
Źródła drukowane:
Deklaracja Porozumienia Stronnictw Demokratycznych, „Jutro Polski” 1948, nr 21 (145), s. 1-2.
Deklaracja Porozumienia Stronnictw Demokratycznych, Londyn 1948.
Komunikat PSD, „Jutro Polski” 1949, nr 14 (161), s. 1.
Komunikat Sekretariatu PSD, „Jutro Polski” 1949, nr 10 (157), s. 1.
Uchwała Komisji PSD, „Jutro Polski” 1949, nr 22 (169), s. 1.
Uchwała Związków Ziem Wschodnich RP, „Lwów i Wilno” 1948, nr 96, s. 1.
List Zygmunta Zaremby do CKZ PPS w Londynie, 15 III 1949 r., [w:] Zygmunt Zaremba, Listy: 1946-1967, oprac. O. Blaton, A. Friszke, Warszawa 2000, s. 276-278.
List Zygmunta Zaremby do Franciszka Białasa, 20 X 1949 r., [w:] Zygmunt Zaremba, Listy: 1946-1967, oprac. O. Blaton, A. Friszke, Warszawa 2000, s. 289-291.
List Zygmunta Zaremby do Franciszka Białasa, 25 XI 1949 r., [w:] Zygmunt Zaremba, Listy: 1946-1967, oprac. O. Blaton, A. Friszke, Warszawa 2000, s. 296-297.
List Zygmunta Zaremby do Stefana Korbońskiego, 4 V 1949 r., [w:] Zygmunt Zaremba, Listy: 1946-1967, oprac. O. Blaton, A. Friszke, Warszawa 2000, s. 279-281.
Opracowania:
Buczek R., Stanisław Mikołajczyk, t. 2, Toronto 1996.
Friszke A., Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999.
Friszke A., Adam Ciołkosz. Portret polskiego socjalisty, Warszawa 2011.
Górecki D., Polskie naczelne władze państwowe na uchodźstwie w latach 1939-1990, Warszawa 2002.
Johnson A.R., Radio Wolna Europa i Radio Swoboda. Lata CIA i późniejsze, Wrocław 2014.
Kilian S., Myśl społeczno-polityczna Tadeusza Bieleckiego, Kraków 2000.
Kornat M., Konstytucja za wszelką cenę. Prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski (1947-1972), [w:] Prezydenci i Rządy RP na uchodźstwie 1939-1990. Wybrane problemy z historii polskiej emigracji, red. H. Taborska, M. Fleming, A. Rzegocki, Londyn-Kraków 2013.
Łukasiewicz S., Partia w warunkach emigracji. Dylematy Polskiego Ruchu Wolnościowego „Niepodległość i Demokracja” 1945-1994, Lublin–Warszawa 2014.
Mazurkiewicz A., Uchodźcy polityczni z Europy Środkowo-Wschodniej w amerykańskiej polityce zimnowojennej 1948-1954, Warszawa–Gdańsk 2016.
Mikołajczyk z Kongresem Polonii, „Dziennik Związkowy (Zgoda)” 1947, nr 296, s. 1.
PSD na nowej drodze, „Jutro Polski” 1950, nr 7 (176), s. 1.
Siwik A., Polska Partia Socjalistyczna na emigracji w latach 1945-1956, Kraków 1998.
Stanek P., Stefan Korboński (1901-1989). Działalność polityczna i społeczna, Warszawa 2014.
Wolsza T., Rząd RP na obczyźnie wobec wydarzeń w kraju 1945-1950, Warszawa 1998.
