Niepożądani – Francja wobec emigracji polskiej w latach 1930-1944
DOI:
https://doi.org/10.12797/SH.60.2017.03.04Słowa kluczowe:
emigracja zarobkowa, konwencja polsko-francuska, obozy internowania, ekspulsjeAbstrakt
Undesirable – French Attitudes Towards Polish Immigration in the Years 1930-1944
Polish historical literature referring to migrations to France is dominated by issues of emigrants’ everyday life and activities. The issue of politics and the legal approach of the French state towards migrants has been hitherto treated marginally. This article discusses the topic of Polish migrants adapting to their new situation and living in France through the perspective of decrees and circulars of the French state regulating the status of migrants.
Sources from the French archives indicate that France tightened their laws concerning immigrants in 1930s, including allowing for the establishment of internment camps for “undesirable” foreigners.
Bibliografia
Źródła archiwalne:
Archives du Ministère des Affaires étrangères w La Courneuve, Série C, Administrative 1895-1940.
Archives du Ministère des Affaires étrangères w La Courneuve, Contrôle des étrangers/service des étrangers 1916-1944.
Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques w Pau, Le camp de Gurs.
Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques w Pau, Sous-Préfecture d’Oloron.
Archives départementales de l’Ariège we Foix, Police politique.
Archives départementales de l’Ariège we Foix, Sûreté nationale.
Archives départementales des Pyrénées-Orientales w Perpignan, Camps d’internement 1939-1943.
Archives départementales du Pas-de-Calais w Arras-Dainville, M 3175, Rapatriement de chômeurs.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Konsulat RP w Lyonie.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Konsulat RP w Marsylii.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Konsulat RP w Tuluzie.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Konsulat Honorowy RP w Nicei.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ambasada RP w Paryżu.
Pamiętniki i relacje:
Dworkin E., Od Manzanares do Oki. Wspomnienia dąbrowszczaka, Warszawa 1974.
Olszański T., Życie tułacze, Warszawa 1957.
Taront A., Wspomnienia emigranta polskiego z północnej Francji, do druku przygotowali i komentarzami opatrzyli D. Beauvois, K. Ożóg, J. Śrutek, Wrocław-Warszawa-Kraków 1994.
Zabiełło S., Na posterunku we Francji, Warszawa 1967.
Zaleski-Lubicz Z., Pamiętnik, t. 2: Od Grotowi do Buchenwaldu (1939-1945), oprac., wstęp i przypisami opatrzyła M. Willaume, Paryż-Łódź 1998.
Opracowania:
Aron R., Histoire de Vichy, Paris 1954.
Azéma J.P., Wieviorka O., Vichy, 1940-1944, Paris 2004.
Becker J.J., Berstein S., Victoire et frustrations, 1914-1929, vol. 12, Paris 1990, Nouvelle histoire de la France contemporaine.
Biesiekierski M., Polska akcja opiekuńcza we Francji w okresie okupacji niemieckiej (czerwiec 1940 – wrzesień 1944), „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1993, z. 105, s. 38-63.
Cheniaux M. assistée par Joseph Miqueu, Le camp de Gurs (1939-1945). Un ensemble de témoignages dont celui d’Hanna Schramm, 2009.
Dzwonkowski R. SAC, Śladkowski W., Polonia francuska, [w:] Polonia w Europie, red. B. Szydłowska-Cegłowa, Poznań 1992, s. 365-410.
Eisler J., Kolaboracja we Francji, 1940-1944, Warszawa 1989.
Garçon G., Les relations entre l’Union des Associations Catholiques Polonaises et L’Union Centrale des Polonais, 1945-1949, „Revue du Nord” 1992, no 7, hors-série, Collection Histoire, Université de Lille III, s. 35-47.
Gmurczyk-Wrońska M., Polska – niepotrzebny aliant Francji? Francja wobec Polski w latach 1938-1944, Warszawa 2003.
Gogolewski E., Obrona robotników polskich we Francji i związki zawodowe w okresie międzywojennym, [w:] Organizacje polonijne w Europie Zachodniej. Współczesność i tradycje. Materiały z konferencji naukowej w dniach 2 i 3 kwietnia 1987 r. w Poznaniu, red. B. Szydłowska-Cegłowa, J. Kozłowski, Poznań 1991, s. 29-51.
Gogolewski E., Szkolnictwo polskie we Francji (1833-1990), Wrocław 1998.
Gruszyński J., Społeczność polska we Francji, 1918-1978. Problemy integracyjne trzech pokoleń, Warszawa 1981.
Grynberg A., Les camps du sud de la France : de l’internement à la déportation, „Annales. Économies, Sociétés, Civilisations” 1993, no 3, s. 557-566. DOI: https://doi.org/10.3406/ahess.1993.279152
Indésirables en France 1938-1942. Dossier pédagogique no 7 par S. Orsoni, professeur du Service éducatif des Archives départementales des Bouches-du-Rhône, 2003.
Janowska H., Dwie reemigracje Polaków z Francji, „Problemy Polonii Zagranicznej” 1964-1965, t. 4, s. 7-26.
Janowska H., Polska emigracja zarobkowa we Francji, 1919-1939, Warszawa 1964.
Jaros S., Reemigracja Polaków z Francji w latach 1946-1948, „Problemy Polonii Zagranicznej” 1971, t. 6/7, s. 61-95.
Kalinowski P., Emigracja polska we Francji w służbie dla Polski i Francji, 1939-1945, Paryż 1970.
Laharie C., Le camp de Gurs, 1939-1945. Un aspect méconnu de l’histoire de Vichy, Pau 1993.
Lajarrige J., La Pologne d’entre les deux guerres vue par ses amis français. Les Amis de la Pologne: heurts et malheurs de Rosa Bailly, [w:] La presse polonaise en France (Polska prasa we Francji, 1918-1984), textes réunis par D. Beauvois, „Revue du Nord” 1988, no 4, hors-série, Collection Histoire, Université de Lille III, s. 141-150.
Maj K., Polscy komuniści we Francji, 1919-1946, Warszawa 1971.
Malo E., Le camp de Noé, 1941-1947, Pau 2009.
Markiewicz W., Przeobrażenia świadomości narodowej reemigrantów polskich z Francji, Poznań 1960.
Michel J., Aux origines de la presse polonaise du Nord-Pas-de-Calais: Le transfert de Westphalie après la Première Guerre mondiale, [w:] La presse polonaise en France (Polska prasa we Francji, 1918-1984), textes réunis par D. Beauvois, „Revue du Nord” 1988, no 4, hors-série, Collection Histoire, Université de Lille III, s. 45-59.
Mond J., Towarzystwo Historyczno-Literackie i Biblioteka Polska w Paryżu. Historia i dzień dzisiejszy, „Nauka Polska” 1991, z. 2, s. 93-116.
Nisiobęcka A., Polacy w obozie Gurs 1939-1945, „Studium Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2011, z. 3, s. 9-26.
Nossowska M., O Francuzce, która pokochała Polskę. Rosa Bailly i stowarzyszenie Les Amis de la Pologne, Lublin 2012.
Paczkowski A., Prasa i społeczność polska we Francji, 1920-1940, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.
Pasztor M., O polsko-francuskiej współpracy kulturalnej i naukowej na przykładzie działalności stowarzyszenia „Les Amis de la Pologne” w latach 1919-1940. Część I: Lata 1919-1924, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1992, nr 2, s. 173-192.
Pasztor M., Un lobby en voie d’affaiblissement. L’activité du groupe franco-polonais à l’assemblée nationale (1921-1936), „Revue d’Histoire Diplomatique” 2000, no 1, s. 53-68.
Paxton R. O., La France de Vichy, 1940-1944, Paris 1973.
Peschanski D., La France des camps. L’internement, 1938-1946, Paris 2002. DOI: https://doi.org/10.14375/NP.9782070731381
Ponty J., Dépasser les stéréotypes: au sujet de l’immigration polonaise en France, [w:] La France, la Pologne au-délà des stéréotypes, textes réunis par M. Delaperrière, J. Doberszyc, B. Drwęski, Paris 2004, s. 27-36.
Ponty J., L’immigration dans les textes. France, 1789-2002, Belin-Paris 2004.
Ponty J., Polonais méconnus. Histoire des travailleurs immigrés en France dans l’entre-deux-guerres, Paris 1988.
Weil P., La France et ses étrangers. L’aventure d’une politique de l’immigration de 1938 à nos jours, nouvelle édition refondue, 1991 et 2004.
Zamojski J. E., Polacy w ruchu oporu we Francji, 1940-1945, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975.
