Bohdan Janusz albo Astwadzadur Howhanian: żywot lwowskiego miłośnika historii Ormian polskich
Keywords:
Bohdan Janusz, Lwów, Polish Armenians, Polish-Ukrainian relations in the 20th centuryAbstract
Bohdan Janusz or Astvatsadur Hovhanyan: the life of a researcher of the history of Polish Armenians
The article constitutes the first comprehensive biography of Bohdan Janusz (1887-1930), the author of studies about the Lvov Armenians and the one who collected archive materials associated with those people. The article is based on Janusz’s correspondence, the documentation of his professional career and family reminiscences. It analyses all directions his work took him as an archaeologist, restorer of prehistoric art, and the one who popularised the knowledge about the past of the Polish-Ukrainian borderlands. This is the background against which the author describes Janusz’s personal relations with the Polish Armenians and his contributions to the knowledge about their religious and social history, including especially his participation in debates concerning the renovation of Armenian cathedral in Lvov.
References
Abramowicz A., Historia archeologii polskiej: XIX i XX wiek, Warszawa 1991.
Adamczyk K., Bohdan Janusz – człowiek, który kochał zabytki (http://histmag.org/Bohdan-Janusz-czlowiek-ktory-kochal-zabytki-8571; 20 II 2014).
Antoniewicz W., Pamiętne chwile wiosny i jesieni życia w progach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, w: Ossolineum: księga pamiątkowa w 150-lecie Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, red. B. Olszewicz, Wrocław 1967.
Antoniewicz W., Sprawozdanie z delegacyj na Podole i do Wilna, „Wiadomości Archeologiczne”, 6, 1921.
Antoniewicz W., Ś. P. Bohdan Janusz, „Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne”, 14, 1933.
Bartelski L. M., Cień wojny: eseje, Warszawa 1983.
Białynia-Chołodecki J., Cmentarz stryjski we Lwowie, Lwów 1913.
[Bibliohrafija] Bіblіografіâ Zapisok Naukovogo tovaristva іmenі Ševčenka: tomi I-CCXL: 1892-2000, wyd. V. Majher, O. A Kupčinsʹkij, Naukove tovaristvo іmenі T. Ševčenka u Lʹviv 2003.
Brzęk G., Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie i jego twórca, Lublin 1994.
Burchard H., Janusz Bohdan, w: Polski słownik biograficzny, 10, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962-1964, s. 587.
Charewiczowa Ł., Historiografia i miłośnictwo Lwowa, Lwów 1938.
Charewiczowa Ł., Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa. Z powodu dwudziestopięciolecia istnienia, w: Studia lwowskie, Lwów 1932, s. IX-XVI.
Chowaniec Cz., Ormianie w Stanisławowie w XVII i XVIII wieku, Stanisławów 1928.
Czeczuga B., Sławiński Witold, w: Polski słownik biograficzny, 38, Warszawa–Kraków 1998, s. 618-620.
Czołowski A., Wystawa ormiańska we Lwowie, czerwiec – październik 1932, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1932, nr 64/66.
Encyklopedia muzyczna, część biograficzna, 3, Kraków 1984.
[Encykłopedija] Enciklopedіâ ukraїnoznavstva, red. V. Kubіjovič, Pariž–Nʹû–Jork 1984.
[Epistolarna] Epіstolârna spadŝina Mihajla Gruševsʹkogo: pokažčik do fondu No. 1235 u CDIA Ukraїni u m. Kièvі, wyd. I. Girič, Kiїv 1996.
Gosztyła M., Przemiany idei i metod konserwatorskich w latach 1963-2003 na przykładzie zabytków architektury województwa podkarpackiego, Rzeszów 2006.
Hensel W., Jakimowicz Roman, w: Polski słownik biograficzny, 10, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962-1964, s. 331-332.
Henzel T., Skład rasowy Ormian polskich. Czaszki z XVII wieku, w: Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie, red. P. Dąbkowski, 15, 1935, z. 3.
[Horbań I.] Gorbanʹ I., Vіrmensʹkij muzej u Lʹvovі, w: Znani i nieznani międzywojennego Lwowa. Studia i materiały, red. M. i M. Przeniosło, Kielce 2012.
Jakimowicz R., Ś. P. Bohdan Janusz, „Wiadomości Archeologiczne”, 13, 1935.
Janusz B., 293 dni rządów rosyjskich we Lwowie (3 IX 1914 – 22 VI 1915), Lwów 1915.
Janusz B., Cerkwie drewniane w okolicach Lwowa, Warszawa 1912.
Janusz B., Dokumenty urzędowe rosyjskiej okupacji Lwowa, Lwów 1916.
Janusz B., Działalność naukowa ks. Wł. Żyły, „Wiadomości Konserwatorskie”, 1, 1925, s. 209-214.
Janusz B., Dzwony katedry ormiańskiej, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1927, nr 4.
Janusz B., Karaici w Polsce, Kraków 1927.
Janusz B., Najcenniejsze pamiątki jubileuszu, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1927, nr 5/6.
Janusz B., O restauracji pałacu w Dobroszynie, „Wiadomości Konserwatorskie”, 1, 1925, s. 105-113.
Janusz B., Państwowy Urząd Konserwatorski dla Zabytków Przedhistorycznych we Lwowie, seria: Notatki konserwatorskie, 2, Lwów 1925.
Janusz B., Przedhistoryczna pracownia garncarska w Hołyniu pod Kałuszem, seria: Notatki konserwatorskie, 3, Lwów 1924.
Janusz B., Sprawozdanie Państwowego Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych Okręgu lwowskiego za rok 1924 i 1925, „Wiadomości Archeologiczne”, 10, 1929.
Janusz B., Sprawozdanie z działalności Państwowego Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych Okręgu Lwowskiego za rok 1923, „Wiadomości Archeologiczne”, 9, 1925, z. 3-4.
Janusz B., Typy etniczne i kulturalne w prehistorii Galicji Wschodniej, Lwów 1913.
Janusz B., Z działalności lwowskiego Urzędu Konserwatorskiego dla Zabytków Przedhistorycznych, seria: Notatki konserwatorskie, 1, Lwów 1924.
Janusz B., Z pradziejów ziemi lwowskiej, Lwów 1913.
Janusz B., Zabytki architektury Lwowa, w: Lwów dawny i dzisiejszy (kultura – sztuka – dzieje – nauka), red. B. Janusz, Lwów 1928.
Janusz B., Zabytki monumentalnej architektury Lwowa, Lwów 1928.
Janusz B., Zabytki przedhistoryczne Galicji wschodniej, Lwów 1918.
Janusz B., Zasady pisowni polskiej według uchwał Akademii Umiejętności w Krakowie, Lwów 1920.
Janusz B., Zdobnictwo ludowe w okolicach Lwowa, Warszawa 1913.
[Janusz B.] B. J., Opieka nad zabytkami kultury i sztuki według nowych przepisów prawnych, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1928, nr 16/17.
[Janusz B.] Howhanian A., Nowa polichromia katedry ormiańskiej, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1927, nr 5/6.
[Janusz B.] Howhanian A., O restauracji naszej katedry, „Posłaniec św. Grzegorza” 1927, nr 2/3.
[Janusz B.] Howhanian A., Ś. p. Erazm Barącz i jego zbiory, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1928, nr 10-11.
[Janusz B.] Ânuš B., Kamіnʹ z zagadočnimi znakami v s. Zazdrosti Terebovlânsʹkogo pov., „Zapiski Naukovogo Tovaristva іm. Ševčenka”, 80, 1907.
[Janusz B.] Karpovič V., Dolâ galicʹkih pamâtok v časі vіjni, w: Târâž. I. Lіtera-turinij zbіrnik, red. F. Fedorcіv, Lʹvіv-Kiїv 1919.
Klimaszewski M., Sawicki (Ślepowron Sawicki) Ludomir Juliusz, w: Polski słownik biograficzny, Warszawa–Kraków 1994, s. 329-332.
Kostrzewski J., Dzieje polskich badań przedhistorycznych, Poznań 1949.
Kostrzewski J., Z mego życia. Pamiętnik, Wrocław–Warszawa–Kraków 1979.
Kozłowski S. K., Tak wiele, tak nieliczni: młoda archeologia polska 1905-1928, Warszawa–Łódź 2012.
[Krysa Ł.] Krisa L., Fіgolʹ R., Ličakіvsʹkij nekropolʹ, Lʹvіv 2006.
Lwów dawny i dzisiejszy (kultura – sztuka – dzieje – nauka), red. B. Janusz, Lwów 1928.
Mańkowski T., Sztuka Ormian lwowskich, Kraków 1934.
Miasto Lwów w okresie samorządu, 1870-1895, Lwów 1896.
Michałowski K., Wspomnienia, Warszawa 1986.
Opałek M., O Lwowie i mojej młodości. Kartki z pamiętnika 1881-1901, oprac. J. Trzynadlowski, Wrocław 1987.
Opałek M., Ze wspomnień bibliofila, Wrocław 1960.
Pilecki J., Hadaczek Karol, w: Polski słownik biograficzny, 9, Wrocław–Warszawa–Kraków 1960-1961, s. 223-224.
[Piotrowska D.] Pіotrovska D., Z dіâlʹnostі polʹskih služb ohoroni arheologіčnih pamâtok u Zahіdnіj Ukraїnі v 1919–1939 rokah, „Arheologіčnі doslіdžennâ Lʹvіvʹkogounіversitetu”, 9, 2006.
Piotrowski J., Katedra ormiańska we Lwowie: w świetle restauracji i ostatnich odkryć, Lwów 1925.
Piotrowski J., Lemberg und Umgebung, Lwów 1917.
Piotrowski J., Ochrona zabytków, a odbudowa kraju: uwagi ogólne, Lwów 1917.
Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, Tarnopol 1926.
Radkowska A., „Na ziemi naszej” 1909-1911: bibliografia zawartości, Wrocław 1959.
[Sawka M.] Савка M., Ânuš Bogdan, w: Ukraїnsʹka žurnalіstika v іmenah: mterіali do enciklopedičnogo slovnika, Lʹvіv 1998.
Schematismus archidioecesis Leopoliensis ritus armeno-catholici pro anno Domini 1928, Lwów 1928.
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, D-G, Warszawa 1975.
Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980, red. Z. Wilski, Warszawa 1994.
Smirnow J., Archidiecezjalny Związek Ormian we Lwowie. Historia i działacze, w: Lwów: miasto – społeczeństwo – kultura. Studia z dziejów Lwowa, 7, red. K. Karolczak, Ł. T. Sroka, Kraków 2010.
Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Miłośników Przeszłości Lwowa 1906-1918, Lwów 1918.
Statut Towarzystwa Miłośników Przeszłości Lwowa, Lwów 1928.
[Stefanowycz M.] Stefanovič M., Ânicʹkij O., Zahіdnoukraїnsʹkij arheolog Bogdan Ânuš (1887-1930), w: Postatі ukraїnsʹkoї arheologії, 7, Lʹvіv 1998.
Stolpiak B., Rozwój prahistorii polskiej w okresie 20-lecia międzywojennego, 1, 1918–1928, Poznań 1984.
[Swarnyk I.] Svarnik I., Bogdan Ânuš, іstorik, konservator doіstoričnih pam’âtok Shіdnoї Galičini, w: Pamâtki Ukraїni: іstorіâ ta kulʹtura, Lʹvіv 1996, nr 3/4.
[Szach S.] Šah S., Lʹvіv moєї molodosti (spomin prisvâčenij tіnâm zabutih lʹvovʹân), Mûnhen 1955.
Szagała R., Wiszka E., Ukraińcy w Warszawie, Toruń, 2010.
Szematyzm archidiecezji ormiańskokatolickiej na rok 1933, Lwów 1934.
Ś. p. Bohdan Janusz, „Lud”, 30, 1930.
[Teodorowicz A.] A. T., W sprawie muzeum orm[iańskiego] we Lwowie, „Posłaniec św. Grzegorza”, 1928, nr 16/17 Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa w latach 1926 do 1930. Sprawozdanie Zarządu, Lwów 1931.
[U] U pіvstolіtnih zmaganіâh. Vibranі listi do Kirila Studinsʹkogo (1891-1941), oprac. O. Gajova, U. Èlіnsʹka, N. Svarnik, Kiїv 1993, s. 460-461.
Witekowie G. i P., Artyści w strzeleckim zbrojnym ruchu niepodległościowym I wojny światowej, „Oleandry”, 2005, 16
Wolańska J. Katedra ormiańska we Lwowie w latach 1902-1938. Przemiany architektoniczne i dekoracja wnętrza, Warszawa 2010.
Wystawa zabytków ormiańskich we Lwowie, 19 VI – 3- IX 1932. Przewodnik, Lwów 1932.
Z żałobnej karty. Ś. p. Bohdan Janusz, „Z otchłani wieków”, 6, 1931.
Związek Walki Młodych: materiały i dokumenty, wyd. H. Kozłowska, Warszawa 1953.
Żyła W., Katedra ormiańska we Lwowie, Kraków 1919.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
